ائمه اطهار(ع) نيز تأكيد زيادي بر احسان و صدقه داشته‌اند همانطور كه امام‌حسن(ع) مي‌فرمايند: «بزرگواري، احسان‌كردن داوطلبانه است و دهش پيش از خواهش» . شايد برخي از افراد اين سؤال در ذهن‌شان به‌وجود بيايد كه ريختن پول كم در اين صندوقها چه تأثيري مي‌تواند داشته باشد و اين پول‌ها چگونه براي محرومان خرج مي‌شوند. جواب اين سؤال‌ها را ابوالقاسم رستگار، مديركل امور اجرايي مشاركت‌هاي كميته امداد امام‌خميني(ره) مي‌دهد.
- در رابطه با روند جمع‌آوري صدقات از صندوقها بگوييد. پول‌هاي جمع‌آوري‌شده از اين صندوقها صرف چه كاري مي‌شوند؟
صندوق‌هاي صدقات، به‌صورت دوره‌اي تخليه مي‌شوند و در مسيرهاي پرتردد اين كار به‌صورت هفتگي و در مسيرهايي كه تردد زيادي در آنها صورت نمي‌گيرد، اين كار به‌صورت ماهانه انجام مي‌شود. پول‌ها بعد از جمع‌آوري، به اتاق شمارش مي‌روند و بعد از شمارش، دسته‌بندي و تفكيك خواهند شد و در نهايت به‌حساب بانكي كميته امداد امام خميني(ره) واريز مي‌شوند. بعد از كار نيازسنجي و بررسي توسط كارشناسان كميته، اين پول براي موارد مختلفي استفاده خواهد شد.
- بسياري از افراد تصور مي‌كنند كه پول‌هاي جمع‌آوري شده از صندوق‌هاي صدقات سراسر كشور، به تهران آورده مي‌شوند، اين مسئله چقدر صحت دارد؟
پول‌هاي جمع‌آوري شده از صندوق‌هاي صدقات شهرستان‌ها، در تهران تجميع نمي‌شوند و هر شهرستان در اين رابطه به‌صورت مستقل كار مي‌كند و پول جمع‌آوري شده، به نيازمندان همان منطقه اختصاص داده مي‌شود و ما تجميع صدقات نداريم. شايد آمارهايي كه ارائه مي‌دهيم اين تصور اشتباه را براي برخي از افراد به‌وجود آورده است. ما آمار سالانه درآمد صندوق‌هاي صدقات را به‌صورت كلي اعلام مي‌كنيم ولي بدين معنا نيست كه پول‌ها به تهران مي‌آيند و از تهران براي آنها تصميم‌گيري مي‌شود.
- اشاره كرديد به آمارها، در سال گذشته ميزان كمك‌هاي مردم از طريق صندوق صدقات چقدر بوده ضمن اينكه كدام استان بيشترين سهم را در اين رابطه داشته است؟
سال گذشته 292ميليارد تومان از صندوق‌هاي صدقات جمع‌آوري شد. استان تهران 14درصد صدقات كشور را به‌خود اختصاص مي‌دهد و استان‌هاي فارس، خراسان، اصفهان و مازندران بيشترين سهم را بعد از تهران به‌خود اختصاص مي‌دهند. اين استان‌ها به همراه تهران، 50درصد صدقات كشور را تشكيل مي‌دهند.
- اشاره كرديد كه وجوه جمع‌آوري شده در هر شهرستان به همان شهرستان اختصاص مي‌يابد، در شرايطي كه افراد در يك منطقه محروم زندگي كنند اين احتمال وجود دارد كه مشاركت كمتري براي صدقات وجود داشته باشد و پول كمتري هم به افراد نيازمند اختصاص پيدا كند، در چنين شرايطي چه مي‌كنيد؟
كمك‌هاي ما از 2 طريق كمك‌هاي مردمي و وجوه دولتي تأمين مي‌شود و براي رفع اين مشكل، به مناطق محروم، وجوه دولتي بيشتري اختصاص پيدا مي‌كند تا خلأهاي مشاركت مردمي پر شود و در مناطق برخوردارتر كشور كه كمك‌هاي مردمي بيشتر است، وجوه دولتي كمتري درنظر گرفته مي‌شود تا يك تعادل براي كمك به نيازمندان ايجاد شود و افرادي كه در مناطق محروم زندگي مي‌كنند، از كمك‌ها و حمايت‌ها باز نمانند.
