طراحي، دوخت و توليد لباس‌هايي با پوشش كامل اما با طرحي متفاوت و خاص، ايده‌اي است كه چند سالي مي‌شود بين توليدي‌هاي مختلف پا گرفته است؛ اينكه طرح، جنس و رنگ‌بندي مانتوهايي با حجاب كامل، مورد پسند همه طيف‌هاي جامعه باشد. اين كاري است كه توليدي‌هاي تازه‌تاسيس درزمينه حجاب اسلامي انجام داده‌اند و شلوغي نمايشگاه و رضايت مردم موقع رفتن، نشان مي‌دهد كه تا حدي موفق شده‌اند. حالا جشنواره تسنيم اين فرصت را به هر دو طرف ماجرا داده است؛ هم توليدكننده‌ها كه بتوانند خودشان را به مردم معرفي كنند و بارشان را تا سال ديگر ببندند و هم خانم‌هايي كه مي‌خواهند كمي متفاوت‌تر از سبك و سياق هميشگي و تكراري، حجاب كامل داشته باشند.
- خانم حقي؛ مزون ايران‌بانو
اولين زمزمه‌هاي راه‌اندازي چنين مزوني، از سوي مؤسسه خيبر مطرح شد؛ مؤسسه‌اي كه كارهاي فرهنگي انجام مي‌دهد. اين مؤسسه از جايي به بعد تصميم گرفت كه يكي از شاخه‌هاي فعاليتش را، توليد پوشاك و لباس‌هاي اسلامي بانوان قرار بدهد. براي همين از دوخت مانتوهايي با ويژگي‌هاي ايراني و اسلامي شروع كرده است. در واقع، مانتوهايي كه در اين دسته قرار مي‌گيرند، بايد معيارهايي داشته باشند كه وقتي كسي در نخستين نگاه آن را مي‌بيند، ايراني و اسلامي‌بودن مانتو، توجهش را جلب كند؛ مثلا طرح‌هاي سنتي مثل كاشي‌كاري‌هاي ايراني داشته باشد يا براي تزييناتش از ترمه‌دوزي استفاده شده باشد. اين طرح‌ها اصيل‌بودن مانتو را به مخاطبان نشان مي‌دهد. البته اين واقعيت است كه وقتي ما طرحمان را به‌عنوان يك مانتوي سنتي ارائه مي‌دهيم، ديگر نمي‌توانيم اسم مد روي آن بگذاريم اما مي‌توانيم ادعا كنيم كه اين سنتي‌بودن، از جوان‌پسند بودن آن كم نكرده است و اين دستكمي از مد ندارد. تجربه نشان داده است كه چنين طرح‌هايي، همه‌پسند هستند؛ يعني ممكن است يك مانتويي را كه جوان 20ساله پسنديده است، خانم مسني هم بپسندد كه اين از مزيت‌هاي اين طرح‌هاست. از سال 91 كه اين مزون راه‌اندازي شده، طرح‌هايمان را براساس نظر مردم و البته چهارچوب‌هاي تعريف‌شده خودمان پيش برده‌ايم و خوشامد و نقدهاي مخاطبان، نقش مهمي در طرح‌هاي جديد سال بعد داشته است. طرح‌هايمان هم پيشنهاد اعضاي خود مؤسسه هستند كه به‌دليل آشنايي‌شان با فرهنگ ايراني و اسلامي، مي‌توانند طراحي‌هاي خوبي براي نقاشي‌ها، گلدوزي‌ها و هركدام از ايده‌هاي يك مانتوي ايراني و اسلامي بدهند.
