شور و غوغاي كودكانه از در آبي و ديوارهاي نقاشي شده اين خانه كوچك به گوش مي‌رسد. بزرگي دنياي اهالي اين خانه به حدي است كه حتي سرماي استخوان‌سوز مشهد نيز در آن گم‌شده است. شايد معلمان جوان «خانه ايراني علم» در قلعه ساختمان آنچنان دل دانش‌آموزان كوچك خود را گرم كرده‌اند كه كسي به سرما توجهي نمي‌كند.
از راه پله‌اي باريك بالا مي‌رويم. 4كلاس درس با تعدادي دانش‌آموز دختر و پسر در سنين مختلف. حضور ما حواس آنها را كمي پرت مي‌كند كه ناگهان صداي زنگ‌تفريح به گوش مي‌رسد اما برخلاف اغلب مدارس، دانش‌آموزان به سرعت از كلاس خارج نمي‌شوند. چند نفر دور معلم خود جمع‌مي‌شوند و ادامه درس را از او مي‌پرسند و چند نفر سمت حياط و آبخوري زهوار دررفته مي‌روند. يكي در كلاس روبه‌رويي به‌دنبال خواهرش مي‌گردد و چند نفري هم دور ما را مي‌گيرند و مي‌پرسند چرا اينجاييد و چرا عكس مي‌گيريد. بعضي‌هايشان با اينكه سن و سال كمي دارند در مقابل دوربين صورتشان را مي‌پوشانند اما بعضي ديگر در مقابل دوربين ژست مي‌گيرند. دخترها وقتي مي‌فهمند از روزنامه آمده‌ايم دستي به سر و رويشان مي‌كشند و مي‌خواهند اسم همه‌شان را در روزنامه بنويسيم و پسرها از در و ديوار بالا مي‌روند تا توجه ما را به‌خودشان جلب كنند.
عزت‌الله با اينكه مي‌تواند به راحتي از نيمكت خارج شود اما از روي ميز به پايين مي‌پرد و به سمت ما مي‌آيد. او كلاس دوم است. ظاهرا سنش بيشتر است. شور و شيطنت خاصي در چشمانش برق مي‌زند. مي‌گويد: «اينجا را از مدرسه خودمان بيشتر دوست دارم. عموامير معلم‌ام است. خيلي مهربان است. غير از درس با هم مسابقه مي‌دهيم و حتي كشتي هم مي‌گيريم».
عصمت‌الله برادر بزرگ‌تر اوست. بلوچ هستند اما تا همين 2 سال پيش به‌دليل نداشتن تابعيت ايراني و شناسنامه، از درس و تحصيل محروم بوده‌اند. به همين دليل با تأخير به مدرسه رفته‌اند اما كمك‌هاي آموزشي معلمان جوان در خانه ايراني علم سبب شده از درس و مدرسه خيلي عقب نمانند.
يلدا، دخترك كوچك و دوست‌داشتني، اسم تك‌تك معلمان و دانش‌آموزان را مي‌گويد و مي‌خواهد اسم همه را ثبت كنيم. مي‌گويد: اسم معلم‌ام عمومهدي است. فاميلي‌اش را نمي‌داند. به سراغ عمومهدي مي‌رود و مي‌پرسد: فاميلت چيست؟ مي‌گويد: مصباح. دخترك با شيطنتي خاص مي‌گويد: چي؟ مسواك؟! عمومهدي به او مي‌خندد و دخترك معلمش را عمو مسواك خطاب مي‌كند. ثريا و مريم طاهري از دانش‌آموزان درسخوان كلاس دوم هستند. با آب و تاب از خوبي‌هاي مدرسه كوچكشان مي‌گويند. اين دو‌دانش‌آموز نيز بنا به دلايلي با تأخير به مدرسه رفته‌اند اما كمك‌هاي درسي كه در خانه ايراني علم به آنها شده سبب شده اكنون در دروسي مانند فارسي و رياضي پيشرفت كنند.
