دکتر علی یعقوبی جویباری در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: براساس آمارهای اداره سرطان وزارت بهداشت، سالانه در ایران حدود 90 تا 100 هزار مورد سرطان تازه تشخیص، گزارش می‌شود و با احتساب بیمارانی که درمان شده اند و یا با آن زندگی می‌کنند، این آمار به حدود 300 تا 400 هزار مورد می‌رسد.
وی درباره انواع سرطان‌های شایع نیز گفت: در دنیا سرطان پوست و ریه، از شیوع بالاتری برخوردار است ولی در ایران، سرطان‌های دستگاه گوارش، فراوانی بیشتری دارد که سرطان‌های کولون و معده، جزء شایع‌ترین سرطان‌های دستگاه گوارش هستند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود : سبک زندگی، نوع تغذیه و استرس‌هایی که در زندگی روزانه تجربه می‌کنیم، باعث شده که به لحاظ سرطان دستگاه‌های گوارشی، شیوع بالاتری از میانگین جهانی داشته باشیم.
وی با بیان اینکه نوار شمالی ایران از ارومیه تا گلستان، جزء نواحی اندمیک و با شیوع بسیار بالای سرطان‌های گوارشی محسوب می‌شود، درباره دلایل این امر توضیح داد: به نظر می‌رسد، نوع خاک و آب منطقه و کودهای شیمیایی کشاورزی که استفاده می‌شود در ابتلا به سرطان‌های گوارشی در این مناطق تاثیرگذار هستند.
یعقوبی جویباری تصریح کرد: این تصور و مباحثی که درباره به ارث رسیدن سرطان به نسل‌های بعدی در مناطق شمالی کشور مطرح شود، پایه و اساس علمی ندارد و تا 90 درصد اشتباه است.
وی ادامه داد: اکثریت تغییرات ژنتیکی در بدن خود ما حاصل می‌شود نه اینکه آنها را به ارث ببریم بلکه این تغییرات در گذر زمان و در مواجهه با ریسک فاکتورها (عوامل خطرزا) باعث می‌شود که سلولهای طبیعی ما جهش پیدا کند و تجمیع این جهش‌ها موجب سرطان شود.
- بروز سرطان، تک عاملی نیست
این متخصص انکولوژی ضمن مردود دانستن انتقال سرطان از طریق وراثت به نسل‌های بعدی، درخصوص عوامل ایجاد این بیماری گفت: سرطان براثر مجموعه ای از عوامل محیطی همچون سیگار کشیدن، کم تحرکی، مصرف فست فود، تغذیه نامناسب، افزایش وزن، چاقی در کنار هم ایجاد می‌شود.
وی تصور برخی بیماران درباره اینکه براثر یک عامل مانند چاقی یا کم تحرکی، دچار سرطان شده اند را نادرست خواند و گفت: نمی‌توانیم ارتباط یا عامل خطر را با یک نوع سرطان به طور مشخص عنوان کنیم و مجموعه ای از عوامل خطرزا در این میان، سهیم هستند.
یعقوبی جویباری خاطرنشان کرد: در بیماری سرطان، سلولهای بدن در تقابل با عوامل خطر قرار دارند، هرکدام از آنها جهش اندکی را ایجاد می‌کنند که تجمیع این جهش‌ها باعث خروج سلول از رشد منطقی و حرکت به سمت بدخیمی می‌شود.
- درمان‌های هدفمند و ایمنی درمانی جایگزین شیوه‌های سنتی درمان سرطان
متخصص رادیوتراپی و انکولوژی با تشریح سیر تحول درمان سرطان طی دهه‌های گذشته گفت: در سال‌های گذشته، اغلب درمان‌های سرطان را به صورت غیراختصاصی انجام می‌دادیم و داروهایی استفاده می‌کردیم که علاوه بر سلولهای تومورال (سرطانی) و بدخیم، سلولهای طبیعی را هم تحت تاثیر قرار می‌دادند.
وی افزود: به دلیل اینکه داروهای قدیمی سرطان قادر به تفکیک سلولهای سالم و سرطانی نبودند، شاهد بودیم که داروهای شیمی درمانی با ریزش مو همراه بود، گلبول‌های سفید افت پیدا می‌کرد و مریض، مستعد عفونت، کم خونی و اختلالات دیگر می‌شد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: بعد از سالها تجربه شیمی درمانی، علم سرطان شناسی به سمت کشف دقیق مسیرهای درون سلولی حرکت کرد تا بدانیم که کدام مسیر سلولی باعث تکثیر سلولهای بدخیم می‌شود و براساس این شناخت، مهارکننده های مسیر را واردبدن بیمار کنیم و پاسخ مناسب داشته باشیم.
وی حداکثر کارآیی درمانی با تحمیل کمترین عارضه به بیمار را از دستاوردهای این روش درمانی برشمرد و گفت: بسیاری از داروهای جدید، ریزش مو ندارند به خاطر اینکه دقیقا هدف خودشان را نشانه می‌گیرند و بقیه سلولهای بدن را تحت تاثیر قرار نمی‌دهند و این به معنای عوارض کمتر با منفعت بیشتر و تحقق هدف ایده آل علم انکولوژی (سرطان شناسی) است.
