قانون براي اين جرايم غيرعمد نيز بسته به نوع جرم ارتكابي، مجازات حبس تعيين كرده، اما از زماني كه بحث مجازات‌هاي جايگزين حبس داغ شد، قضات ترجيح مي‌دهند جريمه نقدي را جايگزين مجازات حبس كنند. يكي از قضات خلاق دادگستري بندرعباس، با صدور احكام جايگزين نزديك به 40راننده خاطي را بدون حبس، مجبور به اصلاح رفتار كرده است.قاضي سليمان عفيف در گفت‌وگو با همشهري جزئيات حكم 270ساعتي خط كشي خيابان براي يك راننده مجرم را توضيح داده است.
- جرم راننده‌اي را كه محكوم به خط‌كشي معابر كرديد، چه بود؟
چندي پيش اين راننده در جريان يك حادثه رانندگي منجر به جرح، متخلف شناخته شد. او درحالي‌كه مقصر اصلي سانحه تصادف بود با بي‌توجهي به افراد مجروح صحنه تصادف را ترك كرد و متواري شد.
- اگر قرار بود مجازات جايگزين براي او صادر نشود، اين جرم چقدر حبس داشت؟
3 ماه. اين البته مربوط به جنبه عمومي جرم است و او رضايت شاكي خصوصي را جلب كرده بود.
- چرا حكم به جزاي نقدي نداديد؟
هدف از صدور مجازات‌هاي جايگزين حبس، اصلاح مجرم و در نتيجه كاهش جرايم است نه رفع تكليف. مجازات‌هاي جايگزين با اهداف خاصي تعريف مي‌شود يكي از اين اهداف كاهش آسيب‌هايي است كه به‌دليل زنداني‌شدن مجرمان، دامنگير خرده متخلفان و خانواده آنها مي‌شود. اگر جزاي نقدي را به‌عنوان مجازات جايگزين براي مجرمان تخلفات رانندگي صادر كنم، علاوه بر اينكه نوع مجازات جايگزين بازدارندگي كافي ندارد، پرداخت مبلغ جريمه از سبد خانواده نيز نوعي آسيب در روند معيشت خانواده مجرم ايجاد مي‌كند. متهم در همين پرونده يك مسافركش متاهل است كه 5فرزند هم دارد.هم زندان و هم جزاي نقدي زندگي او را با مشكل مواجه مي‌كرد، اما حالا بايد در بندرعباس به‌مدت 270ساعت در امر خط‌كشي معابر عابر پياده كمك كند. قرار است روزي 4ساعت را به اين كار اختصاص بدهد.
- حالا چرا روزي 4ساعت؟
به اين خاطر كه باقي روز را به‌كار و تأمين معيشت خانواده‌اش اختصاص بدهد. او وقتي بعد از تصادف فرار كرد مرتكب يك اشتباه شد.صدور حكم حبس يا حتي جريمه نقدي هم ادامه اين اشتباه بود چنانچه 4ماه پدر و سرپرست خانواده را از آنها دور و زنداني مي‌كردم، زمينه براي ايجاد آسيب‌هاي اجتماعي ديگر و بيشتر فراهم مي‌شد.
- چرا حكم به خط كشي دادم
قاضي سليمان عفيف: تا‌كنون رانندگان مجرم زيادي را به چنين مجازاتي محكوم كرده‌ام. شايد بپرسيد چرا در ميان تمام خدمات عمومي رايگان، رانندگان خاطي را به اين كار مجبور مي‌كنم.نخستين دليل اين است كه تصادفات رانندگي با تخريب علائم و تجهيزات راهنمايي و رانندگي به سازمان حمل‌ونقل و ترافيك خسارت وارد مي‌كند. معرفي مجرمان رانندگي براي جبران خسارت به اين سازمان، هم با استقبال مسئولان آن مواجه مي‌شود و هم نظارت شان براي اجراي دقيق مجازات جايگزين بيشتر است. دليل ديگر هم به‌خود مجرم مربوط مي‌شود؛ مجرمي كه خودش راننده متخلف محسوب مي‌شود، وقتي در حال خط كشي معابر است حتما در موقعيت‌هاي خطرناكي قرار مي‌گيرد كه رانندگان با تخلف‌هاي مختلف براي ديگران و حتي خود او به‌وجود مي‌آورند؛ در نتيجه جنبه بازدارندگي دارد و موجب اصلاح او مي‌شود.