فارغ از مشكلات فرهنگي در عدم رعايت بهداشت دهان و دندان، خلأ وجود بيمه‌هاي كارآمد درد دندان را بين ايراني‌ها دوچندان كرده است. بسياري از مردم هزينه‌هاي گزاف دندانپزشكي را دليل اصلي عدم مراجعه به دندانپزشك عنوان مي‌كنند؛ حتي كساني كه تحت پوشش شركت‌هاي بيمهاي هستند نيز به واسطه پوشش ناقص بيمه در بخش دندانپزشكي و بهره حداقلي شركت بيمه براي درمان دندان، از مراجعه به دندانپزشكان خودداري مي‌كنند.
نبود بيمه پايه يكسان كه كارايي مطلوبي داشته باشد و گراني تجهيزات و مواد دندانپزشكي كار را سخت‌تر كرده است؛ به‌طوري كه بود يا نبود بيمه‌ها در اين بخش تفاوت چنداني براي مردم ايجاد نمي‌كند. به گفته دكتر بهزاد فرخ‌زاد، عضو مديره انجمن دندانپزشكي ايران سيستم بيمهاي در ايران تبعيض‌آميز است و متأسفانه بيمه‌ها در كشور ما پول را براي درمان بيماري مي‌دهند. مشكلي كه در بحث درمان وجود دارد آن است كه جزء حرفه‌اي خدمت تعيين نشده و دستمزد خالص براي ارائه خدمت تعريف نشده است. مثلا بيمهاي كه بيشترين خدمات دندانپزشكي را براي بيمه‌شدگان خودش پوشش مي‌دهد و بيمه ديگري هيچ خدمتي را تحت پوشش قرار نمي‌دهد؛ درحالي‌كه همه مردم بايد از بيمه يكسان برخوردار شوند.
بهرام پارسايي، عضو دندانپزشك مجلس دهم درباره ناكارآمدي بيمه‌هاي دندانپزشكي گفت: هزينه خدمات دندانپزشكي بسيار بالاست و همين موجب مي‌شود خانواده‌ها از پيگيري بموقع اجتناب كنند و در نتيجه سلامت دهان و دندان افراد به مخاطره بيفتد. قطعا بر هيچ‌كس پوشيده نيست كه بيمه‌ها در كشور ما از كيفيت نامناسبي برخوردار است و تا شرايط مطلوب فاصله بسيار دارد؛ بنابراين اگرچه انتظار مي‌رود كه پوشش بيمهاي در اين حوزه ارتقا يابد اما تا زماني كه شرايط بيمه‌ها مساعد نشود، نمي‌توانيم از آنها بخواهيم كه به اين بخش هم ورود كنند. او ورود بيمه‌هاي ضعيف را به حوزه درمان دندان غيرمفيد دانست و گفت: ورود بيمه‌هاي ضعيف به اين حوزه اگر بر مشكلات نيفزايد به بهبودش كمكي نمي‌كند. ما بيمه پويا و توانمندي نداريم كه بتواند به سلامت جامعه كمك كند. درباره بخش خدمات دندانپزشكي هم كه هزينه‌ها به‌مراتب بيشتر است، قطعا چنين انتظاري نمي‌توانيم داشته باشيم. به اعتقاد اين دندانپزشك اگر برنامه‌هايي مثل طرح تحول نظام سلامت خوب مديريت شده و جلوي هزينه‌هاي اضافي، تكراري و بي‌مورد گرفته مي‌شد به مرور مي‌توانستيم بخشي از خدمات دندانپزشكي را تحت پوشش بيمه قرار دهيم.
سقف خدمات دندانپزشكي كه هم‌اكنون بيمه‌هاي خصوصي و دولتي پوشش مي‌دهند، در برابر هزينه‌هاي آن بسيار پايين است. به گفته محمدحسين قرباني، نايب‌رئيس كميسيون بهداشت مجلس، بيمه ها رمقي براي پوشش خدمات دندانپزشكي ندارند؛ به همين جهت است كه خدمات دندانپزشكي از حمايت هاي بيمه اي بي‌نصيب مانده است. وي به ايسنا گفت: واقعيت آن است كه بيمه سلامت حدود 8هزار ميليارد تومان به مراكز درماني بدهي دارند و قادر نيستند خدمات جديدي را تحت پوشش قرار دهند. در اين شرايط نمي توان اميد داشت كه حتي بيمه ها در سال 96نيز تعهدات پوشش‌دهي براي خدمت دندانپزشكي را عملياتي كنند.
