35نماينده مجلس در نامه‌اي به رئيس‌جمهور آلودگي هوا را ناشي از عدم‌مديريت صحيح و منطبق با استانداردهاي جهاني عنوان كردند و خواستار دستور فوري رئيس‌جمهور براي حل اين مشكل شدند.اكبر رنجبرزاده، عضو هيأت رئيسه مجلس در پايان جلسه علني نامه 35نماينده به رئيس‌جمهور درباره آلودگي هوا را قرائت كرد.
در اين نامه آمده است: «جناب آقاي روحاني، رياست‌جمهوري اسلامي ايران، همانطور كه مستحضريد، ساليان متمادي است كه تهران و برخي از كلانشهرهاي تهران در بسياري از روزهاي سال از آلودگي هوا در رنج و مشقت هستند و مردم شريف و نجيب اين كلانشهرها ناگزير به تنفس در هواي آلوده و تحمل انواع بيماري‌هاي حاد و حتي رقم خوردن مرگ شهروندان در موارد بي‌شماري هستند.
معضل آلودگي هواي تهران و اكثر كلانشهرهاي ديگر عمدتاً ناشي از عدم‌مديريت صحيح و منطبق با استانداردهاي جهاني است و جنس آن با آلودگي ناشي از ريزگردها كه منشأ خارجي دارد متفاوت است و با عزم و تدبير صحيح مي‌توان در كوتاه‌مدت به مقابله با آن پرداخت لذا ضروري است شخص جنابعالي در اين موضوع مهم ورود فرموده و به قيد فوريت دستور فرماييد نهادها و مراجع ذي‌ربط تدابير لازم را انديشيده و تصميمات جدي در اين خصوص
اتخاذ كنند.»
- يك تهديد جدي
تصميمات اتخاذ شده درباره كاهش آلودگي هوا بايد يك هفته قبل از افزايش آلودگي‌ها صورت مي‌گرفت. علي محمد شاعري، رئيس كميسيون كشاورزي مجلس با اشاره به اين نكته درباره نامه نمايندگان به رئيس‌جمهور گفت: دولت و مجلس بايد هر چه سريع‌تر در زمينه كاهش آلودگي هوا اقدام جدي و عملي اتخاذ كنند. به گفته وي، تصميمات اتخاذ شده بايد يك هفته قبل از افزايش آلودگي هوا صورت مي‌گرفت.
رئيس كميسيون كشاورزي مجلس گفت: ما در اين كميسيون درخصوص لايحه هواي پاك به‌مدت 2ماه بحث و بررسي داشتيم و سپس اين لايحه به صحن علني ارائه شد ولي متأسفانه به‌خاطر برخي غلط‌هاي املايي در متن اين لايحه، مجلس آن را براي اصلاح بار ديگر به كميسيون ارجاع داد و همين موضوع باعث شد كه در واقع تصويب قانون با تأخير صورت گيرد. شاعري گفت: هم‌اكنون 150واحد بزرگ صنعتي در تهران و نيز حدود 1000واحد صنعتي آلاينده در اصفهان وجود دارد كه براي جلوگيري از افزايش آلودگي هوا بايد فعاليت آنها به‌صورت كامل تعديل شود. شاعري همچنين خواستار ارائه شيوه‌نامه هشدار و اضطرار از سوي دولت به سازمان حفاظت محيط‌زيست و همچنين سازمان‌هاي تابعه براي مقابله با آلودگي هوا شد.
- جاي خالي اقدام جدي
علي مطهري، نايب‌رئيس مجلس و امضا‌كننده نامه نمايندگان به رئيس‌جمهور هم گفت: آلودگي هواي بسياري از مناطق در مرز هشدار قرار گرفته و طبق تصميم نمايندگان بايد كارگروه ملي مقابله با آلودگي هوا تشكيل شود و اقدامات جدي در اين رابطه در دولت انجام شود تا از وارد شدن خسارات بزرگ، جلوگيري شود. به گفته مطهري، پيشنهاداتي درخصوص اينكه طرح زوج و فرد خودرو از در منزل تا پايان آذرماه در تهران اجرايي شود، ارائه شده است. نايب‌رئيس مجلس شوراي اسلامي افزود: همچنين براساس پيشنهاد نمايندگان بايد اقدامات ديگري در راستاي مقابله با آلودگي هوا مخصوصا در موضوع مديريت مدارس كشور به‌ويژه مدارس ابتدايي انجام شود.
