اگر فكر مي‌كنيد امسال با سرد شدن هوا، آلودگي سراغ سقف بالاي سر كلانشهرها نمي‌آيد سخت در اشتباهيد. اين مشكلي نيست كه يكي دو روزه حل شود، بايد سال‌ها همه، از دولت و شهرداري و سازمان حفاظت محيط‌زيست گرفته تا خود مردم دست به‌دست هم بدهند تا اين معضل برطرف شود. به هر حال باز هم تهران، آلوده خواهد شد؛ باز هم آدم‌ها و ماشين‌ها باز خواهند گشت و همه‌‌چيز به هم خواهد خورد. اما آلودگي هوا مي‌تواند سرنوشت هميشگي ما نباشد. مي‌توانيم از همين حالا كه هنوز هواي آلوده گريبان‌مان را نگرفته به فكر باشيم تا ريه‌هايمان را از دست ندهيم. چطوري؟ راه‌هاي ساده‌اي براي پيشگيري از آلودگي هوا وجود دارد كه از عهده ما برمي‌آيد.
- اطلاعات‌تان را بيشتر كنيد
قبل از هر چيز بايد بدانيد كه چرا آلودگي هوا در فصل‌هاي سرد سال سراغ ما مي‌آيد. چرا اين اتفاق مي‌افتد؟ ساده‌ترين جوابش مي‌شود اينورژن هوا يا دما. وقتي كه هواي سرد از راه برسد، ديگر اينورژن بالاي سرمان باقي مي‌ماند و طرح‌هاي زوج و فرد و ترافيك و تعطيلي‌ها، فقط كمك مي‌كنند كه وضعمان بد‌تر از اين كه هست، نشود. اينورژن وقتي اتفاق مي‌افتد كه هواي گرم، بالا باشد و هواي سرد، پايين. وقتي هم كه اين هواي سرد نتواند بالا برود ما مي‌مانيم و دود و دم و آلودگي و شرايط پايدار. پس به اين ترتيب، بايد منتظر هواي آلوده‌تر و شرايط اضطراري‌تر باشيم، نه؟ هنوز زمستان و سرمايش، از راه نرسيده است. اينورژن يك پديده طبيعي است كه در به‌وجود آمدن يا نيامدن آن، ما تأثيرگذار نيستيم اما وقتي پيش آمد مي‌توانيم كارهايي كنيم كه گرفتار آلودگي هوا نشويم.
- اتومبيل شخصي در پاركينگ
ماجراي بعدي كه توسط شهرداري‌ها هم به جد تعقيب مي‌شود، استفاده مردم از وسايل نقليه عمومي است. الحمدلله شهر ما، ايستگاه مترو كه كم ندارد، ايستگاه اتوبوس و ترمينال اتوبوسراني هم كه كم ندارد، تاكسي‌خور هم كه هست. پس چه نيازي است كه با وسايل شخصي، اين ور و آن ور برويد؟ مي‌گويند يك زوج اروپايي، فكر كنم سوئدي، قايقي اجاره كرده و داشتند سفر مي‌كردند. بين راه و وسط دريا متوجه مي‌شوند قايق‌شان سوراخ شده. زن، به شوهرش ماجرا را مي‌گويد، مرد هم با بلاهت تمام، مي‌گويد مال ما كه نيست چرا غصه بخوريم؟ ماجراي شهر ما هم‌چنين است؛ بعضي‌ها متأسفانه چنين رفتارهايي مي‌كنند. كمي مراعات كنيد بي‌زحمت از همين حالا كمتر خودروي شخصي را به داخل خيابان ببريد. بد نيست بدانيد كه 80درصد علت آلودگي هوا، حضور خودروهاي زياد در خيابان‌هاست.
- خانه‌تان را زيادي گرم نكنيد
اين روزها هوا، كم كم دارد سرد مي‌شود. خب خيلي‌ها از همين حالا بخاري‌ها و شوفاژخانه‌ها و پكيج‌ها را براي گرم كردن خانه روشن كرده‌اند ولي انصافا وضعيت هوا جوري نيست كه به‌خودمان بلرزيم. دماي متعادل محل زندگي را بين ۲۵ تا ۳۰ درجه دانسته‌اند. اما متأسفانه بعضي‌ها هواي اتاق و خانه‌شان را زيادي گرم مي‌كنند. بعد وقتي كه مي‌خواهند از اين گرما فرار كنند چكار مي‌كنند؟ مثل آب خوردن پنجره‌شان را باز مي‌كنند. يعني هم وسايل گرمايشي در حال گرم كردن اتاق است، هم پنجره باز است. اينطوري، هم پول گاز شما زياد مي‌آيد، هم هواي شهرتان آلوده مي‌شود. در كنار آن، اگر پول گاز مشترك باشد، حق الناس هم گردنتان مي‌افتد. شايد باورتان نشود ولي تك تك اين وسايل گرمايشي در آلودگي هوا مؤثرند. استفاده مفيد و به‌موقع از اين وسايل گازسوز در كاهش آلودگي هوا بسيار كمك خواهد كرد.