در پايين پله‌ها چند پسربچه مشغول كشتي گرفتن هستند و فقط صداي خنده و همهمه از اين فضا به گوش مي‌رسد. بچه‌ها معلم‌هاي خود را خاله و عمو خطاب مي‌كنند. يكي مي‌گويد خاله زهرا و ديگري خاله مريم را صدا مي‌زند. معلم‌هاي جوان نيز با لبخند به سراغ آنها مي‌روند. اينجا شبيه هيچ مدرسه دولتي يا غيرانتفاعي نيست؛ اينجا خانه ايراني علم در قلعه ساختمان از محلات محروم و حاشيه نشين مشهد است؛ مدرسه‌اي براي دانش‌آموزان آسيب‌ديده. معلمان اين مدرسه دانشجويان جمعيت امام علي(ع) هستند كه فقط به عشق خدمت مي‌آيند و درس مي‌دهند.
بالاخره زنگ تفريح به پايان مي‌رسد و همه دوباره در كلاس‌هاي درس حاضر مي‌شوند جز نادر. كسي به او سخت نمي‌گيرد. مدتي در حياط كوچك و زير درخت خشكيده توت با پاي برهنه براي خودش بازي مي‌كند. قد بلوزش آنقدر كوتاه است كه دور كمرش كاملا پيداست. انگار سرماي هوا در او تأثيري ندارد. خاله‌زهرا چندبار او را صدا مي‌زند اما گوش‌اش بدهكار نيست. بالاخره او با تأخيري حدودا يك ربعه به كلاس درس مي‌رود.
- اول دي؛ آغاز سال تحصيلي محرومان
عليرضا خادم‌باشي كه در غياب خانم گلمكاني، مسئول روز خانه ايراني علم است، اظهار مي‌كند: دانش‌آموزان اين مدرسه بين 7تا 12سال سن دارند كه در كلاس‌هاي اول تا چهارم درس مي‌خوانند. البته اين دانش‌آموزان در مدرسه دولتي هم تحصيل مي‌كنند و ما اينجا به آنها دروس كمك آموزشي ارائه مي‌كنيم. اغلب اين دانش‌آموزان به نوعي آسيب‌ديده هستند؛ برخي با تأخير به مدرسه رفته‌اند، برخي از آنها شناسنامه ندارند و برخي ديگر بدسرپرست هستند. اما به هر حال از 2 سال پيش همه اينها موفق شده‌اند به مدرسه بروند.
از ابتداي دي ماه، دانش‌آموزان اصلي اين مدرسه كه همه آنها از تحصيل در مدرسه دولتي محروم هستند تحت آموزش قرار گرفته‌اند. اغلب اين دانش‌آموزان يا شناسنامه ندارند و يا بدسرپرست هستند. بعضي از آنها نيز كودك كار هستند. برخي پول تحصيل ندارند و به نوعي هر كدام بنا به‌دليلي نمي‌توانند در مدارس رسمي و دولتي درس بخوانند. چند نفر از دانشجويان اين جمعيت ضمن شناسايي اين دانش‌آموزان با خانواده آنها ارتباط برقرار كرده و شرايط تحصيل در اين مدرسه را براي آنان فراهم مي‌كنند. دانش‌آموزان در اين مدرسه درس مي‌خوانند و پس از اينكه شرايط تحصيل در مدارس عادي و دولتي براي آنها فراهم شد از سوي آموزش و پرورش تعيين سطح شده و در كلاس درس حاضر مي‌شوند. دانش‌آموزان اين مدرسه در پايان سال كارنامه تحصيلي مي‌گيرند اما اين كارنامه مورد تأييد آموزش و پرورش نيست. از اين‌رو پس از اينكه شرايط تحصيل براي برخي از آنها فراهم مي‌شود، تعيين سطح شده و لازم نيست دوباره از كلاس اول درس بخوانند.
- اولويت با محرومان از تحصيل
مسئول واحد رسانه جمعيت امام‌علي(ع) در خراسان‌رضوي نيز درخصوص فعاليت اين مجموعه مي‌گويد: 3 خانه ايراني در محلات قلعه ساختمان و طبرسي شمالي راه‌اندازي شده است؛ 2مركز براي كودكان محروم از تحصيل و يك مركز براي زنان سرپرست خانوار.
محمدرضا خدامي با اشاره به اينكه اولويت برنامه‌هاي آموزشي در اين مركز با افراد محروم از تحصيل است مي‌افزايد: 120كودك محروم تحت پوشش اين مجموعه هستند. اين كودكان در قالب‌هاي مختلف تحت پوشش قرار مي‌گيرند. تعدادي به لحاظ آموزش دروس و برخي ديگر نيز تحت آموزش‌هاي ورزشي قرار مي‌گيرند. تيم پرشين (دختران، هندبال و پسران، فوتبال) زير مجموعه جمعيت امام‌علي در اين منطقه فعاليت مي‌كند.