- لزوم برنامه‌ريزي واحد
عليرضا رحيمي از ديگر امضا‌كنندگان نامه به رئيس‌جمهور گفت: آلودگي هواي تهران به‌صورت روز‌مره شهروندان و شهر را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد از اين‌رو بارها طرح‌هاي موردي همچون اجراي طرح زوج و فرد از سوي مسئولان اجرايي در دستور كار قرار گرفته است اما آنچه بيش از همه داراي اهميت است اينكه شاهد انسجام بين دستگاه‌ها و برنامه‌ريزي واحد براي مقابله با آلودگي هوا باشيم. اين نماينده تهران تصريح كرد:
در وضعيت فعلي سازمان حفاظت محيط زيست، شهرداري و ساير دستگاه‌ها به‌صورت جداگانه برنامه‌ريزي كرده و به مقابله با آلودگي هواي پايتخت پرداخته‌اند كه متأسفانه اين شيوه تأثير چنداني نداشته است. وي افزود: موازي‌كاري‌هاي مطرح همچنين موجب تحميل هزينه‌هاي بسيار مي‌شود كما اينكه كارآمدي را هم كاهش مي‌دهد، بنابراين براي افزايش كارآمدي و اثربخشي هزينه‌كردها براي كاهش آلودگي هوا بايد انسجام در حوزه برنامه‌ريزي و اجرا وجود داشته باشد.
- نبايد منتظر باران ماند
اسدالله عباسي نماينده رودسر درباره نامه نمايندگان به رئيس‌جمهور گفت: تا چه زماني مردم پايتخت بايد از هواي آلوده و سمي تهران استنشاق كنند. به گفته اين نماينده نبايد منتظر امداد الهي مانند وزش باد و بارش برف و باران بود. وي از مسئولان خواست كه در راستاي حل معضل آلودگي هوا گام بردارند و از مرگ تدريجي مردم جلوگيري كنند.
- گرفتاران در آلودگي هوا
دامنه اعتراضات به آلودگي هوا ديروز همزمان با صحن علني مجلس در بهارستان به صحن علني شوراي شهر تهران در خيابان بهشت نيز كشيده شد تا جايي كه رئيس شورا وضعيت آلودگي هواي پايتخت راعامل مرگ تدريجي افراد جامعه قلمداد كرد. مهدي چمران با اشاره به اينكه در آلودگي هوا گرفتار شديم و مرگ را به چشم مي‌بينيم از مسئولان خواست تا به جاي سرگرم ساختن خود به مسائل خرد و كوچك فكري براي حل معضل آلودگي هوا كنند.
چمران تكميل سيستم حمل‌ونقل عمومي با كمك دولت را عاملي مؤثر در كاهش آلودگي هوا اعلام كرد و گفت: متأسفانه اين زيرساخت‌ها در سايه عدم‌تخصيص بودجه از سوي دولت هنوز تكميل نشده است. چمران همچنين بابت اينكه كشورهاي ديگر دنيا موفق شدند بر معضل آلودگي هوا غلبه كنند از ناتواني مسئولان كشور براي حل اين مشكل انتقاد كرد. پس از آن اقبال شاكري كه رياست كميته عمران شوراي شهر را برعهده دارد نيز گفت:
آلودگي هوا قصه تكراري و حل نشدني تهران بزرگ است كه اين روزها خسارات روحي و جسمي سنگيني به شهروندان وارد مي‌كند و اين درحالي است كه تهران كاركرد ملي دارد و هرگونه كوتاهي درآن به منزله ضعف و ناكارآمدي مديريت در كشور است. وي از مسئولان خواست كه اگر نمي‌توانند براي به خطر افتادن سلامت مردم كاري كنند كنار بروند و كار را به‌دست كساني بسپارند كه ثابت كرده‌اند در هر كاري «ما مي‌توانيم».
