این جمله‌ای است که همین تابستان گذشته در مترو شنیدم. داشتم کلاس نقاشی می‌رفتم. قبلش از دستفروش‌های مترو هدفون خریده بودم و داشتم موسیقی گوش می‌دادم.
آقایی کنار من نشسته بود. شاید پزشک بود یا معلم، نمی‌دانم! به من اشاره کرد تا هندزفری را از گوشم بیرون بیاورم. بعد گفت: «من و سروصدایی که به اجبار می‌شنوم هیچ، به فکر حلزون‌های گوش‌ات باش!» و پیاده شد و رفت و من ماندم با حلزون‌های گوشم!
برای این‌که حلزون‌های گوشم را نجات بدهم رفتم دنبال جمع‌آوری اطلاعات درباره‌ي هدفون‌ها و تأثیر آن‌ها برگوش، هدفون‌های استاندارد و...
با دكتر الف. اسدي، متخصص اطفال،گوش، حلق و بینی که معمولاً برای درمان به او مراجعه می‌کنیم در این مورد صحبت کردم و متوجه شدم كه «افزایش شدید صدا موجب صدمه به عصب شنوایی و حلزون شنوایی گوش می‌شود و هرچه صدا بالاتر برود، درجه‌ي تخریب آن روی سیستم عصبی و حسی گوش بیش‌تر خواهد شد» و دانستم:
صدای بلندی که از هدفون به گوش‌های ما می‌رسد گرچه با دیگر صداهای بلند تفاوتی ندارد اما به این دلیل که این صوت از راه امواج الکترونیکی تولید می‌شود و به مغز نزدیک‌تر است، عوارض مخرب بیش‌تری خواهد داشت.
جالب است كه به بقيه‌ي يافته‌ها در اين‌باره هم توجه كنيم.
* * *
محدوده‌ي مجاز شدت صدا براي انسان تا 80دسي‌بل است و زمانی که صدایی بیش از این حد، به گوش ما برسد سلول‌های گیرنده‌ی صدا را در گوش میانی دچار آسیب‌های غیرقابل جبران می‌کند که به مرور زمان بیش‌تر هم می‌شود.
* * *
اولین عارضه‌ی شنیدن صدای بلند، آسیب دیدن سلول‌های گوش داخلی و کاهش شنوایی است. اما عوارض ناشی از هدفون‌ها فقط مربوط به سیستم شنوایی نیست، بلکه امواج آن به‌طور مداوم مغز را تحریک کرده و تنظیم میزان هورمون‌های بدن را دچار اختلال می‌کند.
اين صداهاي بلند فرد را دچار خستگي روحي و جسمي، بي‌حوصلگي، سرگيجه و اختلال در تعادل مي‌کند. علاوه براین يكي از شايع‌ترين تومورهاي مغزي«نورينوم آكوستيك» است كه احتمال بروز آن در افرادي كه اغلب در معرض صداهايي با فركانس زياد قرار دارند، شايع‌تر است.
البته گوش برای خودش مکانیزم‌های دفاعی دارد که از خود در برابر صداهای بلند محافظت می‌کند؛ مثلاً با انقباض عضلات کوچکی که در گوش هستند و با کاهش میزان صوتی که به حلزون می‌رسد، می‌تواند تا حدودی از بروز آسیب‌های رسیده به گوش جلوگیری کند.
اما وقتی شدت صدا از حدی بالاتر برود این مکانیزم‌های دفاعی كاربري زیادي ندارد و ممکن است باعث آسیب به گوش شوند.
* * *
البته گفتنی است که آسیب استفاده از هندزفری به سن فرد هم بستگی دارد؛ مثلاً افراد زیر 17 سال حساس‌ترند و گوش آنان نسبت به صدا آسیب‌پذیرتر است.
* * *
خوب است این را هم بدانیم که صداهای بلند همیشه طوری نیست که به‌طور ناگهانی اثر بگذارد و فرد متوجه افت شنوایی شود و بیش‌تر وقت‌ها به تدریج اثر می‌گذارند؛ طوری که فرد وقتی متوجه می‌شود که مثلاً دچار حدود 30 دسی‌بل افت شنوایی شده است. برای همین بهتر است طوری از هندزفری و هدست استفاده کنیم که صدمه‌های آن کم‌تر شود.
* * *
علائمی وجود دارد که به ما نشان می‌دهد كه آيا گوشمان از راه استفاده از هندزفری آسیب دیده است يا نه؟ اولین علامت همیشه کم‌شنوایی نیست.
معمولاً در این حالت فرد در گوش خود صدای زنگ یک‌طرفه یا دوطرفه احساس می‌کند و پس از این مرحله، فرد به تدریج احساس می‌کند که شنوایی‌‌اش کم شده است. در صورتی که این کم‌شنوایی خیلی شدید شود، ممکن است مشکلاتی مانند سرگیجه و سردرد هم ایجاد کند.
* * *
این را هم در نشریه‌ي الکترونیکی«سلامت» خواندم: براساس نتایج مطالعه‌ي انجام شده‌ي دکتر پورتنف، دکترای اودیولوژی دانشگاه کلورادو، اگر به صدایی بین ۱۰ تا ۵۰ درصد از بالا‌ترین سطح صدای دستگاه پخش موسیقی همراه خود استفاده کنید، استفاده از هدفون برای تمام ساعات روز هم آسیبی به شنوایی شما نمی‌زند.
اما اگر می‌خواهید با ۸۰ درصد از قدرت پخش دستگاه از طریق هدفون به موسیقی گوش دهید، باید زمان استفاده از هدفون خود را به شدت کاهش دهید و هم‌چنین هدفون باید در نقطه‌ای از گوش قرار گيرد که صدا به راحتی قابل شنیدن باشد؛ اما از نزدیک‌کردن آن به پرده‌ی گوش پرهیز کنید.
هم‌چنین در زمان استفاده از هندزفری بهتر است هر 10 تا 20 دقیقه هندزفری را از روی گوش بردارید.
و در آخر هندزفری‌های استاندارد بخرید.
هندزفری‌های استاندارد سطح لاله‌ی گوش را می‌پوشانند. برخی شرکت‌های سازنده هم، محافظ داخلی در قسمت خروجی صدا قرار می‌دهند که اجازه نمی‌دهد صدا از حدی بالاتر رود.
حد مجاز شدت صدا برای فردی که از هندزفری استفاده می‌کند باید طوری باشد که فردی که کنار او نشسته است صدای موزیک را نشنود.
و البته هدفون‌هایی که اندازه‌ي كوچك‌تري دارند و كاملاً در مجراي گوش قرار می‌گيرند، نسبت به ديگر هدفون‌ها ضربه‌ي مستقيم‌تري به پرده‌ي گوش وارد مي‌كند.