حالا مشخص شده مبدأ اين سايت‌ها شهر كوچكي است در مقدونيه؛ جايي كه نوجوانان و جوانان نشسته‌اند و خبرهاي پرسروصدا مي‌سازند تا هزاران نفر ببينند و اينها از تبليغاتي كه در صفحه‌شان آمده پول دربياورند. بعضي دانش‌آموزها مي‌گويند كه شب‌ها چند ساعت كار مي‌كنند و صبح به مدرسه مي‌روند. پدر يكي از دانش‌آموزان به خبرنگار گفته: بچه خودت اگر ماهي ۳۰ هزار يورو پول در بياورد ناراحت مي‌شوي؟ معلوم است كه خوشحال مي‌شوي. آمريكايي‌ها با خبرهايي كه ما مي‌نويسيم كيف مي‌كنند. ما هم با پولي كه در مي‌آوريم كيف مي‌كنيم. چه اهميتي دارد چيزي كه مي‌نويسيم راست است يا دروغ؟»
اين خبري بود كه هفته گذشته در بعضي از شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شد. اگر شما از خواندن اين خبر متعجب شديد و زير لب زمزمه كرديد «مگه مي‌شه؟»، يا خيلي خوش‌خياليد و يا خيلي در جريان نيستيد. در هر دوحالت انگار شما اصلا نمي‌دانيد خودتان هر لحظه‌اي كه مشغول گردش در فضاي وب فارسي هستيد، با شبيه اين اتفاق روبه‌روييد؛ اتفاقي كه از هر كليد واژه‌اي براي ايجاد خبر و ماجرا و حاشيه استفاده مي‌كند و در نهايت منجر به كسب درآمد براي صاحب ابزار عرضه محتوا مي‌شود. اگر دانش‌آموزان شهر كوچك مقدونيه دارند با مديريت سايت‌هاي اخبار دروغ، كسب درآمد مي‌كنند، اينجا خيلي از رفقاي من و شما براي اين كار حتي زحمت راه‌اندازي سايت را هم نمي‌كشند. حالا به لطف ابزارهاي اجتماعي و پيام‌رسان رايگان و پر از امكانات، خيلي از ما كانال‌ها و صفحاتي داريم كه محتواي دلخواهمان را در آنها منتشر مي‌كنيم؛ محتوايي كه خيلي مهم نيست راست باشد يا دروغ. هدف فقط كسب دنبال‌كننده و عضو بيشتر و درنهايت شايد درآمد بيشتر براي ماست.
خيلي از خبرهاي عجيب اين روزهاي محتواي فارسي كه دارد در كانال‌ها و گروه‌هاي تلگرامي دست‌به‌دست مي‌شود از همين جنس محتواي تقلبي است؛ محتوايي كه بايد آنقدر اعجاب انگيز و عجيب و غريب باشد كه كانال و گروه ما را در ارائه اخبار و اطلاعات جالب و باحال و عجيب و جديد، چند سر و گردن از رقبا بالاتر ببرد. محتواي عجيب مورد استفاده من و شما هر موضوعي را شامل مي‌شود و هيچ حد و مرزي نمي‌شناسد؛ از دروغ‌هاي بزرگ و بي‌شاخ و دمي مثل حمله شبانه فلان كشور همسايه به وطن و خودكشي دسته‌جمعي بازيگران در مهماني باغ لواسان گرفته تا اطلاعات غلط و بي‌پايه‌اي مثل فايده فوق‌العاده خوردن ترشي براي بهبود سرماخوردگي و معجزه استفاده از قير براي تميز كردن كف اطو و درمان سردرد‌هاي ميگرني با خوردن روزانه پوست گوجه كال. دروغ در اين كانال‌ها هر چه بزرگ‌تر و اطلاعات هر چه عجيب‌تر باشد باورپذيرتر است و ما را تحريك مي‌كند كه بدون جست‌وجو و اطمينان از صحتش آنها را براي ديگران ارسال كنيم.
فضاي وب با خدمت و خيانت شبكه‌هاي رايگان اجتماعي و به لطف ميليون‌ها كاربر كه احساس وظيفه توليد محتوا كرده‌اند دارد به فضايي مسموم و غيرقابل اعتماد تبديل مي‌شود؛ فضايي كه با ادامه اين رويكرد، استفاده از آن جز ضرر و خسران چيزي نخواهد داشت. كاش ستادي تشكيل مي‌شد تا محتواي اشتباه را از محتواي درست تشخيص دهد و كانال شيوع ويروسي محتواي نادرست را مسدود كند و ارجاعمان بدهد به صفحه پيوندهايي كه همه حرف‌هايش درست باشد. تا ايجاد چنين ستاد و چنين صفحه‌اي لطفا به هيچ كدام از اخبار و اطلاعات عجيب و غريب شبكه‌ها و كانال‌هاي اجتماعي اعتماد نكنيد؛ حتي به همين خبر اول يادداشت.