اقبال شاكري با انتقاد بابت اينكه هيچ‌كدام از ارگان‌هاي مسئول در امر حل آلودگي هوا پاسخگو نيستند، گفت: اين كليد برجام كه قرار بود قفل‌هاي كشور را بازكند حداقل فكري براي 1000واگن براي مترو، 400 اتوبوس براي ناوگان اتوبوسراني، 2هزار تاكسي فرسوده و توليد موتورهاي برقي بكند. وي افزود: كار آ‌نقدرخراب است كه مديركل گردشگري از توريست‌هاي خارجي بابت آلودگي هوا معذرت خواهي كرد اما يك نفر از مسئولان صدايش درنيامد كه بخواهد از مردم خودمان عذرخواهي كند. حداقل اگر منابع ندارند اوراق مشاركت و صكوك صادر و BOT راه‌اندازي كنند البته به‌شرط اينكه اين منابع اگر جمع‌آوري شد سراز حقوق‌هاي نجومي درنياورد.
از سوي ديگر محسن سرخو، رئيس كميته حمل‌ونقل بيشتر بر كوتاهي شهرداري در اجراي تعهداتش در قبال مصوبات برنامه پنج‌ساله دوم تأكيد كرد كه اگر به آنها عمل مي‌شد معضل آلودگي هوا امروز به اين شدت نبود. وي با بيان اينكه براساس برنامه پنج ساله شهرداري تهران بايد تا پايان سال94، 400 اتوبوس برقي به ناوگان اضافه مي‌كرد، گفت: تعداد اتوبوس‌ها هم بايد به 7800دستگاه مي‌رسيد و نوسازي ناوگان ميني بوس نيز بايد تمام مي‌شد اما ازهمه اين برنامه‌ها عقب هستيم.
سرخو با بيان اينكه براساس برنامه بايد شهرداري 5000فيلتر دوده روي اتوبوس‌ها و 15هزار و 600كاتاليست روي تاكسي‌ها نصب مي‌كرد، گفت: هيچ‌كدام از اين برنامه‌ها به سرانجام نرسيده ضمن اينكه ما جايگزيني خودروهاي هيبريدي با بنزيني را در دستور كار داريم كه تاكنون تنها 200خودروي هيبريدي آن هم با كمك مجموعه‌هاي خارج از شهرداري محقق شده است. وي كه رياست كميته حمل‌ونقل شوراي شهر را برعهده دارد از برنامه جايگزيني سالانه 10هزار موتورسيكلت برقي با كاربراتوري هم سخن گفت كه به سرانجام نرسيده است.
- ورود نونوارها در مقابل خروج فرسوده‌ها
محمد حقاني، رئيس كميته محيط‌زيست شوراي شهر هم در واكنش به معضل آلودگي هوا از لزوم نوسازي ناوگان اتوبوسراني سخن گفت و افزود: قبول دارم كه 82.5درصد پول خريد اتوبوس را دولت بايد بپردازد يا در بحث ساخت مترو 50درصد اعتبارات بايد از سوي دولت تأمين شود اما واقعيت اين است كه 2دولت قبل هم حتي يك ريال به شهرداري دراين باره كمك نكردند. به گفته حقاني بحث بر سر ساخت 400 يا 500كيلومتر مترو نيست بلكه ما نيازمند 1000كيلومتر مترو هستيم.
بنابراين در برنامه‌هاي شهرداري ساخت و توسعه ناوگان حمل ونقل عمومي با محوريت مترو بايد در اولويت باشد. احمد حكيمي پور، رئيس كميته ميراث فرهنگي شوراي شهر هم ازجمله كساني بود كه ديروز نسبت به وضعيت آلودگي هواي پايتخت واكنش نشان داد و پيشنهاد داد تا هركسي در تهران مي‌خواهد خودروي جديدي پلاك بزند حتما يك خودروي پلاك فرسوده را از رده خارج كند.