- برخي از شهروندان بر اين باورند، افرادي كه در سطح شهرها تكدي‌گري مي‌كنند، واقعا نيازمند به‌حساب مي‌آيند و به همين دليل خودشان مي‌خواهند به‌صورت مستقيم كمك كنند. انجام اين كار چه مشكلاتي را در پي دارد؟
متأسفانه هنوز هم بسياري از افراد تحت‌تأثير كمك‌هاي احساسي قرار مي‌گيرند و در تحقيقاتي كه انجام شده، مردم ايران دوست دارند به‌صورت فردي كمك كنند. در بسياري از موارد افرادي كه در سطح شهرها تكدي‌گري مي‌كنند واقعا نيازمند نيستند و از احساسات شهروندان سوءاستفاده مي‌كنند. اين نوع كمك‌هاي احساسي باعث مي‌شود كه نيازمندان واقعي، از كمك‌ها بازبمانند. اين مسئله در شهرهاي بزرگ بسيار ديده مي‌شود چون افراد نمي‌توانند نيازمندان واقعي را شناسايي كنند. در چنين شرايطي اگر فردي واقعا قصد كمك كردن دارد مي‌تواند به كميته امداد يا خيريه‌هاي معتبر كه مجوز دارند، مراجعه كند. افراد نيكوكار مطمئن باشند كه كميته امداد و خيريه‌هاي معتبر، يك بانك اطلاعاتي قوي از محرومان دارند و مي‌توانند به‌راحتي كمك‌هاي مردمي را در اختيار نيازمندان قرار بدهند.
- از كجا بايد مطمئن شد كه افرادي كه به در منازل مراجعه مي‌كنند، مأمور كميته امداد هستند؟
نيروهاي كميته امداد در حوزه‌هاي مشخصي فعاليت دارند و مردم معمولا آنها را مي‌شناسند و براي كمك گرفتن ممكن است به در منازل شهروندان هم بروند ولي هر فردي كه به در منزل مراجعه مي‌كند، الزاما كارمند ما نيست. به همين دليل شهروندان بايد از مأمور بخواهند كه كارت شناسايي خود را ارائه بدهد. علاوه بر اين، كارمندان كميته امداد لباس فرم (شلوار سرمه‌اي و پيراهن به رنگ آبي آسماني) مي‌پوشند كه بايد علاوه بر كارت به اين مسئله هم دقت كرد.
- صندوق‌هاي صدقات فقط به صندوق‌هاي سطح شهر محدود مي‌شوند؟
خير، صندوق‌هاي صدقات ديگري هم داريم كه يكي از آنها صندوق‌هاي صدقات خانگي است و واحدهاي مختلف تجاري، مسكوني و... مي‌توانند با ما تماس بگيرند و درخواست صندوق كنند تا مأموران ما برايشان صندوق ببرند. پس از مدت زمان مشخصي كه تعيين شده، مأمور ما براي دريافت اين صندوقها به افراد مراجعه مي‌كند. طبق آخرين آمار، حدود 6ميليون و200هزار از اين صندوقها توزيع شده است. علاوه بر اين در هتل‌ها، بيمارستان‌ها، مراكز خريد و... نيز صندوق‌هاي صدقات قرار گرفته است. شايد برخي از مراكز مانند هتل‌ها به‌دليل ظاهر صندوق صدقات فلزي، از نصب آن در هتل خود اجتناب كنند كه براي رفع اين مشكل هم تمهيداتي انديشيده شده و صندوق صدقات متناسب با دكور آن هتل يا هر مركز ديگر، طراحي و نصب مي‌شود.
