به گزارش شارا متن سخنراني دكتر حسن بشير دبیر کمیته علمی سيزدهمين کنفرانس بین‌المللی روابط عمومی ایران به شرح زير است:
با عرض سلام و احترام به تک تک اعضای خانواده بزرگ روابط عمومی که در این کنفرانس حضور پیدا کردند و آن را به یک موفقیت همه جانبه تبدیل کرده اند.
سیزدهمین کنفرانس روابط عمومی در شرایطی برگزار می شود که در دوازده کنفرانس گذشته تلاش شده است که به بسیاری از موضوع های مرتبط با روابط عمومی از جهت های مختلف، نگاه علمی و کاربردی داشته باشیم و محصول این نگاه مبتنی بر علم و تجربه، ده ها سخنرانی، تعداد زیادی مقاله و تحقیق و کتاب های متعدد بوده است که قطعا استادان، محققان، مدیران،کارگزاران روابط عمومی و علاقمندان به این حوزه مهم با این موارد آشنایی کافی دارند.
در این مقطع، کمیته علمی کنفرانس که از همکاران دانشگاهی و پژوهشگران این حوزه تشکیل می شود نگاهی عمیقتر و تخصصی تر به یکی از مهمترین حوزه های روابط عمومی یعنی بحث مدیریت محتوا و رابطه آن با رویکرد علمی و دانش محور دارد. این بحث، می تواند تحولی را در دیدگاه به اصل روابط عمومی و محتوای تولیدی آن ایجاد کند که در شرایط جدید تعاملی ارتباطگران در فضاهای جدید واقعی و مجازی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
در سال جاری استقبال بسیار خوبی از موضوع کنفرانس شد. بیش از ۴۰ مقاله تخصصی به دبیرخانه کنفرانس واصل گردید که رشد خوب علمی و کاربردی در این زمینه را نشان می دهد. طبق روش همیشگی با بررسی های انجام گرفته شده، حدود ۱۰ مقاله از میان آنها به عنوان مقالات مناسب برای انتشار در کتاب کنفرانس انتخاب شدند که امیدوارم بعد از کنفرانس همراه متن سایر سخنرانی های انجام گرفته منتشر شوند.
علاوه بر آن، کنفرانس سال جاری در سال «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» برگزار می شود و به همین دلیل در تلاش است که نگاهی به وضعیت تولید محتوا به مثابه «اقتصاد ارتباط محور» بر پایه دانش را مورد بررسی قرار دهد.
این هدف یک هدف مهم و گسترده است. مهم از این نظر، که کار اصلی روابط عمومی ها تولید محتوا است و گسترده از این نظر، که محتوا نه تنها شامل متون نوشتاری، دیداری و شنیداری است، بلکه به اعتقاد اینجانب محتوا یک گسترۀ وسیع متنی است که علاوه بر آنچه که گفته شد تمام کنش ها، حالات، رفتارها، هنجارها و حتی شیوه های فکری را نیز شامل می شود.
در حقیقت، همانگونه که گفته شد تولید محتوا اساس کار یک روابط عمومی است. به عبارت دیگر، روابط عمومی ها کاری مهمتر و اساسی تر از تولید محتوا ندارند، اما باید دید که مقصود از تولید محتوا چیست و دارای چه ابعادی است. محتوا، تنها یک متن نوشتاری نیست، یا مجموعه ای از تصاویر و فیلم ها و تبلیغات گوناگون. اینها همه بخشی از محتوا هستند اما لازم است که نگاهی عمیقتر به محتوا داشته باشیم
بنظر من محتوای روابط عمومی می تواند در پنج حوزه مهم مطرح گردد:
(۱) محتوای فکری- علمی: این محتوا یکی از محتواهای مهمی است که روابط عمومی ها باید در مورد آن نه تنها حساس باشند بلکه در بالندگی و توسعه آن مشارکت جدی داشته باشند. مهمترین محتوای یک سازمان شیوه تفکر و روش علمی حاکم بر آن است. این محتوا، خود یک رویکرد دانش محور است که نیازمند سطحی مناسب از مدیریت دانش است.
