مثلا اگر شما نهال را در زمان نامناسبي بكاريد احتمال خشكشدن آن بسيار زياد است يا اينكه اگر در انتخاب درخت، هيچ نكتهاي را درنظر نگيريد، ممكن است به انتخابي برسيد كه زياد با اقليم آب و هوايي شهرتان تناسبي نداشته باشد و نهالتان به سرعت از بين برود. درضمن خود شيوه كاشت نهال و مراقبت از آن هم يك مهارت است كه تا آن را ياد نگرفتهايد نبايد سراغ درختكاري برويد. اينجا ميتوانيد اين مهارت را ياد بگيريد و دانستههايتان را در اين زمينه بيشتر كنيد.
- نهال را كي بكاريم؟ كي نكاريم؟
برخيها فكر ميكنند كه در تابستان كه فصل سرسبزي و بار دادن درختان بهحساب ميآيد و آب و هوا هم مناسب است ميتوان نهال كاشت، اما اگر اين كار را بكنيد خيلي با گرفتن درخت اميدوار نباشيد. يادتان باشد كاشت بوته در اواخر بهار يا تابستان بهدليل گرما ممكن است باعث از بين رفتن آن شود. بهترين زمان براي كاشت يك درخت اواخر زمستان يا اوايل بهار است. روز درختكاري كه همين امروز است زمان مناسبي براي كاشت درختان محسوب ميشود. حالا چرا زمستان؟ چون معمولا هنگام خواب نهال، زمان مناسبي براي كاشت آن است. در روزهاي يخبندان يا در روزهايي با باد شديد، به هيچوجه درخت نكاريد. البته زمان كاشت نهالهاي گلداني از اين قاعده مستثني است، زيرا جابهجايي و كاشت آنها در تمام طول سال عملي است.
- چه نهالي را انتخاب كنيم؟
توصيه عمومي كارشناسان اين است كه سراغ درختان مثمر برويد. البته در انتخاب مثمرها هم بايد به نكاتي توجه كنيد. مثلا با توجه به وضعيت بحراني آب، كاشت درختاني مثل توت، هلو، آلو، آلبالو، گردو و... خيلي درست نيست. برخي از غيرمثمرها مثل چنار، سپيدار، صنوبر و بيد مجنون هم زياد به آب نياز دارند. ميتوان سراغ درختان ميوهاي مانند انجير، انگور، انار، زيتون و... رفت كه هم مثمر هستند و هم به آب كمي نياز دارند. البته باز هم حواستان به اقليم شهرتان باشد.
- يك نهال استاندارد چه ويژگياي دارد؟
ممكن است نهال شما از ابتدا، يك نهال سالم نباشد. ازجمله مهمترين ويژگيهاي يك نهال سالم ميتوان به يكساله بودن نهال، نداشتن ريشه غيرطبيعي و چنگالي، خميده يا پيچ خورده نبودن ريشه نهال در محدوده طوقه، داشتن ريشه كافي، سالم، بدون گره و بدون علائم غيرطبيعي، يك تنه و ايستاده بودن، شروع شاخهبندي از ارتفاع مناسب، داشتن جوانههاي سالم و خفته، نداشتن هرگونه علائم آلودگي، زخم و آثار حمله آفات و بيماريهاي مختلف و همچنين داشتن قطر2تا5 سانتيمتري ساقه نهال در بالاي محل پيوند و متناسب با ارتفاع نهال اشاره كرد.
- نهال را كجا بكاريم؟ كجا نكاريم؟
فرض ميكنيم كه شما ميخواهيد در باغچه خانهتان يا در باغچههاي شهري اطراف خانهتان درخت بكاريد. نخستين نكته اين است كه جاهايي مانند كنار تيرهاي برق يا حريم كابلهاي تلفن و لولهكشيهاي گاز، مكانهاي مناسبي براي كاشت درخت نيستند. حتما نگاهي به دور و بر جايي كه ميخواهيد درخت بكاريد بيندازيد. اگر ساختمانتان را تازه ساختهايد و باغچهاي كوچك در گوشه حياط درنظر گرفتهايد احتمالا بقاياي مصالح ساختماني مانند گچ و سيمان در خاك باغچه باشد. اين مواد را بايد از باغچه خارج كنيد و مخلوط خاك زراعي مرغوب همراه با كود حيواني و ماسه حداقل به ارتفاع نيم متر و حتي بيشتر در باغچه بريزيد. حتما براي انتخاب خاك مناسب مشورت بگيريد.
- چطور نهال را حمل كنيم؟
انتقال نهال به محل كاشت هم اهميت دارد. ترجيحـا نهال را از نزديكترين محل ممكن كه داراي مجوز باشد تهيه كنيد. رعايت اين نكته براي جلوگيري از انتقال آلودگيهاي نباتي كه با نهال جابهجا ميشـوند بسـيار مهم است. ريشه نهال بايد بهطور كامل بدون خاك و گل باشد. اين ريشه را بايد با سموم قارچكش ضدعفوني كرد. اگر قصد تهيه چند نهال داريد حتما آنها را در دسـتههاي چندتايي جابهجا كنيد. معمولا استاندارد اين دستهها 25تايـي است. بسـتهبندي ريشه بايد در گونـي كنفـي نمدار يا پلاستيكي انجام شود.
- چطور نهالمان را بكاريم؟
حالا نوبت به مرحله نهايي كار رسيده است. گودالي آماده كنيد. براي اندازه اين گودال، نميتوان عدد دقيقي گفت. گودالي 2يا 3برابر عرض و طول ريشه حفر كنيد. گودال بزرگتر به شما اين امكان را ميدهد كه بهراحتي ريشه را درون آن قرار دهيد و همچنين شروع رشد ريشه راحتتر ميشود، اما يادتان باشد گودال بيش از حد عميق يا كمعمق نباشد. حالا ريشه نهالتان را به آرامي در گودالي كه آماده كردهايد قرار دهيد و گودال را با استفاده از كود كمپوست پر كنيد. البته اگر خاكي كه از گودال برداشته ايد غني باشد نيازي به استفاده از كمپوست نيست.
- با نهال كاشته شده چه كنيم؟
تا وقتي كه نهالتان پا بگيرد بايد حسابي مراقب آن باشيد، نهال مثل يك نوزاد است كه در روزهاي اول نياز به مراقبت بيشتري دارد. پس از كاشت نهال تمامي مراقبتهاي زراعي از قبيـل آبيـاري، وجين علفهاي هرز، پاجوشگيري، مبارزه با آفات و بيماريها، هرس و تربيـت درختـان بايـد در زمان مناسب خود انجام شود تا نهالها به خوبي رشد كنند. براي اين مراقبت ميتوانيد از مشاوره كلينيكهاي گل و گياه شهرداريهاي مناطق تهران يا افراد متخصص در اين زمينه كمك بگيريد. همان ابتدا درخت كاشته شده را حداقل ۵ ليتر آب بدهيد. پس از يكي، دو ساعت از كاشت درخت، دوباره آن را آبياري كنيد. واقعا نميتوان ميزاني را براي آبياري همه نهالها و در همه اقليمها بيان كرد اما بايد آن را مرتب و با توجه به آب و هواي منطقه و نياز گونه درخت آبياري كنيد. انتخاب نوع نهال بستگي به اقليمي دارد كه در آن زندگي ميكنيد. با يك جستوجوي ساده ميتوانيد گونههاي بومي منطقه خود را بشناسيد. در درختكاري نميتوان خيلي متفاوت بود و سراغ غيربوميها رفت. مثلا اگر نخل خرما را در يك منطقه سردسير بكاريد توقع نداشته باشيد ميوه بدهد.