حبيب كاشاني، عضو كميسيون بودجه كه معمولا كمتر در جلسات شوراي شهر درخواست وقت براي طرح تذكر مي‌دهد ديروز يكي از طولاني‌ترين و تأثيرگذارترين بحث‌هاي خود را طي 14سالي كه از عضويتش در شوراي شهر مي‌گذرد مطرح كرد. وي ابتدا با استناد به آياتي از قرآن كه مرگ حتي يك انسان را به منزله مرگ همه انسان‌ها مي‌داند، گفت:
ظرف 20روز گذشته 412نفر از هموطنان ما بر اثر آلودگي هوا فوت كردند. اينها پدر، مادر يا فرزند بودند كه به‌خاطر ناتواني ما درانجام وظايفمان جان خود را از دست دادند. وي با طرح اين سؤال كه دنيا در برخورد با مسئولان ناتوان چطور رفتار مي‌كند يا اينكه آيا 11سال زمان كافي براي حل مشكل آلودگي هوا نيست، گفت: از قوه قضاييه درخواست مي‌كنم كه يك تيم كارشناسي بفرستند و بررسي كنند چرا تعداد فوتي‌ها بر اثر ايست قلبي در يك‌ماه گذشته افزايش داشته و مقصر آن را شناسايي كنند؟
اسماعيل دوستي، نايب‌رئيس كميسيون عمران وحمل ونقل اما دردفاع از دولت در بحث آلودگي هوا برآمد و گفت: كسي از دولت اينجا نيست تا وقتي به دولت مي‌تازيم پاسخ دهد. نبايد يكطرفه حرف زد. مگر آقاي احمدي‌نژاد 8سال رئيس‌جمهور نبود؟ مگر درآمدهاي نفتي بالا نداشتيم، آن زمان براي حل آلودگي هوا چه كردند؟ وي از اعضا خواست تا انصاف داشته باشند.
- موتورهايي كه هنوز هستند
معاون برنامه‌ريزي توسعه شهري و امور شوراي شهرداري تهران هم با اعلام اينكه ايده تبديل موتور كاربراتوري به هيبريدي پيشنهاد شهرداري تهران بوده است، گفت: با وزارت صنايع جلسه گذاشتيم، حتي با وزارت دفاع نيز رايزني كرديم به‌طوري كه امروز وزارت دفاع در حال توليد باتري‌هاي اين موتورهاست.
ناصر اماني همچنين در پاسخ به تذكر سرخو نسبت به عملكرد شهرداري در بحث آلودگي هوا گفت: وقتي طرح ممنوعيت تردد موتورهاي كاربراتوري به كميسيون زيربنايي دولت برده شد، با وجود آنكه 2مصوبه براي اجرا گرفت و قرار شد از ابتداي مهرماه سال‌جاري تردد موتورهاي كاربراتوري در شهر ممنوع شود، متأسفانه شاهد بوديم اين طرح اجرايي نشد چون وقتي موتور كاربراتوري به راحتي در اختيار مردم قرار مي‌گيرد ديگر كسي تمايلي به خريد موتور برقي با هزينه‌هاي بالاتر ندارد.
وي با تأكيد بر اينكه دربحث آلودگي هوا تنها شهرداري متولي آن نيست، گفت: 15سازمان در اين زمينه مسئوليت دارند بنابراين نبايد طوري صحبت كنيم كه گويي فقط شهرداري متولي امر مبارزه با آلودگي هواي تهران است، چون ما مسئول توسعه فضاي سبز و حمل‌ونقل عمومي هستيم و موفق هم بوديم؛ مثلا در طول 10سال گذشته تعداد بوستان‌ها از 800 به 2500بوستان رسيد و در بحث ناوگان حمل ونقل عمومي نيز 100كيلومتر مترو در دست ساخت داريم و سرانه فضاي سبز را هم از 8 به بيش از 15مترمربع رسانديم.