- خانم تاجيك؛ هنركده پرن
من رشته‌ام گرافيك است. وقتي درسم تمام شد، هدفم اين بود كه بتوانم كاري انجام بدهم كه با رشته‌ام ارتباط داشته باشد و از درسي كه خوانده‌ام و هنري كه دارم استفاده كنم. براي همين با همراهي 2نفر از دوستانم، كارگاه كوچكي راه انداختيم و شروع به طراحي‌هاي مختلف كرديم. اسم كارگاه ما پرن است؛ يعني ديباي منقش. ما به هرچيزي مي‌توانيم نقش بدهيم. كاري كه ما انجام مي‌دهيم رنگ‌آميزي روي انواع پارچه و به‌طور اختصاصي رنگ‌آميزي باتيك است. باتيك نوعي نقاشي روي پارچه است كه با رنگ مايع و واكس داغ انجام مي‌شود. اين رنگ‌آميزي بيشتر سمت تبريز كه بافتي تقريبا سنتي دارد انجام مي‌شود. البته نوعي از رنگ‌آميزي باتيك در كشور اندونزي هم انجام مي‌شود؛ فرق‌شان هم اين است كه در اندونزي از موم داغ استفاده مي‌كنند ولي در تبريز قير داغ را جايگزين آن مي‌كنند. كاري كه ما مي‌كنيم بيشتر شبيه به رنگ‌آميزي اندونزيايي است. در كارگاه كوچكي كه خودمان آن را راه انداختيم و با سرمايه تقريبا كمي كه جمع كرده بوديم شروع كرديم، كاري متفاوت انجام داديم. قصدمان هم از اول طراحي روي انواع پارچه بود چون مي‌دانستيم كه نياز و درخواست مردم روي پارچه بيشتر از هرچيز ديگري است. از آنجايي كه به‌كار باتيك در ايران خيلي پرداخته نشده، توانستيم، هم آن را به كساني كه به اين كار علاقه داشتند آموزش بدهيم و هم وسايل متنوعي توليد كنيم. البته ما معتقديم كه هركاري نياز به زمان دارد تا خوب جا بيفتد و بازدهي كافي و مدنظر را بدهد ولي تا حالا از كاري كه كرده‌ايم پشيمان نشده‌ايم و همچنان با قوت ادامه مي‌دهيم. شايد سودمان آنقدر چشمگير نباشد ولي كاركردن در رشته تخصصي‌مان، ما را از نظر روحي ارضا مي‌كند. همين‌كه مجبور به انتخاب كار كارمندي نشديم و كاري كه دوست داريم را انجام مي‌دهيم، برايمان ارزشمند است. درآمدش هم برايمان قابل‌قبول است. واقعيت اين است كه كار باتيك به‌علت انرژي زيادي كه مي‌برد، رنگ خاصي كه دارد و موادي كه استفاده مي‌شود قيمت بالايي هم دارد و طبيعتا مشتري‌هاي خاص خودش را دارد. اما ساير طراحي‌هايمان مشتري‌هاي ثابت دارند. حتي گاهي وقت‌ها براي كارهاي چاپ روي الياف طبيعي كه هدفش حمايت از محيط‌زيست است، سفارش‌هاي تيراژ بالا از شركت‌ها و مزون‌ها مي‌گيريم. يا هر وسيله ساده‌اي را سفارش مي‌گيريم تا با طراحي و نقاشي، آن را دلنشين‌تر كنيم. درآمدزايي از طريق آموزش اين طراحي‌ها به هنرجوها هم كه جاي خود دارد.
- آقاي حسيني؛ توليدي نگار
كار ما توليد انواع مختلف چادر است؛ چادرهايي كه ديگر فقط به آن شكل قديمي نيستند. سليقه مردم طوري شده است كه هر سال بايد كاري جديد ارائه بدهيم تا بتوانيم راضي‌شان نگه داريم. ما طراحي، دوخت و توليد همه چادرهايي كه مي‌فروشيم را خودمان در توليدي شخصي انجام مي‌دهيم. خانم‌هاي طراحي در توليدي ما هستند كه كارشان فقط زدن طرح‌هاي جديد و اصلاح نقص طرح‌هاي قبلي است. طرح‌هايي داشتيم كه براي اولين‌بار در توليدي ما دوخته شده و بعد از آن ديگر فعالان اين عرصه هم آن را توليد كرده‌اند. ايده‌پردازان، با توجه به نياز و نظرات مردم، روي طرح‌هايشان فكر مي‌كنند و آنها را به روز مي‌كنند و به خياطان ارائه مي‌دهند. چيزي كه بيشتر از همه مهم است اين است كه همه اين توليدات با درخواست مخاطبانمان همخواني دارد. يعني اگر بدانيم كه نوعي