به گزارش روابط عمومی دفتر نشر فرهنگ اسلامی، نویسنده در این کتاب دو جریان تاریخی پس از رحلت پیامبر اکرم را با عنوان «کرهي» و «طوعي» دسته‌بندی میکند و توضیح می‌دهد که جريان «کرهي» و زنجيره‌اي از حوادث زمينه‌اي فرآيندي را ايجاد میکند که نخستين حلقه آن تبديل نظام امامت به خلافت و پس از آن تبديل به نظام سلطنت بود به‌نحوی که سلطنت‌هاي اموي و عباسي پديدار و جهان اسلام به شرق ـ به مرکزيت بغداد ـ و غرب ـ به مرکزيت قرطبه ـ تجزیه شد و جنگ‌هاي صليبي، رنسانس، انقلاب صنعتي و انقلاب‌هاي بزرگ سکولار تحت تأثير همين جريان تاريخي قرار گرفت.
قبلی و در یک جلد منتشر شده است در تشریح جريان دوم با عنوان طوعی اضافه میکند اعتراض فاطمه، مقاومت و حکومت علي، قيام امام حسين، قيام‌هاي شيعي در تاريخ و تثبيت تشيع در ايران مشخصه‌های این جریان دوم است که در طي تاريخ به حرکت خود ادامه داده و تا امروز به انقلاب اسلامي ايران و حرکت‌هاي انقلابيِ اسلامي در سراسر جهان اسلام منتهي شده‌است.
این نویسنده و پژوهشگر تاریخ اسلام روح اصلي جريان «کرهي» را تمکين در برابر قدرت حاکم براي حفظ خود و امتيازات خود و روح اصلي جريان «طوعي» را اعتراض به وضع موجود تا مرز بذل جان و مال می‌داند.
زورق معتقد است تاریخ ماهیتی فرآیندی دارد و در آن هر حادثه‌ای نتیجه یا زمینه حادثه یا حادثه‌های دیگر است. از این رو با بررسی یک قطعه تاریخی نمی‌توان کل حرکت تاریخ را درک کرد، بلکه باید مجموع حوادث تاریخی را در متن یا بافتی فرآیندی مورد مطالعه قرار داد تا بتوان زبان تاریخ را فهمید و به راز سینه سوزان سینایی آن پی‌برد.
وی همچنین در این کتاب آورده است: «امروز انقلاب اسلامي به مرکزيت ايران و تمدن غرب با رهبري انگلوساکسون‌ها اين دو جريان تاريخي را نمايندگي مي‌کنند. از اين رو شناخت يکي، مستلزم شناخت ديگري و نيز مستلزم شناخت چکاد بلندي است که اين دو جريان از آن سرچشمه گرفته‌اند. در کتاب شهر گمشده و کتاب حاضر کوشيده‌ام اين بستر را تبيين کنم.»
محمد حسن زورق متولد سال 1329 در تهران است. و تاکنون 28 جلد کتاب در حوزه های ارتباطات، ادبیات،تاریخ،فلسفه تاریخ و سیاست از او منتشر شده است. کتاب «فاطمه چه گفت؟ مدینه چه شد؟» اثر دیگر این مولف در سال1382 به‌عنوان یکی از آثار برگزیده جشنواره کتاب سال ولایت معرفی شد. این کتاب با عنوان جدید «شهر گمشده» به چاپ هفتم رسیده و برخی از آثار این مولف نیز به زبان‌های دیگر از جمله زبان‌های عربی و بنگالی منتشر شده است.
کتاب «اسلام و سکولاریسم، از آغاز تا امروز» با توجه به استقبال اندیشمندان و مخاطبان کتاب « دو حرکت در تاریخ» در 972 صفحه و قطع وزیری از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی روانه بازار نشر کتاب شده است.
این دفتر در صورتی که علاقه‌مندان این اثر را به صورت اینترنتی از پایگاه اینترنتی www.farhangeeslamimag.com تهیه کنند کتاب را به صورت رایگان برای خریداران ارسال میکند.