بنا بر اين گزارش ديروز اسماعيل دوستي، نايب‌رئيس كميسيون عمران و حمل‌ونقل در نطق پيش از دستور خود از بافت ناپايدار و فرسودگي 550 مدرسه شهر تهران سخن گفت تا جايي كه وضعيت برخي مدارس شهر تهران از محروم‌ترين استان‌هاي كشور هم بدتر است. دوستي ضمن تأكيد بر اينكه شهرداري در نوسازي مدارس وظيفه‌اي ندارد، گفت: «با بودجه تخريب و نوسازي مدارس كه سالانه در حدود 10ميليارد تومان است 100سال زمان نياز داريم تا آنها را بازسازي كنيم، به همين دليل از شهرداري تهران مي‌خواهم با ارائه لايحه‌اي برنامه نوسازي هر سال 10مدرسه را به شوراي شهر براي تصويب ارائه كند.»
در پاسخ به اين نطق مجتبي عبداللهي، معاون فرهنگي و اجتماعي شهردار تهران گفت: «مديريت شهري تهران هر سال 30ميليارد تومان در فصل تابستان و در قالب طرح استقبال مهر صرف ساخت آبخوري، سرويس‌هاي بهداشتي نوسازي و بهسازي مدارس مي‌كند.»
به گفته عبداللهي، غالبا اعتباراتي كه شهرداري صرف بهسازي مدارس در اين ايام مي‌كند بيشتر از ميزان اعتباري است كه شوراي شهر تصويب مي‌كند كه البته در جلسه‌اي كه روز دوشنبه گذشته با مديركل استان تهران آموزش و پرورش داشتيم قرار شد اين همكاري‌ها گسترش يابد.
بنابراين گزارش اعضاي شوراي شهر تهران خيابان دريا در منطقه3 را به نام حسين قندي، استاد ارتباطات تغيير نام دادند. اين خيابان در بالاي دانشكده ارتباطات قرار دارد.
- شوراياري‌ها در 2سال اخير
ديروز نخستين دستور جلسه، اختصاص به گزارش عملكرد ستاد هماهنگي شوراياري‌ها داشت كه توسط مرتضي طلايي، نايب‌رئيس شوراي شهر كه در عين حال رياست ستاد شوراياري را نيز برعهده دارد، ارائه شد. اين گزارش اختصاص به فعاليت شوراياري دور چهارم يعني از آغاز سال1394 تا به امروز داشت.
به گفته طلايي نخستين و مهم‌ترين كار دور چهارم فعاليت شوراياري تدوين و اصلاح آيين‌نامه‌ها در 18سرفصل بود كه براي سال اول، چهار سرفصل در دستور كار قرار گرفت كه شامل آموزش و توانمند‌سازي، پژوهش و مطالعات ميداني، ارتباطات و اطلاع‌رساني و اموراداري و اجرايي ستاد بود. از جمله ديگر اقدامات انجام شده در سال اول دور چهارم شوراياري‌ها انتخاب هيأت رئيسه، تحويل دفاتر و امكانات و تجهيزات بود كه از سوي طلايي توضيح داده شد.
يكي از نكات مثبت مورد اشاره از سوي طلايي اين بود كه ميزان شناخت مردم از شوراياري‌ها در اين دوره از 5 به 27درصد افزايش يافته و ميزان مراجعه مردم به سراهاي محله نيز از 3 به 13درصد رسيده كه اين رقم ظرف 2سال آينده كه پايان عمر شوراياري چهارم است بايد ميزان شناخت مردم از شوراياري‌ها حداقل به 50درصد و ميزان مراجعه مردم به سراي محله‌ها نيز به 30درصد افزايش يابد.
از جمله محورهاي مورد اشاره از سوي مرتضي طلايي درگزارش عملكرد شوراياري‌ها مشكلات و مسائل آنها بود؛ شايد از ميان ده‌ها مشكل مورد اشاره از رئيس ستاد هماهنگي شوراياري‌ها بتوان به تقويت جايگاه قانوني اين نهاد اشاره كرد. طلايي در اين‌باره گفت: بنابر توصيه دولت نهاد شوراياري بايد فعال شود؛ بنابراين بايد تلاش كنيم تا موضوع قانوني شدن شوراياري‌ها از منظر مجلس شوراي اسلامي سريع‌تر به سرانجام برسد.