(۲) محتوای مدیریتی- تصمیم گیری: مدیریت امروز یک دانش است. تصمیم گیری نیز نوعی از دانش مبتنی بر مطالعه گذشته، حال و آینده است که همچنین می تواند نوعی از آینده پژوهی و آینده نگری باشد. محتوای مدیریتی یک متن وسیعی است که از راس سازمان تا پایین ترین سطوح اجرایی آن جریان دارد و هر سطح از آن نیازمند نوعی از تصمیم گیری است. بنابراین، محتوای مدیریتی- تصمیم گیری، یک محتوای مهم برای موفقیت یک سازمان است و نیازمند مدیریت و سازماندهی است.
(۳) محتوای نوشتاری، شنیداری و دیداری: این سه مفهوم محتوایی، نزدیکترین مفاهیمی هستند که با مدیریت محتوا به معنای سنتی و معمول آن، در ذهن تجلی پیدا می کنند. این محتواها هم اکنون بیشترین تولیدات روابط عمومی ها را تشکیل می دهند. امروزه این محتوا، محتوای اساسی در اقدامات روابط عمومی ها در نظر گرفته یا حداقل چنین تصور می شود.
(۴) محتوای فرهنگی- ارتباطی: محتوای فرهنگی-ارتباطی از شاخصترین و تاثیرگذارترین محتواها است. در حقیقت هویت سازمانی در گرو این محتوا است. اصالت سازمانی را تشکیل می دهد و ساختار آن را تعدیل می کند. تفکر فرهنگی و روش ارتباطی یک محتوای تمام عیار است که باید یک سازمان در همه ساختارهای خود و تولیدات دیگر مد نظر قرار دهد. با این محتوای فرهنگی و ارتباطی است که سازمان می تواند جایگاه خود را در جامعه تعریف کند و ماندگار سازد.
(۵) محتوای اخلاقی- معنوی: این محتوا شالودۀ اساسی یک سازمان را تشکیل می دهد. بدون این محتوای اخلاقی و معنوی، همه محتواهای دیگر خالی از سودمندی کافی خواهند بود. این سودمندی، یک سودمندی دوسویه است. از سویی سازمان را در یک وضعیت «خودتنظیمی» دائمی قرار می دهد و از سوی دیگر رابطه جامعه با سازمان را مورد «تجدید نظر دائمی» قرار می دهد. اخلاق و معنویت، روح یک سازمان را تشکیل می دهد که باید در همه افراد، محتواها، تصمیم گیری ها و اهداف حضور تام داشته باشد.
اکنون می توان گفت که عصر ارتباطات بیش از آنکه در فضای واقعی جریان داشته باشد، در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی شکل گرفته است. در حقیقت «عصر ارتباطات تعاملی فراگیر در فضای مجازی» آغاز شده است که این عصر، تحولات اساسی در ارتباطات انسانی در همۀ جنبه های آن ایجاد کرده است.
وضعیت پیش آمده که به شدت به ارتباطگران تولیدکننده و در عین حال توزیع کننده محتوای ارتباطی متکی است، نیازمند بازنگری جدی به ویژه در حوز] محتوا و تولید آن در اشکال مختلف به ویژه نوشتاری، دیداری و شنیداری است.
در این زمینه باید به چند ویژگی مهم توجه کرد که بنظرم ویژگی های اساسی در این زمینه هستند:
۱- ساختار ادبی: مقصود همان شیوه های مناسب انشائی و املایی است. امروزه زبان فارسی به دلیل بی توجهی در حال گسترش، مخصوصا در فضای مجازی، دچار یک چالش بزرگی شده است که می تواند منجر به تخریب زبان فارسی شود.
