1- كليه فرزندان ذكور شهدا و جاويدالاثران (مفقودين) از انجام دوره ضرورت معاف هستند.
2- به ازاي هر شهيد يا آزاده با حداقل 24 ماه سابقه اسارت يا جانباز با حداقل 25درصد جانبازي يا جاويدالاثر (مفقود) فاقد فرزند ذكور يك نفر از برادران آنها از انجام خدمت دوره ضرورت معاف ميشوند.
3- به ازاي هر 24 ماه آزادگي، 25درصد جانبازي و 30 ماه سابقه حضور در جبهه يك نفر از فرزندان آزادگان، جانبازان و رزمندگان معاف ميشود. امتيازات بند 3 قابل جمع است و در مورد معافيت كساني كه مدت جانبازي يا حضور در جبهه يا مدت آزادگي آنها درحد معافيت يك فرزند آنان نيست، تجميع سوابق درصد جانبازي، جبهه و مدت آزادگي ممكن است.
4- كليه مشمولان جانباز داراي حداقل 10درصد جانبازي از انجام خدمت دوره ضرورت معاف هستند.
5- يك فرزندخوانده قانوني ذكور جانبازي كه برابر گواهي بنياد شهيد و امور ايثارگران صاحب فرزند نميشود، از انجام خدمت دوره ضرورت معاف ميشود.
6- مشمولاني كه با جانبازان اناث داراي درصد جانبازي 25 درصد و بالاتر ازدواج كنند، به صورت موقت از انجام خدمت دوره ضرورت معاف ميشوند و پس از گذشت 5 سال از معافيت موقت آنان در صورت استمرار ازدواج، معافيت موقت به معافيت دائم تبديل ميشود.
قانون احكام دائمي برنامههاي توسعه كشور مصوب 10/22/95 مجلس شوراي اسلامي كه به دليل استكاف رئيس جمهور از ابلاغ آن به دستگاههاي اجرايي در مهلت قانوني، دستور انتشار آن توسط رئيس مجلس به روزنامه رسمي كشور صادر شد، در تاريخ 20/1/96 در اين روزنامه به چاپ رسيد.
در تبصره2 ماده 33 اين قانون، صدر بند 3 ماده 45 قانون خدمت وظيفه عمومي اصلاح و يك تبصره به آن ملحق شده است. در اين اصلاحيه كه در صورت تاييد فرماندهي كل قوا اجرايي خواهد شد، مدت زمان آزادگي از 24 ماه آزادگي به 12 ماه آزادگي، 25 درصد جانبازي به 10 درصد جانبازي و 30 ماه سابقه حضور در جبهه به 12 ماه سابقه حضور در جبهه براي معافيت فرزندان آزادگان، جانبازان و رزمندگان كاهش پيدا كرده است.
علاوه برآن، فرزندان شهدا مشابه جانباز 50 درصد در موضوع معافيت فرزندان محسوب شدهاند. اين تبصره به اين معني است كه 5 نوه شهيد ميتوانند از خدمت نظام وظيفه معاف شوند. در همين زمان قانون برنامه ششم توسعه كشور در تاريخ 5/12/95 به تصويب مجلس ميرسد و اين قانون نيز بهدنبال استنكاف رئيسجمهور از ابلاغ آن به دستگاههاي اجرايي، با دستور رئيس مجلس در تاريخ 21/1/96 در روزنامه رسمي كشور منتشر ميشود.
قانون قبلي هنوز مقدمات خود را طي نكرده است كه به فاصله يك روز بند د ماده 88 به موضوع كسر خدمت فرزندان ايثارگران ميپردازد، موضوعي كه تا بهحال در گردشكارهاي مصوب ستاد كل نيروهاي مسلح و موافقت فرماندهي كل قوا با آن، اعمال ميشده است.
در اين مصوبه مجلس، متن زير به عنوان بند7 به انتهاي ماده 45 قانون خدمت وظيفه عمومي الحاق ميشود:
فرزندان رزمندگان با سابقه حضور در جبهه به ازاي هرماه حضور، يك ماه كسر خدمت
فرزندان آزادگان به ازاي هرماه اسارت، يك ماه كسر خدمت
فرزندان جانبازان به ازاي هر درصد جانبازي يك ماه كسر خدمت.
ضمنا درصدهاي كميسيونهاي عالي پزشكي نيروهاي مسلح يا بنياد براي بهرهمندي فرزندان جانبازان از كسر خدمت معتبر است. لذا توصيه ميشود فرزندان جانبازان از درصد كميسيونهاي پزشكي نيروهاي مسلح براي اين منظور استفاده كنند. در انتهاي بند د ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه، حكم اين بند برحكم تبصره 2 ماده 33 كه هنوز جوهر تصويب آن خشك نشده است، حاكم ميشود. يعني كاهش سنوات آزادگي، درصد جانبازي و سابقه جبهه كه براي فرزندان ايثارگران به تصويب رسيده بود با حكم بند د ماده 88 قانون برنامه ششم توسعه كه براي كسر خدمت به تصويب رسيده است، بياثر ميشود و قابليت اجرايي خود را از دست ميدهد. با اين مصوبه همطرازي فرزندان شهدا با جانبازان 50درصد، معافيت فرزندانشان از خدمت نيز منتفي ميشود.