از چادر مورد پسند هيچ قشري از خانم‌ها نيست، قطعا توليد آن را متوقف مي‌كنيم. از طرف ديگر اگر بازخورد مثبت بگيريم، علاوه بر توليد انبوه آن نوع از چادر، چادرهايي با شباهت به همان سبك، در برنامه توليدمان قرار مي‌دهيم. واقعيت اين است كه در روند توليد چادر، خيلي نمي‌توانيم پايبند به مد باشيم. خب سياست توليد چادر، بر عدم‌جلب توجه استوار است، اينكه خودنمايي نداشته باشد اما ما سعي مي‌كنيم كه علاوه بر رعايت‌كردن اين ويژگي‌ها، چادرهايي به بازار ارائه بدهيم كه در عين داشتن اصالت، جوان‌پسند باشند. البته سفارش‌هاي ما متعلق به همه طيف و سني است. از دوخت چادر براي دختربچه‌هاي 4-3ساله تا خانم‌هايي كه يك عمر است چادر به سر مي‌كنند؛ براي همين طرح‌هايمان بايد شامل حال همه مخاطبانمان بشود. جالب اين است كه نوع نياز هركس به چادر هم مي‌تواند در ويژگي‌هاي طراحي چادرها مؤثر باشد. يكي چادر را براي يك مسافرت زيارتي چندروزه مي‌خواهد و يكي ديگر بايد چادرش در سرما و گرما، برف و باران طاقت بياورد و از بين نرود. براي همين است كه براي طراحي يك‌چادر، مراحل زيادي بايد طي شود. تقريبا 8تا 10نفر به‌طور مستقيم و همين تعداد هم به‌طور غيرمستقيم در توليدي ما كار مي‌كنند. خدا را شكر مي‌كنيم كه در اين چند سال، سود حاصل از توليد چادر با سرمايه‌مان همخواني خوبي داشته است. شايد چون هدف‌مان از روز اول حجاب بود، خدا هم به روند كارمان بركت داده است.
- تجربه نويسنده گزارش
« خانم قد استاندارد همه اين سارافون‌ها، تا سر زانو است. شما برو همه‌جا را بگرد، اگر بلندتر از اين پيدا كردي، من به شما جايزه مي‌دهم». حالا روبه‌روي غرفه‌هاي نمايشگاه تسنيم ايستاده‌ام و دلم مي‌خواهد از تك‌تك سارافون‌هايي كه قدشان تا مچ پاست عكس بگيرم و بروم سراغ آن فروشنده و بگويم لطفا جايزه‌ام را بدهيد. خوبي‌اش اين است كه درست فرداي روزي كه از سري‌دوزي‌هاي كت‌هاي تنگ و تك‌دكمه و سارافون‌هايي كه قدشان از زانو بلندتر نمي‌شود، عصبي شده‌ام، سر از چنين نمايشگاهي درمي‌آورم. نمايشگاهي كه اگر بگويم در همه غرفه‌هايش براي خريد همه آن چيزهايي كه ديروز خيابان‌ها را به خاطرش متر كرده بودم و پيدا نكردم، ذوق‌زده شدم، اغراق نكرده‌ام. حالا همه آن لباس‌هايي كه در ذهنم بودند و ديگر خودم را آماده كرده بودم تا پارچه بگيرم و طرحش را براي خياط بكشم و آنقدر توضيح بدهم تا بفهمد چه مي‌خواهم، دوخته و آماده روبه‌رويم بودند. اينجا يك‌سري جوان كه دغدغه حجاب دارند، آمده‌اند و طرح‌هاي پيشنهاد‌ي‌شان را روي كاغذ الگو آورده‌اند و اين الگوها به مانتوها و لباس‌هاي متفاوت و قشنگي تبديل شده‌اند كه شايد فقط براي پوشش خانم‌ها در فيلم‌هاي تلويزيوني آن را ديده‌ايم كه خب سفارشي صدا و سيما بوده است. به‌نظر خواسته بزرگي نيست اگر توقع داشته باشيم كه در جامعه‌اي كه اسلامي است هم سفارشي كار كنيم تا براي پيدا كردن لباس‌هايي جوانانه و با‌حجاب، كل شهر را نگرديم و آخر سر دست خالي به خانه برنگرديم. شايد اگر محصولات توليدي اين غرفه‌ها در ديگر مركزهاي خريد لباس‌هاي زنانه در سطح شهر هم عرضه مي‌شد و وجود داشت، آن آقاي فروشنده از چنين مغازه‌اي، كمي بالاتر يا پايين‌تر از مغازه خودش خبر داشت و مي‌دانست كه ممكن است سارافوني بلندتر از زانو هم در دنيا توليد شده باشد؛ آن‌وقت براي دادن جايزه به من، توي زحمت نمي‌افتاد.