۲- ساختار علمی: محتوای مناسب باید از اصول و خصوصیات علمی بهره مند باشد. علمی بودن به معنای مغلق گویی و اظهار فضل هایی که به سختی فهمیده می شوند، نیست. مقصود اینکه محتوا باید عقلانی، استدلالی، مفید، همراستا با ادب و اخلاق و فرهنگ باشد.
۳- ساختار مناسب: مناسب بودن محتوا به معنای راضی کردن مخاطب به هر قیمت نیست. مناسب بودن محتوا به معنای تطابق آن با واقعیت و نیازهای واقعی است. واقعیت منعکس کننده نوعی از تناسب محتوایی است و تامین نیازهای واقعی بازتاب دهندۀ ضرورتی است که جامعه به آن توجه دارد. بنابراین محتوای غیر مناسب به معنای محتوای خلاف واقع از یک سو و غیر مفید و غیر ضروری برای جامعه، از سوی دیگر است.
۴-ساختار صادق: صداقت روح محتوا را تشکیل می دهد. صداقت با شفافیت و روشنگری نیز همراه است. محتوای صادق، منعکس کننده جریان حاکم بر سازمان است که با خلوص و شفافیت لازم در معرض دیگران قرار می گیرد. صداقت، یک بخش از محتوا نیست، بلکه همه محتوا است.
با توجه به آنچه که گفته شد باید تاکید کرد که یکی از مهمترین تحول هایی که با گسترش کنفرانس ها و همایش های روابط عمومی ها در سطح کشور ایجاد شده است، و بخصوص این کنفرانس، که همانگونه که گفته شد تلاش می کند علم و عمل و رویکردهای علمی و کاربردی را در برنامه های خود بگنجاند، عبور از مفهوم تبلیغاتچی بودن روابط عمومی ها و رفتن به سوی ارتباطی بودن آنها است. تبلیغات در جای خود مناسب اند، اما تبدیل روابط عمومی به یک بنگاه تبلیغاتی سازمان، خطری است که باید خود سازمان ها جلو آن را بگیرند.
تحولی که در این زمینه به دلیل همین کنفرانس ها و تولید محتواهای گوناگون در آنها ایجاد شده، حرکت به سمت ارتباطی شدن روابط عمومی ها به جای تبلیغاتی بودن آنها است. این حرکت وضعیتی ایجاد کرده است که روابط عمومی ها بیش از آنکه در صدد تبلیغات به هر قیمت باشند، در صدد ارتباطات قیمتی و ارزشمند باشند. به عبارت دیگر، ارتباطات یک قیمت و ارزش واقعی دارد که اگر محقق شود و به دست آید، بالاترین ارزش واقعی یک سازمان را تشکیل می دهد.
روابط عمومی های امروزین به دنبال این ارزش هستند و این ارزش در حال شکل گیری جدی در سازمان ها و روابط عمومی ها است که توسط همه دست اندرکاران روابط عمومی مورد توجه قرار گرفته است. این خود یک ارزش واقعی به شمار می آید که نتیجه توجه و دقت و کار و تفکر دائمی در حوزه روابط عمومی است که توسط خانواده بزرگ روابط عمومی ها به مثابه یک آرمان بزرگ در حال نهادینه شدن است.
در اینجا لازم است که از کلیۀ اعضای محترم کمیته علمی که در گسترش رویکرد علمی و کاربردی این کنفرانس نقش اساسی داشتند تشکر و تقدیر کنم.
همچنین لازم است از همۀ دست اندرکاران برگزار کننده این کنفرانس مهم و بین المللی و تک تک اعضای خانوادۀ بزرگ روابط عمومی ها که چراغ این کنفرانس را با حضور، همکاری، همفکری، همدلی و حمایت بیدریغ خودشان، روشن نگه داشته اند تشکر و قدردانی کنم.
از همۀ آنان تشکر می‌کنیم و آرزوی موفقیت و سربلندی برای همۀ آنان داریم. با تشکر.