ظاهرش كمي سخت است اما قطعا شيريني و رشد و فايده آن بيشتر از سختيها خواهد بود.
- روزه خواري در روز روشن
درست است كه بزرگترها روزه هستند اما حضور در هواي گرم حتما كودكان را تشنه ميكند و در مدت نسبتا طولاني راهپيمايي، كودكان معمولا گرسنه هم ميشوند. اگر فرزندتان كوچك است و حدودا زير 5سال سن دارد، ديگران هم كاملا شرايط او را درك ميكنند و ميتوانيد حتي در انظار عمومي به او آب يا خوراكي بدهيد. البته سعي كنيد خوراكي هوسانگيز و پررنگ و لعابي نباشد تا قدري مراعات حال ديگران شده باشد؛ مثلا بيسكوئيت يا چوب شور يا خشكبار سنتي گزينههاي خوبي هستند. همراهداشتن بطري آب هم كه خيلي ضروري است. اما درمورد كودكان بزرگتر، هم بقيه چندان حس خوبي به خوراكي خوردنشان ندارند و هم خود آنها قدرت درك اين موضوع را پيدا كرده اند كه ديگران روزه هستند و بهتر است جلوي آنها چيزي خورده و آشاميده نشود. پس سعي كنيد در موارد اندكي كه طلب شان خيلي شديد نيست، با آنها تمرين تحمل كنيد و در ساير موارد هم براي خوردن و آشاميدنشان حالت مخفيانه ايجاد كنيد؛ مثلا زير چادر يا گوشه ديوار. حتي اگر اين مخفيكاري حالت ساختگي داشته باشد، پيام حرمت نگهداشتن در ماه رمضان را به كودك منتقل ميكند.
- وسيله نقليه
كودكان زير 4سال توانايي راهرفتن در كل مسير را ندارند، پس حتما كالسكه يا سه چرخه فرمان دار با خودتان ببريد تا مجبور به بغلكردن كودكان نشويد. بعضي كودكان حركت كند كالسكه را دوست ندارند و اگر كالسكه گاهي توقف كند يا سرعتش به قدر كافي نباشد، تلاش مي كنند كه آن را ترك كنند. در راهپيمايي معمولا همين حالت برقرار است، پس براي ميخكوب كردن كودكان در كالسكه، از خوردني هايي همچون ذرت بوداده، مغز پسته و بادام، ميوههاي دانه اي، نخودچي و كشمش و... بهره ببريد. بچههاي بزرگتر هم ممكن است قدري بي حوصله شوند، اما اسكوتر و اسكيت، ميتواند مسير راهپيمايي را برايشان هيجانانگيزتر كند. يادتان باشد كه كرير و حمل كنندههاي دستي، اصلا گزينه خوبي براي راهپيماييرفتن با نوزادان نيستند اما درعوض، آغوشي براي اين كار گزينه كاملا مناسبي است.
- گلاب به رويتان
اگر كودكتان را بهتازگي از پوشك گرفته ايد، يا بايد به همراهي با راهپيمايان در بخش كوتاهي از مسير اكتفا كنيد و زود به خانه برگرديد و يا اينكه يك روز قيد دستورالعمل هاي فرايند از پوشكگرفتن را بزنيد و كودكتان را پوشك كنيد. البته اگر در مسير راهپيمايي، چند سرويس بهداشتي مناسب و دردسترس سراغ داريد، قضيه فرق ميكند و ميتوانيد آرامش خود را حفظ كنيد!
- ابزاركار
حتما نمادي از فرهنگ و روحيه انقلابي براي فرزندتان به همراه داشته باشيد. مواردي همچون پيشاني بند، چفيه، پرچم ايران، پرچم فلسطين، تصوير امام خميني(ره)، تصوير شهداي مقاومت و... . كودكان به استفاده از چنين چيزهايي علاقه مندند و از طريق اين نمادهاي عيني، ارتباط بهتري با آيين ها و گفتمان هاي انتزاعي برقرار مي كنند. اگر كودكتان در سني است كه توانايي نقاشيكشيدن يا كاردستي درستكردن دارد، ميتوانيد با كمك خود او مواردي را آماده كنيد؛ يك نقاشي از بچههاي فلسطيني، يك پرچم كه با كاغذرنگي درست شده، شعار كودكانه اي كه شما يا خودش نوشته ايد و او تزئينش كرده، عروسك دست ساز كثيف و نامرتب بهعنوان نماد اسرائيل يا آمريكا و... .
- پيش به سوي قدس شريف
با بچههاي بزرگتر وضو بگيريد و با نيت قربةاليالله پاي در مسير راهپيمايي بگذاريد. اگر بچهها در سني هستند كه برايشان قابل درك باشد، خيلي گذرا به نيت تان اشاره كنيد و قصد انجام كارها براي رضايت خداوند را خيلي مختصر بيان كنيد. در طول مسير مشت ها را گره كنيد و شعارها را بلند و رسا، جانانه و از ته دل بگوييد. بچهها در اين هنگام احساس قدرت و لذت مي كنند و با شما همراه مي شوند. به اميد آزادي سرزمين فلسطين و نجات همه مستضعفين عالم.