- اهميت برگزاري جشنواره مد و لباس اسلامي
مهري جدي؛ دبير اجرايي جشنواره
پنجمين جشنواره تسنيم هم همراه با نمايشگاه آن برگزار شد؛ نمايشگاهي كه هدفش رشد و شكوفايي استعدادهاي بانوان شهر تهران است. تسنيم تلاش مي‌كند تا سبك زندگي اسلامي و ايراني را ترويج بدهد و مشاركت اجتماعي بانوان را در اين بحث به نمايش بگذارد. در اين جشنواره سعي شده است كه اين الگو ارائه شود كه خانم‌ها مي‌توانند در اين هدف، مشاركتي خوب و قوي‌اي داشته باشند. علاوه برآن، چيزي كه بيشتر از همه براي ما مهم بود، ترويج پوشش اسلامي و ايراني است. اينكه اين پوشش‌ها، بايد با ذائقه و سليقه مخاطبين ما كه مي‌خواهند از اين پوشش استفاده كنند همخواني داشته باشد و خواسته و نياز آنها را برطرف كند. در اين صورت حجاب زيبا و برازنده مي‌تواند در جامعه پررنگ‌تر از هميشه باشد. راه رسيدن به اين هدف و هماهنگ‌شدن با نيازهاي روز و جامعه، اين است كه طراحان را تشويق كنيم تا ايده‌هايي جديد و خلاقانه بدهند و بتوانند در اين بازار تنوع‌گرايي و مدگرايي، مخاطبان اصيل خودشان را جذب و راضي كنند و بتوانند لباس مناسب و فاخر اسلامي و ايراني را در شأن زنان ايراني مسلمان ارائه بدهند. براي همين است كه در اين چند سال برگزاري، هر سال شاهد الگوهايي جديد در گروه‌هاي مختلف بوده‌ايم و سعي شده است تا هر سال بخش‌هاي مختلفي از جشنواره توسعه پيدا كند. مثلا اگر روي چادر تمركزشده، همه جوانب و زير و بم‌هاي آن بررسي شده است. آنقدر كه در جشنواره امسال، چادرهايي براي آدم‌ها، سن‌ها، شرايط و محيط‌هاي مختلف ارائه شده است و هيچ جاي خالي مشخصي براي چادر وجود ندارد. علاوه بر اين، نوجوان‌ها قشر مهمي هستند كه هم اسلامي بودن و هم مدگرايي لباس‌ها براي آنها با رويكرد فرهنگي كشور خودمان، اهميت زيادي دارد و خوشبختانه توانسته‌ايم با محصولاتي نوجوان‌پسند، روي آن مانور خوبي بدهيم. شايد يكي از دلايل مهمي كه طراحي‌هاي اين دوره از جشنواره، مورد پسند خيلي از بازديدكنندگان قرار گرفته، اين باشد كه خيلي از طرح‌ها و ايده‌ها توسط دختران جواني داده شده است كه از دل همين مردم آمده‌اند و در خانه تسنيم و در كانون دختران، فعاليت مي‌كنند. حالا بعد از اين 5 سال به جايگاه تقريبا خوبي رسيده‌ايم؛ البته ما فكر مي‌كنيم كه در مد و پوشش اسلامي، راه درازي داريم ولي قدم‌هاي خوبي برداشته‌ايم كه اميدوارم به نتايج خوبي هم در سطح جامعه برسيم. شواهد نشان مي‌دهد كه امسال نسبت به سال‌هاي گذشته، هم در كيفيت و هم در كميت به درجه قابل‌قبولي رسيده‌ايم. اميدواريم كه بتوانيم با تجاري‌سازي بحث پوشش حجاب و عفاف، نياز شهروندان را بهتر از هميشه پاسخ بدهيم.