هفته آينده 16آوريل (27فروردين) مردم تركيه در همه‌پرسي‌اي شركت مي‌كنند كه رجب طيب اردوغان رئيس‌جمهور، سال‌ها منتظر آن بوده است. موضوع اين همه‌پرسي تغيير قانون اساسي و اصلي‌ترين گزينه آن، افزايش اختيارات رئيس‌جمهور است. اردوغان به بهاي سنگيني كه حبس صدها نفر از مخالفان و تنش با همسايگان اروپايي بخشي از اين بهاي سنگين است، روي رأي آري در اين همه‌پرسي قمار كرده است.
در اين ميان اما پس‌لرزه‌هاي كودتاي نافرجام تابستان گذشته تركيه كه ابتدا به عاملي در تقويت جايگاه اردوغان تبديل شده بود، اين روزها باعث دردسرهايي براي او شده است. روايت خاطرات دستگيرشدگان بعد از كودتا و همچنين پرسش‌هايي كه برخي چهره‌هاي داخلي و خارجي تركيه درباره پشت‌پرده‌هاي آن كودتا طرح مي‌كنند، ازجمله مواردي است كه مي‌تواند در آستانه همه‌پرسي براي اردوغان دردسر ايجاد كند.
- مخالفان به‌دنبال ائتلاف
در روزهاي گذشته مخالفان دولت تركيه ائتلافي با حضور نمايندگاني از 16حزب مختلف اين كشور در حمايت از رأي منفي در همه‌پرسي تغيير قانون اساسي تشكيل داده‌اند. رهبري اين ائتلاف را قليچ داراوغلو، رهبر حزب جمهوريخواه خلق كه حزب سكولار و مخالف سرسخت سال‌هاي اخير حزب حاكم عدالت و توسعه است برعهده دارد. او البته در ماه‌هاي گذشته و بعد از كودتاي نافرجام تابستان گذشته، براي مدتي كوتاه به چهره‌اي نزديك به دولت اردوغان تبديل شد. فرداي روز كودتا وقتي تركيه در شرايط فوق‌العاده امنيتي به سر مي‌برد، قليچ‌داراوغلو همراه ديگر رهبران احزاب سياسي تركيه كنار اردوغان قرار گرفتند و كودتا را محكوم كردند.
اين احزاب هميشه مخالف حزب حاكم عدالت و توسعه در جلساتي با نخست‌وزير و رئيس‌جمهور هم شركت كردند. اما وقتي دولت تركيه هزاران نفر از نظاميان، كارمندان، معلمان، دانش‌آموزان و روزنامه‌نگاران را به اتهام همدستي با كودتاچيان و عضويت در جنبش فتح‌الله گولن دستگير كرد، رفته‌رفته صداي اعتراض قليچ داراوغلو و ديگر احزاب سياسي تركيه هم بلند شد. اكنون احزاب سياسي كه عليه اردوغان در همه‌پرسي هفته آينده ائتلاف تشكيل داده‌اند، از پشت‌پرده‌هاي كودتاي نافرجام تابستان گذشته مي‌گويند.
- افشاگري عليه اردوغان
ديروز قليچ داراوغلو در نشستي به خبرنگاران گفت كه براي بررسي كودتاي تابستان گذشته در مجلس كميسيوني تشكيل شد اما دولت اجازه نمي‌دهد اين كميسيون نتايج كارش را منتشر كند. او دولت و دستگاه‌هاي اطلاعاتي را به‌طور تلويحي به خبر داشتن از تحركات كودتا متهم كرد و خواستار انتشار گزارش كميسيون تحقيق در اين‌باره شد.
- روايت‌هاي تكان‌دهنده دستگيرشدگان كودتا
درحالي‌كه آمار متفاوتي درباره دستگيرشدگان 10ماه اخير در تركيه منتشر شده است، برخي جزئيات رفتار با دستگيرشدگان كه توسط خود آنها يا اعضاي خانواده‌هايشان منتشر شده، ابعاد تازه‌اي از آنچه در تركيه مي‌گذرد را نشان مي‌دهد. براساس اين روايت‌ها كه در برخي رسانه‌هاي مخالف تركيه ازجمله تركيش مينت منتشر شده، تجاوز يا تهديد به تجاوز، شكنجه و كتك زدن تا سرحد مرگ، دستگيري اعضاي خانواده براي تهديد زنداني از رفتارهاي رايج با دستگيرشدگان كودتاست.
بيش از 100هزار نفر طي ماه‌هاي اخير به اتهام همدستي با كودتا يا ارتباط با جنبش گولن دستگير شده‌اند. هزاران نفر هم در بخش‌هاي مختلف دولتي ازجمله ارتش، پليس، دادگاه‌ها، مدارس و دانشگاه‌ها از كار بركنار شده‌اند.
- آخرين نظرسنجي‌ها درباره همه‌پرسي
رسانه‌هاي رسمي تركيه خبر داده‌اند كه رقابت موافقان و مخالفان دولت در همه‌پرسي هفته آينده بسيار نزديك و شانه به شانه است. به نوشته روزنامه حريت، در همه نظرسنجي‌ها طرفداران رأي آري و خير در همه‌پرسي تغيير قانون اساسي تركيه، تقريبا برابر هستند. به همين دليل در روزهاي اخير و باقيمانده تا روز همه‌پرسي، رقابت‌ها فشرده‌تر و تلاش دوطرف بيشتر شده است.