برخي قضات با انتخاب مناسب‌ترين مجازات جايگزين، مجرم را به سوي «اجتماعي شدن» سوق مي‌دهند. يك نمونه از حكم‌هاي جالبي كه چندي پيش صادر شده مربوط به پرونده محكوميت جوان بيكاري است كه به جرم خيانت در امانت دستگير و پاي ميز محاكمه حاضر شد. قاضي پرونده« نادر اقتصاد» در اين گفت‌وگو توضيح مي‌دهد به جاي زندان چه مجازاتي براي اين مجرم درنظر گرفته است.
- جوان خاطي به‌خاطر چه جرمي پاي ميز محاكمه آمد؟
اين پرونده در نگاه اول مضحك به‌نظر مي‌رسد، اما بسيار پيچيده و متاثر‌كننده است. جواني كه محاكمه‌اش كردم، براي نخستين بار پايش به محاكم قضايي باز شده بود. شاكي، دوست چندين و چندساله او و البته پولدار بود. ماجرا از اين قرار است كه شاكي اين پرونده، قبل از سفر چندروزه به خارج از كشور تصميم مي‌گيرد خودروي آخرين سيستم خود را در اختيار دوستش قرار دهد تا با خيال آسوده‌تري به مسافرت برود. او قبل از پرواز، خودروي خود را در پاركينگ خانه رفقيش پارك مي‌كند و از دوستش مي‌خواهد مراقب آن باشد. بعد از پايان اين سفر 4روزه، مرد ثروتمند براي تحويل خودرو به منزل دوستش مراجعه مي‌كند. خودرو را در سلامت كامل تحويل مي‌گيرد و از پاركينگ خارج مي‌شود. صاحب خودرو در مسير يك آن چشمش به صفحه كيلومتر مي‌افتد و متوجه مي‌شود در اين مدت كم خودروي لوكسش بيش از هزار كيلومتر كار كرده است.بدين‌ترتيب در پي شكايت صاحب خودرو از دوست خائنش، متهم به دادگاه احضار شد.
- متهم، اتهامش را پذيرفت؟
بله! شواهد و قرايني در اين پرونده به چشم مي‌خورد كه نشان مي‌داد متهم در اين مدت با خودروي لوكس دوستش اقدام به مسافركشي كرده است!
- چرا!؟
متأسفانه مجرم اين پرونده جوان بيكاري بود كه به گفته خودش«به‌خاطر جيب‌خالي» مجبور شده با خودرو مسافركشي كند.
- از نگاه قضايي، عنوان اين جرم چيست؟
خيانت در امانت.
- مجازاتش چيست؟
2سال حبس!
- متهم را چگونه مجازات كرديد؟
بعد از جلب رضايت شاكي، براي متهم 2سال حبس نوشتم و 3سال آن را در حالت تعليق قرار دادم تا جوان خاطي برود مجازات جايگزيني كه براي او درنظر گرفته‌ام مو به مو انجام دهد. متهم را موظف كردم با انتخاب خود از سازمان فني و حرفه‌اي گواهي معتبر يكي از حرفه‌هاي نجاري، كابينت‌سازي، برق و يارانه كسب كند. در واقع مجرم بايد يكي از اين پيشه‌ها را در اين 3 سال فراگيرد. زماني مجازات جايگزين حبس اين مجرم تمام مي‌شود كه بعد از كسب يكي از اين مهارت‌ها، 3ماه مشغول به كاري باشد كه گواهي مهارتش را در دوره مجازات در سازمان فني و حرفه‌اي كسب كرده است.
- چرا اين مجازات را درنظر گرفتيد؟
مجرم هيچ پيشه و حرفه‌اي بلد نبود. مجازاتش كردم كه برود يكي از آن 4پيشه را ياد بگيرد؛ حرفه‌هايي كه در بازار كار، فرصت اشتغال بيشتري دارد. اگر اين جوان بيكار نبود هيچ‌گاه چنين جرمي مرتكب نمي‌شد. بيكاري «علت» و جرم خيانت در امانت «معلول» اين پرونده قضايي بود. سعي كردم با ريشه‌كني علت، از جرم پيشگيري كنم.