يعني هرطور كه دلش مي‌خواست نماي ساختمانش را مي‌ساخت. فكر مي‌كنيد قيافه شهر در اين صورت چگونه مي‌شد؟ البته ممكن است كه هم‌اكنون، انتقاداتي به نوع نماها و معماري‌هاي ظاهري ساختمان‌ها وارد باشد اما سليقه ما يك چيز است، قانون داشتن طراحي نماي ساختمان، يك چيز ديگر. متوليان هر شهري براي اينكه قيافه و ظاهر شهر چندان به هم نريزد و آشفته نباشد، قواعد و قانون‌هايي را براي طراحي نماي ساختمان تعريف كرده‌اند كه شامل موارد مختلف مي‌شود. در اين مطلب راهنما، نگاهي انداخته‌ايم به چندتايي از اين بايد‌و‌نبايدها. اگر علاقه‌منديد كه در اين‌باره بيشتر بدانيد، مي‌توانيد به پورتال شهرداري تهران، بخش معاونت شهرسازي و معماري مراجعه و فايل قوانين مربوطه را دانلود كنيد. البته از مهندسان مشاور خودتان هم مي‌توانيد كمك بگيريد؛ يا از دفاتر مهندسي و معماري.
- از تعريف ما تا تعريف نما
با تعريف‌هاي مربوط به نما بيشتر آشنا شويد
براي شمايي كه در حال ساخت يك ساختمان هستيد، شايد جالب باشد بدانيد كه تعاريف مربوط به نماي ساختمان چگونه است. شايد تعريفي كه شما از نما و اجزاي تشكيل‌دهنده آن داريد، با تعريفي كه قانون و شهرداري دارد، كاملا متفاوت باشد. در اينجا، بخشي از اين تعريف‌هاي قانون و شهري را مرور مي‌كنيم.
نما: جداره خارجي و قابل‌رويت ساختمان را مي‌گويند. در مرحله اول، شامل حجم و فرم آن مي‌شود، در مرحله بعدي شامل اجزاي تشكيل‌دهنده نما. نماي ساختمان بايد در تناسب و هماهنگي با كاركرد ساختمان باشد.
مصالح: مهم‌ترين جزء و بخش تشكيل‌دهنده نما را مي‌گويند كه توسط ناظر بيروني، قابل مشاهده است.
ورودي: البته تعريفش كاملا مشخص است اما از نظر شهري، مدخل ارتباطي فضاي عمومي به فضاي اختصاصي ساختمان را مي‌گويند.
بازشوها: بخشي از نما يا ديوار ساختمان را مي‌گويند كه براي عبور نور و تهويه هوا تدارك ديده شده است. قاعدتا در آنها از مصالحي هم استفاده شده كه اجازه عبور نور و هوا را مي‌دهند يا اينكه قابليت باز و بسته شدن دارند.
پيش‌آمدگي‌ها: بخشي از نما كه نسبت به بخش‌هاي ديگر آن، پيش‌آمدگي دارد و جلوتر است.
بام بنا: آخرين طبقه ساختمان را فرض كنيد، بخش بيروني آن مي‌شود بام بنا. همان پشت‌بام خودمان است كه به نوعي، نماي پنجم ساختمان حساب مي‌شود.
خط آسمان: وقتي كه يك ناظر به ساختمان نگاه مي‌كند و مرز انتهايي جداره ساختمان‌ها كه از منظر آنها، از آسمان جدا مي‌شود را جداشدگي خط آسمان مي‌گويند.
- قواعد عمومي و قواعد اختصاصي
ابتدا بايد يك نكته را خوب درك كنيد: ما يكسري قاعده‌هاي عمومي داريم، يكسري قاعده‌هاي اختصاصي؛ يعني معاونت شهرسازي و معماري شهرداري تهران، قاعده‌هايي را مشخص كرده است كه به‌طور عمومي بايد مشخص شود. يعني هر كسي، در هر كدام از مناطق تهران كه بخواهد نماي ساختمان و بنا كار كند، بايد به اين قوانين پايبند باشد و درصورت پايبند نبودن، با او برخورد قانوني خواهد شد. اما جدا از اين مورد، هر كدام از مناطق تهران نيز، قاعده‌هاي اختصاصي خاص خودشان را دارند كه سازندگان بايد به شهرداري‌ها يا پورتال اختصاصي هر شهرداري در Tehran.ir مراجعه كرده و از آنها مطلع شوند.