- گاهي در سطح شهر ديده مي‌شود كه برخي از افراد معتاد، اقدام به سرقت از صندوق‌هاي صدقات مي‌كنند، براي رفع چنين مشكلي چه كارهايي انجام شده است؟
ما در آينده راهبردهاي زيادي براي صندوقها داريم كه به مرور زمان، مشغول انجام آن هستيم. اين صندوق‌هاي صدقات در زماني كه پول خرد زياد بود، طراحي شده‌اند و براي الان كه كمتر پول نقد همراه مردم است كاربرد چنداني ندارند. با اين حال از سال گذشته صندوق‌هاي قديمي‌اي كه در سطح شهر وجود دارند ساماندهي و بدنه آنها را مقاوم كرده‌ايم. روي آنها قفل‌هاي ضد‌سرقت نصب شده و مشكل دهانه صندوقها هم برطرف شده تا هم راحت پول در آنها ريخته شود و هم اينكه احتمال سرقت توسط افراد معتاد، به حداقل ممكن برسد. قصد داريم صندوق‌هاي صدقات را به صندوق‌هاي الكترونيكي تبديل كنيم تا شهروندان بتوانند به شيوه‌هاي مختلف و در عين حال آسان، كمك‌هاي خود را پرداخت كنند. البته اين صندوقها در مناطقي از كشور كه امكان پرداخت پول از طريق شيوه‌هاي نوين وجود نداشته باشد، به همين شكل باقي خواهند ماند.
- به شيوه‌هاي نوين براي پرداخت صدقات اشاره كرديد، اين روش‌ها، به چه شكل هستند و مردم چقدر از شيوه‌هاي نوين استقبال كرده‌اند؟
شيوه‌هاي جديد بسيار زيادي براي پرداخت صدقات درنظر گرفته‌ايم و روزبه‌روز اين شيوه‌ها در حال گسترش و ارتقا هستند. براي مثال، شهروندان مي‌توانند كمك‌هاي خود را از طريق اينترنت و از درگاه بانكي مطمئني كه روي سايت كميته امداد قرار گرفته است، پرداخت كنند. علاوه بر اين، امكان پرداخت صدقات از طريق تلفن همراه و نرم‌افزارهاي مختلف، فراهم شده است. صندوق‌هاي صدقات كارتي هم كه در مراكز مختلف مثل مترو و فروشگاه‌هاي بزرگ وجود دارند. براي استفاده از صندوق‌هاي صدقات نصب‌شده در مترو، مردم به راحتي مي‌توانند از اعتبار كارت شهروندي مخصوص مترو و اتوبوس، براي پرداخت صدقه، استفاده كنند. همچنين با ارسال عدد (يك:100تومان، دو:20تومان، سه:50تومان) از طريق پيامك به شماره 8877، مي‌توان صدقه روزانه خود را به آساني پرداخت كرد. استقبال خوبي از اين شيوه‌هاي پرداختي براي صدقات انجام شده است و در سال گذشته حدود 10درصد از پرداخت‌ها با روش‌هاي نوين بود ولي باز هم در ابتداي راه هستيم و بايد زيرساخت‌هاي زيادي براي توسعه اين مسئله ايجاد شود.
- چه كارهايي براي توسعه پرداخت اينترنتي مي‌توان انجام داد؟
بانك‌ها پتانسيل خوبي براي اين منظور دارند و مي‌توانند به ما در توسعه پرداخت صدقه به شكل نوين كمك كنند. براي مثال، اختصاص گزينه‌اي در خودپردازها (ATM) براي پرداخت صدقه يا طراحي نرم‌افزارها (application) مي‌تواند بسيار مفيد باشد. البته خود كميته امداد، مشغول طراحي يك نرم‌افزار تخصصي است تا چالش‌هاي كمتري براي پرداخت كمك‌ها و صدقات وجود داشته باشد و مردم راحت‌تر بتوانند كمك كنند و صدقات خود را بپردازند. همچنين در بسياري از فروشگاه‌ها دستگاه پوز بانكي وجود دارد كه مي‌توان از پتانسيل آنها براي پرداخت صدقات كمك گرفت.