یاسمن رضائیان: دیده‌اید آدم‌هایی را که وسیع و پر از اتفاق‌های با‌شکوه‌اند؟ آن‌هایی که دنیایی بزرگ و شگرف در وجود‌شان دارند؟ حکایت باغ‌موزه‌ی نگارستان همین است؛ تنها یک باغ نیست. دنیایی از اتفاقاتی را در درونش نگه داشته که طی سال‌ها دیده و چشیده ‌است.

اين باغ‌موزه در دوران مظفر‌الدين‌شاه شاهد تأسيس نخستين مدرسه‌ي فلاحت و صنايع به سر‌پرستي كمال‌الملك بود. در سال 1307 خورشيدي به دانش‌سراي عالي تبديل شد و بالأخره در سال 1313 با تأسيس دانشگاه تهران، دانشكده‌ي ادبيات، دانشكده‌ي علوم و كلاس‌هاي عمومي دانشجويان در آن برگزار مي‌شد.

باغ‌موزه‌ي نگارستان اين روز‌ها ميزبان دهمين نمايشگاه دو‌سالانه‌ي ملي نگار‌گري ايران است.

وقتي به تماشاي اين نمايشگاه مي‌آييد مي‌فهميد نگار‌گري تنها يك شاخه از هنر نيست، بلكه دنيايي سرشار از زيبايي،‌ ظرافت و شگفتي است.

مجيد ملا‌نوروزی، مدیر‌کل هنر‌های تجسمی در افتتاحيه‌ي اين دو‌سالانه مي‌گويد: «نگار‌گري، مادر هنر‌هاي سنتي است و اگر نگار‌گري و گرايش‌هاي آن مانند تشعير* و تذهيب تقويت شود، بسياري از هنر‌هاي ديگر ما هم كه از اين هنر تأثير مي‌گيرند توسعه و تحول مي‌يابند.»

مدير‌كل هنر‌هاي تجسمي خبر مي‌دهد كه: «يكي از برنامه‌هاي ما در دفتر هنر‌هاي تجسمي برگزاري دو‌سالانه‌هاست، به‌ويژه دو‌سالانه‌هاي هنر‌هاي ملي كه با اعتبار و قوت برگزار مي‌شوند. دهمين دو‌سالانه‌ي ملي نگار‌گري با مشاركت انجمن نگار‌گري ايران در حال برگزاري است.»

عبد‌الله محرمي، دبير دو‌سالانه در خصوص آثاري كه به دبير‌خانه ارسال شده‌اند مي‌گويد: «حدود 1000 اثر به دبير‌خانه‌ي دهمين دو‌سالانه‌ي نگار‌گري رسيد كه هيئت داوران از ميان آن‌ها حدود 200 اثر را براي نمايشگاه دو‌سالانه انتخاب كرد.»

 

  • بخش‌هاي نمايشگاه

نمايشگاه، شامل شش بخش نقاشي ايراني، مدعوين، گل‌و‌مرغ، تذهيب، تشعير و طراحي سياه‌قلم است. در بخش مدعوين، آثار استادان و پيشكسوتان نگار‌گري ايراني به نمايش در‌آمده ‌است. البته بخش پرتره به دليل توجيه‌نشدن هنرمندان درباره‌ي پرتره‌سازي به شيوه‌ي نگار‌گري و مشخصه‌هاي آن، از اين دو‌سالانه حذف شده است.

آثار نمايشگاه با استفاده از تكنيك‌هاي متفاوت مانند گواش، آبرنگ، اكريليك و قلم‌گيري اجرا شده‌اند. بيش‌تر نگار‌گري‌هاي بخش تذهيب نيز با استفاده از گواش و آبرنگ و طلا به تصوير كشيده‌شده‌اند.

 

هادي تجويدي، احياگر نگار‌گري سنتي ايران

 

  • اين هنر تاريخي

نگار‌گري (مينياتور) هنري است كه در آن هنرمند به آن‌چه مي‌بيند اكتفا نمي‌كند. او پرده‌اي را كه برابر چشم انسان‌هاي عادي افتاده كنار مي‌زند و حقيقت را مي‌بيند. براي همين است كه نگار‌گري‌ها پر از جزئيات و ظريف‌كاري‌ها هستند و در عين حال ببينده احساس مي‌كند با چيزي بيش‌تر از آن‌چه تا به‌حال ديده،‌ رو‌به‌رو شده است.

هنرمند نگار‌گر حقيقت را با آب‌و‌تاب نشان نمي‌دهد. او از الهام‌ها كمك مي‌گيرد و در نتيجه حقيقت را آن‌گونه كه احساس مي‌كند به تصوير مي‌كشد.

هنر نگار‌گري ريشه‌اي عميق در تاريخ ايران و اسلام دارد و در دوره‌هاي گوناگون به‌صورت مكتب‌هاي مختلف به جهان ارائه شده ‌است. مكتب بين‌المللي بغداد، اولين مكتب نگار‌گري جهان اسلام و مكتب سلجوقي، اولين مكتب نگار‌گري ايراني به‌شمار مي‌آيند.

خوب است بدانيد استاد هادي تجويدي، نگار‌گر نامي معاصر كه در سال 1272 در اصفهان متولد و در سال 1318 در تهران در‌گذشت، نگار‌گري ايراني را پس از چند قرن فراموشي احيا كرد تا آن‌جا كه او را «حلقه‌ي اتصال هنر نگار‌گري سنتي به نسل امروز» دانسته‌اند.

براي تماشاي هنر نگارگري ايران مي‌توانيد تا 27 دي‌ماه هر روز از ساعت 9 تا 19 (به‌جز روزهاي دوشنبه) به نشاني تهران، ميدان بهارستان، خيابان دانش‌سرا، خيابان شريعتمدار، باغ‌موزه‌ي نگارستان مراجعه كنيد.

 

* يكي از شاخه‌هاي نگار‌گري كه در آن قلم‌گيري به نازكي يك‌مو انجام مي‌شود و با نقوش گياهي و جانوري همراه است.