واگذاري تنظيم بازار محصولات كشاورزي به وزارت جهادكشاورزي تكليفي است كه براساس قانون انتزاع « تمركز وظايف و اختيارات بخش كشاورزي در وزارت جهادكشاورزي» از ارديبهشت‌ماه سال 92 اجرايي شد اما ابلاغ اين قانون نيز پاياني بر نابساماني و گراني اين اقلام در بازار نبود. روندي كه از ابتداي سال 95نيز با نوسان قيمت گوشت قرمز، مرغ و تخم‌مرغ، شكر و واردات بي‌رويه و گراني برنج توليد داخل و وارداتي در بازار تداوم يافت.
- وعده‌هاي ارزاني محقق نشد
رشد قيمت شكر از حدود 2هزار به 4هزار و 500تومان در آستانه ماه مبارك رمضان امسال، سير صعودي قيمت گوشت مرغ تا بيش از 8هزار تومان، پشت سرگذاشتن ركورد 12هزار توماني توسط برخي انواع برنج مرغوب ايراني و گراني برنج وارداتي، رسيدن قيمت هر كيلوگرم گوشت قرمز گوسفندي و گوساله به 38تا 40هزار تومان، گراني برخي انواع حبوبات، روغن نباتي و... بخشي از سناريوي سير صعودي قيمت كالاهاي اساسي به‌رغم سياست‌هاي دولت براي كاهش نرخ تورم با گذشت 7ماه از سال بوده است.
اين در حالي است كه مسئولان ستاد تنظيم بازار در وزارت جهادكشاورزي بارها از نبود مشكلي براي تأمين و عرضه اين اقلام به نرخ مصوب خبر داده و وعده ساماندهي هرچه سريع‌تر بازار را مطرح كردند. گرچه اكنون نرخ گوشت مرغ با كاهش نسبي به حدود 7هزار تومان رسيده و نرخ شكردر بازار با كاهش نسبي به حدود 3هزار و 400تومان كاهش يافته اما قيمت برنج ايراني و خارجي به‌رغم رشد واردات آن طي چندسال اخير همچنان بالا مانده است.
از سوي ديگر در آستانه ماه محرم رشد بي‌رويه قيمت گوشت قرمز به موضوع اختلاف دستگاه‌هاي نظارتي مانند سازمان حمايت، تشكل‌هاي توليدي و وزارت جهادكشاورزي تبديل شده و هر يك تلاش مي‌كند تا توپ گراني اين اقلام را به زمين ديگري پاس كند. نكته قابل توجه اين است كه در برخي اقلام مانند گوشت مرغ و شكر نيز كه قيمت‌ها كاهش داشته هنوز به سطح قيمت‌هاي قبلي نرسيده و مثلا شكر با افزايش حدود 2هزار توماني اكنون نزديك به 900تومان كاهش يافته است.
- كارت زرد مجلس به نابساماني بازار
آشفتگي بازار كالاهاي اساسي و قصور ستاد تنظيم بازار در تأمين به موقع يا واردات بي‌رويه برخي اقلام موضوعي بود كه ديروز موجب كشيده شدن پاي وزير جهادكشاورزي به مجلس براي پاسخ به سؤال 2 نماينده و انتقادات برخي نمايندگان از وضعيت بازار و واردات بي‌رويه برنج، شكر، ميوه و مركبات و گوشت قرمز شد. محمود حجتي كه براي پاسخ به سؤال نادر قاضي‌پور، نماينده اروميه و عليرضا محجوب، نماينده تهران در مورد علت كنترل نكردن قيمت شكر، تعطيلي بيشتر كارخانه‌هاي قندوشكر و بيكاري كارگران در جلسه علني ديروز مجلس حضور يافته بود، با انتقادات مهرداد لاهوتي، نماينده مردم لنگرود در مورد رشد 431درصدي واردات برنج طي سال‌هاي 79تا 94، دفاع معاون وزير جهاد كشاورزي از برنج‌هاي وارداتي اروگوئه با وجود نظر سازمان استاندارد و وزارت بهداشت مبني بر آلوده بودن اين برنج‌ها در يك برنامه تلويزيوني سه‌شنبه‌شب سيما، تداوم واردات انواع ميوه و نقش دفتر وزير در واردات پرتقال‌هاي قاچاق مواجه شد.