- مشت محكم خاطره انگيز
روز قدس براي بزرگترها يادآور تلخي چندين دهه ظلم ظالمان و مبارزه مظلومين با دست خالي است اما كودكان نميتوانند در اين تلخي و غم شريك شوند. پس سعي كنيد خاطره خوبي از اين روز در ذهنشان بسازيد كه به آنها خوش بگذرد. مسير را در حد توان فرزندانتان انتخاب كنيد و هروقت خسته شدند، ديگر ادامه ندهيد. اگر به ماشينهاي آبپاش آتشنشاني برخورديد، حتما قدري در كنارشان توقف كنيد و اجازه دهيد بارش قطرات آب از شما و كودكانتان پذيرايي كند؛ هم خنكاي آن، روزه داري زير نور آفتاب را قابل تحمل ميكند و هم براي كودكان پديده جذاب و هيجان آوري است. يادتان باشد كه كمي پول به همراه داشته باشيد تا اگر به بادكنك فروشها برخورديد، صداي ناله و ضجه كودكانتان بالا نرود. آنها معمولا كارتخوان ندارند اما بادكنك هاي افسونگري دارند كه بچهها نميتوانند براي بهدستآوردنشان آنقدر صبر كنند تا شما يك دستگاه خودپرداز پيدا كنيد. اگر با يك برنامهريزي ويژه و هر ساله، اين روز را در ذهن فرزندانتان برجسته و خاطرهانگيز كنيد، پاي در مسير خوبي نهاده ايد. نوههايي كه هر سال بعد از راهپيمايي به خانه مادربزرگ مي روند و آنجا حسابي با هم بازي مي كنند و يك افطاري دل انگيز مثل كوفته تبريزي ميخورند، خاطره شيرين روزهاي قدس كودكي هرگز از ذهنشان نميرود. همينطور بچههايي كه هر سال بعد از پايان راهپيمايي، با گروهي از دوستان هم سن و سالشان به آببازي يا شن بازي در يكي از پارك هاي نزديك مي روند.
- ميزگرد سياسي
قبل، حين يا بعد از راهپيمايي، معمولا ذهن بچهها درگير مسائل مربوط به فلسطين و شعارهاي روز ميشود و با سؤالاتي به سراغ شما مي آيند. اين مراجعه، فرصت خوبي است تا به قدر درك كودك، مسائلي را با او مطرح كنيد و بذر حقطلبي و دفاع از مظلوم را در جانش بكاريد. حتي اگر فرزندتان سؤالي نكرد، خود شما ميتوانيد در موقعيت مقتضي، سرصحبت را باز كنيد. در اين راستا بايد توجه داشت كه يكي از اصول مهم در فرهنگ سياسي ما، مفهوم حق و باطل يا عدل و ظلم است اما انتقال اين مفاهيم به كودكان با سختي همراه است و نبايد موجب ترس كودك يا كليشه ايشدن ديدگاه سياسي او شود. در جهان بيني حق و باطل، احساس شكست، ترس و نااميدي وجود ندارد و وقايع از منظر عزتمندي، شجاعت، كمك به مظلوم و... ديده ميشوند. براي انتقال اين مفاهيم، ميتوان از ابزار قصهگويي استفاده كرد. داستانهايي از مقابله بچهها با يك بچه قلدر يا اتحاد حيوانات جنگل براي شكستدادن حيوان بدجنس يا همكاري كبوترها براي آزادكردن دوستشان از بند و... . در اين قصهها بايد دقت داشته باشيد كه پايان داستان حتما خوش باشد و در متن داستان هم بيشتر روي بعد خير ماجرا و صفات مثبت تأكيد شود و موجود شر داستان، جنبه بدآموزي و جذابيت، يا ايجاد رعب پيدا نكند. بيان داستاني ماجراي قبله اول مسلمين و تغيير آن، ميتواند شناخت بيشتري از قدس و مسجدالاقصي براي بچهها ايجاد كند. هنگام توضيح معناي اسرائيل و بيان اعمال صهيونيستها، در اين حد موضوع را مطرح كنيد كه آنها بچهها را دوست ندارند و با آدم ها مهربان نيستند. اصلا نبايد جنايات اسرائيليها براي كودكان باز شود چرا كه ممكن است تا مدت ها ذهن آنها را دچار استرس و نگراني كند. بر اين اساس دقت داشته باشيد كه تصاويري كه در اين ايام از رسانهها پخش ميشود و گوياي مظلوميت فلسطينيان و جنايتكاري و سبعيت صهيونيستهاست، بعضا مناسب تماشاي كودكان نيست.