در اين مدخل مهم‌ترين راه‌هاي ورود سموم به بدن راه خوراكي، تنفسي، پوستي و تزريقي، عنوان و شايع‌ترين علت بروز مسموميت در جهان، مصرف داروها، بيش از مقادير درماني ذكر شده است.
ايجاد استفراغ در فرد مسموم، هميشه بهترين راه خارج كردن سم از بدن نيست. همچنین باید از خوراندن مايعات به فرد مسمومي كه بيهوش است خودداري كرد.
- مسمومیت ناشی از داروها و مواد مخدر
*شايع‌ترين علت بروز مسموميت در جهان، مصرف داروها بيش از مقادير درماني است. بهترین کار برای پیشگیری از خوردن دوز تکراری دارو، یادداشت کردن دفعات مصرف دارو می باشد.
*بروز مسمومیت توسط برخی از داروها هرچند ممکن است منجر به مرگ نشود ولی مقادیر بالای این داروها می‌توانند منجر به صدمات دائمی کبد و کلیه فرد مسموم شود.
*همیشه داروها را مطابق با توصیه پزشک یا داروساز مصرف كنيد.
*در برخورد با فرد مسموم غیر هوشیاری که در کنارش بسته‌های داروی خورده شده وجود دارد، ضمن حفظ خونسردی خود و عدم القاء استفراغ در این فرد، بسته‌های دارویی را همراه بیمار به بیمارستان ببرید.
*سكته‌هاي قلبي و مغزي، تشنج، نارسايي كبد، كليه و تخريب سلول‌هاي مغزي و عضلاني از عوارض مسموميت با قرص اكستازي و شیشه مي‌باشند.
*آيا مي‌دانيد مصرف همزمان مواد مخدر با برخي از داروهاي خواب آور و آرام بخش، مي‌تواند سبب بروز مسموميت‌هاي شديد و حتي مرگ در فرد مصرف كننده شود؟
- بروز مسموميت‌ها در کودکان
*مواد شيميايي، شوينده و سفيد كننده را در منزل در كمدهاي داراي قفل و دور از ديد و دسترس كودكان قرار دهيد.
*بلع باطري در كودك مي‌تواند با عوارض جدي همراه باشد. در اين موارد كودك را سریعاً به يك مركز درماني منتقل كنيد.
*از نگهداری شربت متادون در داخل یخچال و در کنار بقیه نوشیدنی‌ها خودداری كنيد.
*مسموميت اتفاقي در اثر بلع نفت در كودكان بسيار خطرناك است. در صورت بلع نفت توسط كودك هر چه سريع‌تر او را به نزديك‌ترين مركز درماني منتقل كنيد.
*اگر کودکی نفت را ببلعد کشنده نیست ولی اگر کودک وادار به استفراغ شود این امر می‌تواند منجر به مرگ وی شود.
- مسمومیت با گاز منوکسید کربن
*منوكسيد كربن گازي بي‌رنگ، بي‌بو و بدون طعم و غير محرك است كه در اثر سوختن ناقص سوخت‌ها حاصل مي‌شود.
*علايم تماس طولاني با منوكسيد كربن، سردرد، گيجي، ضربان شدید شقیقه‌ها، وزوز گوش و خواب آلودگي است. در ادامه تماس، فرد مسموم دچار تهوع، استفراغ، تپش قلب، كاهش هوشياري، آسیب دائمی عصبی، کما و مرگ شود.
*سرد بودن لوله دودکش بخاری، دلیل بر خارج نشدن دود و گاز سمی است.
*استفاده از آب گرمکن نفتی یا گازی و یا دستگاه پکیج در داخل محیط حمام و یا محیط‌های کوچک دربسته می‌تواند منجر به سوخت ناقص و مسمومیت با گاز شود.
- مسموميت‌هاي ناشي از مواد غذايي و گياهان سمي
*از مصرف كنسروهايي كه در قوطي آنها آثار نشت، برآمدگي و فرو رفتگي و زنگ‌زدگي مشاهده مي‌شود، خودداري كنيد.
*نوعي از مسموميت غذايي موسوم به " بوتوليسم" از كشنده‌ترين انواع مسموميت‌هاست. این سم در مواد غذایی که در شرايط نامناسب و غير بهداشتي تهيه و نگهداري شوند ايجاد مي‌شود.علايم آن به صورت تاري ديد، دوبيني، افتادگي پلك، نداشتن توانايي حركتي، سختي در بلع، اختلال تكلم و يبوست ظاهر مي‌شود.
*مسموميت با گياهاني مانند خرزهره، ديفن باخيا، گل انگشتانه، آزالیا، شوکران و كرچك مي‌تواند كشنده باشد.
*مسموميت با قارچ‌هاي سمي بسیار خطرناک است. از مصرف قارچ‌هايي كه نوع آنها را نمي‌شناسيد، جداً خودداري كنيد.
*برخی از داروهای گیاهی در صورت مصرف بیش از حد یا نابجا می‌توانند مسمومیت‌های منجر به مرگ ایجاد كند.
*بخور اوکالیپتوس در صورتی‌که به اشتباه خورده شود، حتی در مقادیر کم (یک قاشق) می‌تواند کشنده باشد. از القای استفراغ در مسمومیت با این فرآورده خوداری كرده و مصدوم را سریعاً به بیمارستان منتقل كنيد
- مسموميت با سموم دفع آفات و مواد شيميايي و شوينده
*در هنگام استفاده از فرآورده‌هاي شيميايي و سموم مختلف، برچسب روي بسته‌بندي را مطالعه كرده سپس مصرف كنيد.
*در هنگام استفاده از مواد شيميايي و فرآورده‌هاي شوينده و پاك كننده پنجره‌ها را باز كنيد تا هوا به خوبي در محيط جريان داشته باشد.
*از اختلاط مواد شيميايي مانند جوهر نمك و جرم بر با فرآورده‌هاي سفيد كننده جداً خودداري كنيد. بخارات و گازهاي ناشي از اين اختلال بسيار سمي و خفه كننده است.
*در صورت تماس سموم دفع آفات با پوست، ناحيه آلوده را با مقادير فراوان آب و صابون شستشو دهيد.
* علايم و نشانه‌هاي مسموميت با برخي از سموم مي تواند به صورت تاخيري ظاهر شوند.
*در صورت تماس پوست و يا چشم با مواد اسيدي و يا قليايي، پوست و چشم را با مقادير فراوان آب شستشو داده و هرگز از مواد قليايي و يا اسيدي جهت خنثي‌سازي استفاده نكنيد.
*در صورت بلع مواد با خاصيت خورندگی مانند اسيدها و قلياها، هرگز بيمار را وادار به استفراغ نكنيد. اين كار مي‌تواند سبب وخيم شدن وضع بيمار شود.
*در منازل قدیمی، لوله‌های آب سربی و رنگ مورد استفاده در چارچوب و دیوار که حاوی سرب است می‌تواند منجر به مسمومیت با سرب شود. مسمومیت با سرب می‌تواند از طریق تنفس و یا خوردن ذرات معلق سرب موجود در هوا، خاک و یا آب صورت گیرد.
*برخی از لوازم آرایش خصوصاً غیر استاندارد و حتی سرمه، حاوی مقادیر بالای سرب است که لازم است از مصرف آنها خودداری کنید.
*لحظات اوليه پس از بروز مسموميت، براي نجات فرد مسموم، حياتي است. بنابراین بلافاصله پس از برخورد با موارد مسموميت براي دريافت اطلاعات صحيح با شماره تلفن 1490 یا 190 و يا 115 تماس بگيريد.