نادر قاضي‌پور، نماينده مردم اروميه در مجلس نيز به نمايندگي از طراحان سؤال از وزير جهادكشاورزي در مورد كنترل نشدن قيمت شكر با اشاره به سياست‌هاي اشتباه دولت كه به سود رانت‌خواران بوده و باعث بيكاري تعداد زيادي كارگر حتي در كارخانه‌هاي شكلات‌سازي شده است، اعلام كرد كه اين وزارتخانه همزمان با توليد شكر در كارخانه‌ها، اجازه واردات اين محصول را داده، توليد ملي را فلج كرده و مشخص نيست پشت پرده نوسانات قيمت شكر چه كساني هستند؟ با اين روند امروز هر كيلوگرم شكر در برخي نقاط كشور به قيمت 4هزار و 400 تومان فروخته مي‌شود.
وزير جهادكشاورزي نيز در پاسخ به دلايل گراني شكر، ضعف مديريتي در وزارت جهادكشاورزي را عاملي دانست كه موجب شده تا واردات 600هزار تن شكر مورد نياز بازار مصرف به جاي خرداد و تير‌ماه امسال به مرداد و شهريور موكول شود كه اين مسئله موجب متلاطم شدن بازار شكر شده است. به گفته وي همچنين هماهنگي با برخي دستگاه‌ها براي افزايش قيمت شكر و جبران هزينه‌هاي توليد با تأخير صورت گرفته و موجب شده تا كساني كه شكر عمده داشتند، صبر كنند تا قيمت‌ها افزايش يابد.
گرچه وي تأكيد كرد كه نظارت بر توزيع به‌صورت جزء و پس از عرضه عمده محصول بر عهده سازمان حمايت، سازمان بازرسي و سازمان تعزيرات است و وزارت جهادكشاورزي اجازه واردات شكر را به هيچ‌كس به جز واردكنندگاني كه سال‌هاست محصولات خود را زير قيمت تمام‌شده فروخته‌اند، نداده است.
با وجود توضيحات وزير جهادكشاورزي، در نهايت، نمايندگان از پاسخ‌هاي حجتي قانع نشده و با 143رأي موافق، 59رأي مخالف و 8رأي ممتنع از 239نماينده حاضر، نخستين كارت زرد را به وي دادند.
- گراني به روايت اصناف و مسئولان
رئيس اتحاديه بنكداران مواد غذايي از افزايش قيمت برنج، حبوبات و روغن با آغاز ماه محرم و كاهش قيمت شكر با رشد عرضه اين محصول خبر داده و به ايسنا گفت: طي سال‌هاي اخير همواره در زمان اوج مصرف و خريد مواد غذايي، شاهد افزايش قيمت‌ها هستيم. امسال نيز با افزايش ۱۰درصدي قيمت برنج داخلي، 5درصدي برنج وارداتي و ۱۵ درصدي قيمت حبوبات و گراني روغن نباتي مواجه شده‌ايم و تنها موادي مانند ادويه‌جات و رب گوجه فرنگي كه از اقلام پرمصرف‌ماه محرم هستند، افزايش قيمتي نداشته‌اند.
به‌گفته محمد آقاطاهر، شكر ازجمله محصولاتي است كه در ماه محرم نسبت به‌مدت اخير افزايش قيمت نداشته و با كاهش قيمت روبه‌رو شده است. گوشت قرمز از ديگر اقلامي است كه قيمت آن در بازار مصرف با فرارسيدن‌ماه محرم همچنان بالا مانده است. اين در حالي است كه به گفته مديرعامل اتحاديه مركزي دامداران، حداكثر قيمت فروش هر كيلوگرم گوشت قرمز در بازار بايد 30هزار تومان باشد.
به گفته عليرضا عزيزاللهي، گرچه قيمت دام زنده به‌دليل تأخير در عرضه دام عشاير افزايش يافته و به كيلويي حدود ۱۳ هزار تومان رسيده اما عامل اصلي گراني گوشت‌قرمز، دلالان و واسطه‌هاي متعددي هستند كه اين محصول را از كشتارگاه تا قصابي‌ها دست به‌دست مي‌كنند. معاون توليدات دامي وزارت جهادكشاورزي نيز از در دستور كار قرار گرفتن واردات گوشت قرمز گرم از كشورهاي همسايه خبر داده و اعلام كرده است، قيمت دام زنده نسبت به سال گذشته افزايش 10تا 12درصدي داشته است. حسن ركني نياز مصرفي گوشت قرمز كشور را حدود 920هزار تن دانست و اعلام كرد، بيش از 820 هزار تن آن از محل توليدات داخل و 80هزار تن معادل 8درصد آن از طريق واردات تأمين مي‌شود. اكنون قيمت منطقي هر كيلوگرم لاشه دام سبك بين 30تا 31هزار تومان و گوشت گوساله (لخم) بين 30تا 33هزار تومان است.