اين معضل، فقط دامنگير بيمه سلامت نيست. سازمان تأمين اجتماعي نيز خدمات دندانگيري در اين حوزه به بيمه‌شده‌هاي خود ارائه نمي‌دهد. چندي پيش اين سازمان در پاسخ به گزارشي كه در روزنامه همشهري منتشر شده بود اعلام كرد كه مصوبه خدمات دندانپزشكي مورد تعهد سازمان‌هاي بيمه‌گر در تاريخ 28/8/93توسط هيأت محترم دولت و در تاريخ 1/10/93طي نامه دبير محترم شوراي‌عالي بيمه خدمات درماني به وزارتخانه‌هاي مرتبط و همچنين سازمان‌هاي بيمه‌گر پايه ابلاغ شد. متعاقب اين ابلاغيه دستورالعمل اجرايي آن طي نامه‌اي از سوي معاونت درمان سازمان تأمين اجتماعي در تاريخ 12/11/93به تمامي مراكز اجرايي ملكي اين سازمان ابلاغ شد. از آن تاريخ تا‌كنون خدمات مشخص شده در اين مصوبه در مراكز ملكي سازمان و همچنين تمامي مراكز ارائه‌دهنده خدمات مذكور كه براي اجراي اين طرح اعلام آمادگي كرده‌اند در حال اجراست؛ ضمنا علاوه بر مراكز دولتي و خصوصي طرف قرارداد در مراكز ملكي سازمان نيز در سال 1394بيمه‌شدگان سازمان طي ۴ميليون بار مراجعه از خدمات دندانپزشكي بهره‌مند شده‌اند.
- ناچار به كشيدن دندان!
در تماس با چند مركز ملكي سازمان مشخص شد كه «خدمات مشخص شده»اي كه سازمان تأمين اجتماعي از آن ياد مي‌كند شامل جرم‌گيري، كشيدن دندان و پر كردن سطحي است. اين بدان معناست كه اگر دندان بيمه‌شده نياز به عصب‌كشي داشته باشد بايد اين بخش از نيازش را در مراكز خصوصي انجام داده و بعد به اين مراكز مراجعه كند. بيشتر مراجعه‌كنندگان به اين مراكز از تعداد خدماتي كه ارائه مي‌شود، رضايت ندارند؛ هر چند اين خدمات به‌نظرشان «كاچي بهتر ز هيچي» است. يكي از بيماران كه به بخش دندانپزشكي بيمارستان ميلاد مراجعه كرده بود نيز به همشهري گفت: سال گذشته دندان‌هاي عقل خود را در اين بيمارستان كشيدم كه نياز به جراحي هم داشت، ولي من دندان‌هايي براي عصب‌كشي و درمان ريشه هم دارم كه متأسفانه اينجا اين خدمات را انجام نمي‌دهند. بيمار ديگري كه از ساعات اوليه صبح به يكي ديگر از مراكز ملكي مراجعه كرده بود از اينكه عصب‌كشي را بايد در كلينيك خصوصي انجام دهد و پر كردن دندان را در مركز تأمين اجتماعي، ناراضي بود. هزينه‌هاي سرسام‌آور دندانپزشكي در ايران شايد شبيه كشورهاي ديگر باشد اما پوشش‌هاي بيمهاي مردم را ناچار به كشيدن دندان مي‌كند؛ چراكه يا ارزان‌‌ترين روش است يا پوشش بيمهاي رايگاني دارد. به‌عبارت ديگر از آنجايي كه تا‌كنون شنيده نشده كه كسي با درد دندان مرده باشد، نه صاحب دندان به فكر مراقبت از دندان‌هايش است و نه سيستم‌هاي بيمهاي در روزهاي پردرد حمايتي از افراد مي‌كنند.