كلاس‌هاي دانش‌آموزاني كه موفق به راهيابي به مدارس رسمي و دولتي شده‌اند پنجشنبه‌ها از ساعت يك تا 3 برگزار مي‌شود. براي بقيه 4 روز در هفته از ساعت يك تا 4عصر كلاس‌ها برگزار مي‌شود. البته براي كودكان كار، گاهي كلاس‌ها از ساعت 4عصر به بعد هم برگزار مي‌شود.در اين مركز دروس آموزش و پرورش آموزش داده مي‌شود. معلم‌ها كه همگي دانشجو هستند نيز پيش از تدريس تحت آموزش قرار‌مي‌گيرند.
دانش‌آموزان اين مركز پس از شناسايي براساس نظر مددكاري پذيرش مي‌شوند. كودكان مورد حمايت در خانه‌هاي ايراني، از خدمات آموزشي تحصيلي، هنري و ورزشي، خدمات پزشكي و مشاوره و تغذيه مناسب بهره‌مند مي‌شوند. تمام اين كمك‌ها به‌صورت رايگان و از طريق حمايت‌هاي مردمي و خدمات داوطلبانه انجام مي‌گيرد.
اغلب دانش‌آموزان اين مركز مشكل اوراق شناسايي دارند. رفع مشكل اين كودكان به اصلاح قانون تابعيت بازمي‌گردد. افراد بدون تابعيت يا مشكوك‌التابعين بايد هر چه سريع‌تر تعيين تكليف شوند. اميدواريم روزي برسد كه مشكل اين كودكان فقط دغدغه خودشان نباشد، بلكه همه اقشار جامعه اين موضوع را از مسئولان مطالبه كنند. البته درصورتي رفع اين مشكل مطالبه مردمي مي‌شود كه همه بيايند و از نزديك زندگي اين كودكان را ببينند. جمعيت امام علي براي آموزش كودكان محروم از تحصيل در خانه‌هاي ايراني نيازمند دانشجويان بيشتري است تا در راه آموزش، كودكان را ياري رساند.
زهرا مهرزادگان، 22ساله، دانشجوي حسابداري است. او از 4سال پيش فعاليت خود را در اين مجموعه آغاز كرده است. مهرزادگان كار كردن در كنار اين كودكان را انرژي‌بخش مي‌داند و مي‌گويد: اين بچه‌ها خيلي بااستعداد هستند. كار كردن با آنها حس خوب و غيرقابل توصيفي دارد. بچه‌ها حتي خصوصي‌ترين مسائل زندگي‌شان را هم به ما مي‌گويند و با هم دوست هستيم. وضعيت برخي از آنها خيلي ناراحت‌كننده است؛ پدر و مادر معتاد دارند، برخي حتي شناسنامه ندارند درحالي‌كه ايراني هستند.
اميرمحمد سهبايي‌فردوسي، دانشجوي كامپيوتر و معلم كلاس دوم است. او 21سال دارد و حدود 2سال است كه با اين مجموعه همكاري مي‌كند. بچه‌ها علاقه زيادي به او دارند و مدام از سروكولش بالا مي‌روند و او صبورانه با آنها بازي مي‌كند. سهبايي فردوسي مي‌گويد: بچه‌هاي اينجا خيلي بامرام و مهربان هستند. وقتي در كوچه، افراد ناشناس براي ما مزاحمتي ايجاد مي‌كنند سريع از ما دفاع مي‌كنند. اين بچه‌ها به ما اعتماد خاصي دارند و فقط به چشم يك معلم به ما نگاه نمي‌كنند. اغلب دانش‌آموزان اين مركز به‌دليل لهجه‌هاي خاصي كه دارند در درس فارسي ضعيف هستند اما رياضي اغلب آنها خيلي خوب است. آنها استعداد ويژه‌اي دارند كه بايد در راه يادگيري علم و دانش صرف شود.
- شما چه مي‌كنيد؟
مجموعه امام علي براي با سواد شدن بسياري از افراد محروم از تحصيل تلاش مي‌كند؛ شما براي همراهي با آنها چه مي‌كنيد؟ نظرات و پيشنهاد‌‌هاي خود را به 30003344 پيامك كنيد يا با شماره تلفن 84321000 تماس بگيريد.