اين معضل محيط‌زيستي اگرچه مشكلات مشابهي را براي مردم شهرهاي اروپا و آسيا پديد آورده اما تنها به‌دست يك مدير واحد و داراي اختيارات كامل باز مي‌شود كه دولت به وي اختيارات تام داده است. اين الگو را با تهراني مقايسه كنيد كه شهردار آن بارها براي كنترل آلودگي هوا اعلام آمادگي كرده اما دولت از دادن اختيار به وي طفره مي‌رود.
- اروپا غرق در دود
هواي شهر پاريس اين روزها آلوده است و غلظت آلاينده‌ها در فضاي اين شهر و حومه آن از سطح هشدار عبور كرده و باعث شده است تا از 3روز پيش طرح محدوديت تردد خودروها براساس پلاك‌هاي فرد و زوج به اجرا درآيد.ان ايدالگو، شهردار پاريس كه اختيارات تام دولتي در اين راه دارد، مي‌گويد:
آلودگي هوا در پاريس سالانه باعث مرگ‌ومير حدود ۲۵۰۰نفر از ساكنان پايتخت مي‌شود. در شهر ليون، سومين شهر بزرگ فرانسه نيز همزمان با آغاز جشن نور، طرح محدوديت تردد خودروها به اجرا درمي‌آيد. به گزارش يورونيوز، بين كشورهاي اروپايي، هواي شهرهاي بزرگ ايتاليا هم آلوده‌تر گزارش مي‌شود.
انگليس، آلمان، فرانسه، اسپانيا، بلژيك، روماني، هلند، لهستان و يونان به‌ترتيب در رده‌هاي بعدي جاي مي‌گيرند. براساس گزارش‌هاي منتشر شده 2كشور ايتاليا و انگليس بيشترين آمار مرگ‌ومير ناشي از آلودگي هوا را دارند. دود خودروهاي ديزلي و هواي راكد و آرام و نوزيدن باد در كنار آلاينده‌هاي ديگر، دلايل عمده آلودگي آسمان شهرهاي بزرگ اروپا در اين روزهاست. در عين حال شهرهاي بزرگ اروپايي محدوديت‌هاي خود نظير طرح كاهش و فيلتر دوده را برپايه مديريت واحد شهرداران اجرا كرده‌اند و توانسته‌اند به نحو مؤثري با رايگان‌كردن حمل‌ونقل عمومي و اعمال محدوديت‌هاي ترددي از آلودگي هوا بكاهند.
- روزگار دودي ماتادورها
ساكنان مادريد در هفته گذشته شاهد انواع محدوديت‌هاي ترافيكي بوده‌اند كه از سوي مديريت اين شهر وضع شده است. محدوده مركزي شهر مادريد به روي خودروهايي كه مالكان آنها ساكن اين محدوده نيستند، بسته شده است. همچنين رانندگاني كه در محدوده‌هاي مركزي شهر تردد مي‌كنند، حق ندارند از سرعت 30كيلومتر در ساعت تجاوز كنند. اين در حالي است كه در هفته جاري 2مناسبت تعطيلي به‌دليل ايجاد محدوديت‌هاي ترافيكي از رونق كمتري برخوردار خواهند بود. گفته مي‌شود ميزان ذرات معلق كمتر از 10ميكرون در اين شهر از حد مجاز فراتر رفته است.
- سياست انگليسي براي مقابله با آلودگي هوا
صادق‌خان، شهردار لندن نيز در روزهاي اخير كه اين پايتخت اروپايي دچار آلودگي هوا شده، اعلام كرده كه براي بهبود كيفيت هواي اين شهر تا سال2021 بايد اعتبار 875 ميليون پوندي هزينه شود. اين در حالي است كه گفته مي‌شود آلودگي هواي اين شهر اروپايي در حال افزايش است و هر سال حدود 9400 بيماري ناشي از آلودگي هوا در لندن ثبت مي‌شود. صادق خان افزوده است: «با مرگ تقريبي سالانه 10هزار لندني كه به‌دليل آلودگي هوا روي مي‌دهد و سلامت عمومي شهروندان را در وضعيت اورژانسي قرار داده است، بايد مشكل آلودگي هوا به‌صورت جدي برجسته شود.»
- زمستان سخت شرق آسيا
چين با شهرهاي صنعتي خود از سال‌ها پيش به آلوده‌ترين كشور جهان تبديل شده است. بيشترين بخش از آلودگي هواي چين مربوط به استان هه‌بي در شمال چين بوده كه سازمان هواشناسي در يك هفته گذشته براي آن هشدار قرمز بالاترين سطح خطر را صادر كرده است. ماه گذشته ميلادي هم اعلام شده بود كه بيشتر از ۳۰۰شهر چين شاهد آلودگي هوا بوده و نيمي از كشور چين در ماه قبل در آلودگي به‌سر برده است.
مشكل آلودگي يكي از اصلي‌ترين معضلات شهروندان چيني است و همزمان دولت اعلام كرده است كه بسياري از مناطق هشدارها و تدابير اتخاذ شده را ناديده گرفته‌اند. در روزهاي اخير بارها در استان‌هاي مختلف ازجمله شهر پكن نشست‌هايي با حضور مسئولان محيط‌زيست و سازمان هواشناسي براي رفع اين معضل برگزار شده اما هنوز راهي براي حل و برطرف‌كردن اين مشكل يافت نشده و دولت هشدار داده كه زمستاني آلوده در راه است.
- برنامه پنج‌ساله
در برابر غول آلودگي هوا، مقامات چين شديدترين و جدي‌ترين سيستم حفاظت زيست‌محيطي در اين كشور را به‌منظور مقابله با آلودگي‌هاي محيط‌زيستي ارائه كردند. شوراي دولتي چين طرحي ملي به‌منظور بهبود وضعيت زيست‌محيطي ارائه كرده كه براساس آن غلظت آلودگي ذرات معلق كمتر از ۲.۵ميكرون در شهرهايي با كيفيت پايين هوا در سال۲۰۲۰ تا ۱۸درصد كاهش مي‌يابد. جزئيات برنامه ملي اين كشور براي بازه زماني سال۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ است كه در آن اقدامات متعددي براي پاكسازي آلودگي هوا، آب و خاك ارائه شده است.
همچنين در اين برنامه اهدافي براي ارائه سبك زندگي دوستدار محيط‌زيست درنظر گرفته شده شامل كاهش آلاينده‌هاي اصلي و كنترل مؤثر خطرات زيست‌محيطي است. مهم‌ترين اقدام چين در اين راه سپردن اختيارات تام به مديراني است كه براي كنترل آلودگي هوا توانايي لازم را دارند.
- 11، 15 يا 16؟
اين روزها به جاي مديريت واحد در ايران انواع مسئوليت‌هاي نيمه‌كاره وجود دارد. اين پراكندگي مسئوليت در شرايطي است كه سازمان بازرسي، عدد مسئولان آلودگي هوا را 11سازمان و نهاد، برنامه توسعه كشور 15سازمان و برنامه‌هاي كنترل آلودگي هوا مسئوليت آن را با 16سازمان مي‌دانند. در عين حال هنوز هيچ نهاد و قانون بالادستي نتوانسته مديريت آلودگي هوا را به مديريت واحد با اختيارات تام و تمام بسپارد. در اين بحبوحه مديريت، از همين امروز (21 آذر) موجي ديگر از آلاينده‌هاي جوي آسمان شهرهاي كشور را فرا مي‌گيرد اما ما هنوز حتي نمي‌دانيم تعداد مديران مسئول در آلودگي هوا چندنفر است؟