این متخصص رادیوتراپی و انکولوژی ادامه داد: در روند تاریخی درمان سرطان، بعد از داروهای تارگت تراپی یا درمان‌های هدفمند، مرحله شناسایی آنتی‌بادی‌ها و استفاده از سلولهای ایمنی بدون دخالت عوامل خارجی مطرح شد.
وی یادآور شد: در شرایط عادی، سلول‌هایی که وارد بدن شده و به عنوان سلولهای مهاجم شناخته می‌شوند و ویروس یا میکروب‌ها که جزء سلولهای بدخیم هستند باید از سوی سیستم ایمنی شناسایی شود و سلولهای ایمنی علیه آنها واکنش نشان دهد و در نهایت این سلولهای مهاجم را حذف کند.
یعقوبی جویباری تصریح کرد: ولی در سرطان، این فرآیند اتفاق نمی‌افتد بلکه سلولهای تومورال، رشد پیدا می‌کند و متاستاز می‌دهد، از همین رو محققان پزشکی درصدد برآمدند تا مکانیسم‌های مقاومت سلولهای بدخیم دربرابر سیستم ایمنی را کشف کنند که طی ده پانزده سال اخیر این کشف را انجام داده و راهکارهای فرار سلولهای بدخیم را شناسایی کردند.
وی ضعف سیستم ایمنی در شناسایی سلولهای مهاجم را اصلی‌ترین دلیل بروز سرطان عنوان کرد و گفت: سلولهای سرطانی در بسیاری مواقع، یک ماسک روی خودشان قرار داده و حفاظتی برای خودشان قائل می‌شوند که در معرض سلولهای ایمونولوژیک (ایمنی) بدن قرار نمی‌گیرند و در واقع، سلولهای ایمنی در شناسایی سلولهای سرطانی، دچار خطا می‌شوند.
یعقوبی جویباری با بیان اینکه خطای سیستم ایمنی در تشخیص سلولهای سالم و مهاجم به بروز برخی بیماری‌ها مانند سرطان و ام اس منجر می‌شود، توضیح داد: درمورد 'ام اس'، یک قسمت از بافت طبیعی بدن به عنوان مهاجم شناخته می‌شود و سلولهای ایمونولوژیک علیه این بافت سالم، واکنش نشان می‌دهد و فرد دچار ام اس می‌شود ولی برخلاف ام اس، در سرطان یا بیماری‌های بدخیم، سیستم ایمنی در تشخیص مهاجم، دچار مشکل است و در مقابل آن واکنشی نشان نمی‌دهد و در نتیجه بدن قادر به حذف سلولهای مهاجم نخواهد بود.
وی درباره پایه و اساس ایمنی درمانی اظهار داشت: طی 15 سال اخیر، مکانیسم‌های درون سلولی را دقیق شناخته ایم و براساس آنها، لایه‌های درونی سلولهای تومورال (سرطانی) را برداشته ایم و با این کار، سلولهای سرطانی و سلولهای ایمنی را در مقابل هم قرار داده ایم.
این متخصص رادیوتراپی و انکولوژی بیان داشت: به این ترتیب، سلولهای ایمنی بدن به خودی خود وارد عمل می‌شوند، واکنش بسیار جدی علیه سلولهای سرطانی نشان می‌دهند و سلولهای مهاجم را از بین می‌برند.
وی تاکید کرد: در این روش جدید، از سیستم ایمنی خود فرد استفاده می‌کنیم و بیشترین نتیجه را می‌گیریم زیرا داروی چندانی به فرد نداده ایم و عوارض چندانی به فرد تحمیل نکرده ایم.
یعقوبی جویباری به موفقیت آمیز بودن درمان سرطان کولون (قسمتی از روده بزرگ) و سرطان سینه با استفاده از ایمنی درمانی اشاره کرد و گفت: طی 10 تا 15 سال گذشته، برای درمان سرطان کولون، آنتی‌بادی‌ها و هدف گذاری‌های دقیق سطح سلولهای سرطانی را شناخته ایم و آنتی بادی براساس آن را تشکیل دادیم و در کنار سرطان سینه که شیوع بالایی دارد تحقیقات زیادی صورت گرفته و نتایج موفقیت آمیزی به همراه داشته است.
وی ادامه داد: ما در مورد کولون و معده که دو سرطان شایع دستگاه گوارش هستند، اطلاعات کاملی داریم و مسیرهای سلولی آنها را دقیقا می‌شناسیم و دو روش ایمونوتراپی فعال (Active) و غیرفعال (Passive) برای درمان آنها در دسترس داریم.
این استاد دانشگاه اظهار داشت: یافتن این روش‌های جدید درمانی، خبر بسیار خوبی برای بیماران سرطانی است که با پیشرفت‌های علم پزشکی، درمان‌ها و علاج‌های زیادی برای سرطان و بیماری‌های بدخیم ایجاد شده است.
به گفته وی با داروها و روش‌های جدید درمانی، امید بیشتری به نتایج درمان سرطان‌های پیشرفته به وجود آمده است و می‌توان به نتیجه بخشی درمان‌های طولانی مدت، امیدوار بود.