- خودروها را همين حالا معاينه كنيد
دوباره در روزهاي آلودگي هوا، هشدارهاي پليس راهور درباره داشتن برگه معاينه فني شنيده خواهد شد و احتمالا جلوي مراكز معاينه فني هم صف‌هايي طولاني شكل خواهد گرفت. خب چه كاري است؟ يك كار مفيد ديگري كه اين روزها مي‌توانيد انجام دهيد گرفتن برگه معاينه فني براي خودرويتان است. يكي از راه‌هاي نجات آسمان تهران و خودمان از آلودگي هوا در اين روزها، جدي گرفتن همين معاينه فني است. مسلما معاينه فني فقط مخصوص فصل سرما نيست، اين كار يك امر قانوني است كه همه خودروها، خصوصاً آنهايي كه در شهر تردد دارند ملزم به انجام آن هستند. مراكز معاينه فني چند هزار تومان ناقابل خرج روي دستان مي‌گذارد ولي سندي به شما مي‌دهد كه نشان خواهد داد خودروي شما زياد در آلودگي هواي تهران مقصر نيست. بد نيست بدانيد كه در تهران ۱۱ مركز با خطوط معاينه فني مختلف آماده ميزباني از خودروها هستند.
- لطفا درست رانندگي كنيد
يكي دو سال است كه كمپين آسمان آبي زمين پاك در پايتخت شكل گرفته و يكي از نكات اساسي كه در اين كمپين روي آن تأكيد مي‌شود حركت خودروها بين خطوط سفيد است. بايد بپذيريم كه همين يك كار ساده، تأثير شگفت‌آوري بر كاهش آلودگي هوا دارد. مشكل اينجاست كه رعايت نكردن همين قوانين ساده باعث ايجاد گره‌هاي ترافيكي و راهبندان‌هاي مختلف مي‌شود و همين گره‌ها هم باعث آلودگي بيشتر هواي شهرها مي‌شود. يادتان باشد هر چقدر ترافيك بيشتر باشد، آلودگي هوا بيشتر است. حركت روان اتومبيل‌ها، باعث كمتر شدن عملكرد موتور آنها شده و آلودگي كمتري توليد مي‌شود. البته فقط حركت بين خطوط نيست، هر قانوني كه شما در خيابان زير پا بگذاريد، در اين زمينه تأثيرگذار است. مثلا وقتي دوبله پارك مي‌كنيد، در حركت خودروهاي ديگر خلل ايجاد كرده و آلودگي بيشتر مي‌شود.
- چند كار ساده ديگر براي پيشگيري
مي‌خواهيد يك خريد ساده انجام دهيد و بايد چند كوچه يا خيابان آن طرف‌تر برويد، خب چه كاري است كه سريع پشت اتومبيل يا موتور مي‌نشينيد و راهي خريد مي‌شويد؟ پياده‌روي هم براي سلامتي‌تان خوب است و هم به كاهش آلودگي هواي شهر كمك مي‌كند. در ضمن مي‌توانيد يك دوچرخه شهري نه چندان گران هم داشته باشيد و اين مسيرهاي نزديك شهري را دوچرخه‌سواري كنيد؛ هم فال است و هم تماشا. كمك ديگري كه از دست‌تان برمي‌آيد استفاده كمتر از موتورسيكلت‌هاست. شايد باورتان نشود، اما يك موتورسيكلت مي‌تواند 3تا 8برابر يك خودروي سواري آلودگي توليد كند. اين در حالي است كه شهري مثل تهران بين 3تا 4ميليون موتورسيكلت دارد. كارشناسان شهري مي‌گويند كه يكي از عوامل اصلي آلودگي هواي شهرهاي بزرگ، حضور و تردد همين موتورسيكلت‌هاست.
- شما تأثيرگذاريد
يكي از مشكلات اساسي ما اين است كه فكر مي‌كنيم عملكرد ما به تنهايي تأثيري در يك معضل بزرگ مثل آلودگي هوا ندارد. مثلا با خودمان مي‌گوييم كه اگر من يك نفر، اتومبيل شخصي‌ام را بيرون بياورم خيلي اتفاقي نمي‌افتد. اما فرض كنيد كه هزاران نفر همين فكر شما را بكنند، آن وقت گره آلودگي هواي تهران كورتر خواهد شد. پس يادتان باشد كه هر يك از ما به تنهايي در حل معضل آلودگي هوا مؤثر هستيم و مي‌توانيم در اين قضيه كمك كنيم.