- از بايدها تا نبايدها
در قوانين عمومي مربوط به نماهاي ساختمان، ما چند مدل قانون داريم: الزامات، توصيه‌ها و پرهيزها. سازندگان محترم بايد توجه داشته باشند كه اين قواعد و ضوابط را از زمان طراحي نما تا گرفتن جواز آن و كار كردن نماهاي تصويب شده و هنگامي كه پايان‌كار مي‌گيرند، رعايت كنند؛ وگرنه برخورد قانوني در انتظارشان خواهد بود. قواعد مربوط به نما را كارشناسان مربوطه، طبق 3 مرحله انضباط نما، نظم‌نما و انتظام‌نما تدارك ديده‌اند. اين قواعد و مراحل نيز در 5بخش مصالح، ملحقات، تابلوها، پيش‌آمدگي و بازشوها و بام تدوين شده است.
- مصالح نما چطور بايد باشد؟
در حوزه مصالح نما، بايدها و نبايدهايي داريم كه از جمله آنها مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:
نبايدها: نبايد از نماهاي تمام شيشه‌اي يا فلزي استفاده كنيد. نبايد از رنگ‌هاي ناهماهنگ و نامتعارف در نماسازي استفاده كنيد. نبايد مصالح مختلفي در نماي شما به‌كار رفته باشد؛ در اين زمينه محدوديت داريد. نبايد از فرم‌هاي نامأنوس و نامتعارف در نماسازي استفاده كنيد؛ مثل كشتي و ميوه و.... نبايد از مصالح برنده و خطرناك در طبقات اول و همكف استفاده كنيد.
چند تا از بايدها هم به اين ترتيب است: بايد رنگ غالب نماي شما در هماهنگي با نماهاي همسايه باشد. بايد فاصله بين دو ساختمان با مصالح متناسب با نما پوشانده شود.
- ملحقات نما چطور بايد باشد؟
در اين حوزه كه شامل موارد تأسيساتي و تابلوها مي‌شوند نيز قواعدي بايد رعايت شود: هيچ كدام از موارد تأسيساتي نبايد به‌صورت قابل رويت در نماي ساختمان وجود داشته باشد. نبايد هيچ‌گونه نوشته‌اي روي ساختمان وجود داشته باشد؛ البته غير از چيزي كه مجوزش گرفته شده باشد. نبايد از علائم و نمادهاي ضدفرهنگي و ضدديني استفاده كرد. توصيه مي‌شود كه از جاگلي و... هم در پنجره‌ها و بالكن‌ها و... استفاده شود.
- پيش آمدگي ها و بازشوها را دريابيد
اين بخش‌ها هم در نماها خيلي مهم‌اند و بايد حسابي حواس‌تان به آنها باشد. در اين زمينه، يادتان باشد كه: نبايد در پايين نما، در خط زمين، اختلاف سطح داشته باشيد. پيش‌آمدگي‌ها از قبيل لبه پنجره و قاب‌سازي‌ها و... هم نبايد بيش از 10سانتي‌متر باشد. بازشوها نبايد به شكل اشكال هندسي عجيب و غريب تدارك ديده شده باشند.
- نگاهي به بقيه موارد
يادتان باشد كه در پشت بام‌ها، عناصر تأسيساتي شما نبايد بدون پوشش مناسب كار شوند؛ جوري كه از معابر قابل مشاهده باشند. پشت بام شما نيز نبايد با خط پشت بام ديگر املاك هم‌‌جوار شما ناهمگون و ناهماهنگ باشد. در باقي موارد نيز توصيه‌هايي شده است بر اينكه مثلا در پشت‌بام خودتان با رعايت موارد تخصصي، از پوشش سبز استفاده كنيد يا نورپردازي مناسبي در نماي ساختمان شما به‌كار رفته باشد. اينها يك سري امور سليقه‌اي هستند كه اگر رعايت شوند، هم ساختمان شما را زيباتر خواهند كرد، هم شهر و منطقه شما را.