تحولات و تطورات زندگی بشر ما را ملزم میکند گذشته را بخوانیم و آینده را بنویسیم. برای نیل به این مهم باید به دانش و مهارتهای جدیدی مجهز شد. قدرت تفکر (تفکر محاسباتی) و شناختی و مدیریت آن (مدیریت باز شناختی) در عصری که با انباشت اطلاعات و گسترش فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی مواجه هستیم از مولفه های مهم توانمندیسازی به شمار میرود.
ارتباطات و اطلاعات بنیادترین سطح توانمندی برای زیستن در عصر جدید است. که بتوانیم با استفاده از روشهای مناسب و هوشمندانه از آنها به امکان آفرینش و تولید برسیم. در فرهنگ جهانی و ارتباطات فراملی اطلاعات و ارتباطات مبین قدرت و نفوذ جوامع است که به توسعه پایدار منتهی میشود. که در آن شهروندان به سطوح بالای از دسترسی به اطلاعات و توانمندی بهره برداری از آن خواهند رسید.ظرفیت سازی به متن جامعه وارد میشود و تحرک و پویایی با توانمندکردن شهروندان محقق میشود به عبارت دیگر جامعه دانایی محور جامعهای است که درآن رسانهها و فناوریهای اطلاعاتی صرفاً به اطلاع رسانی اکتفا نکرده بلکه با توان افزایی و ظرفیت سازی احاد مردم قدرت شناخت و نقد و نظر میآفریند توسعه و پیشرفت از طریق دانش افزایی، کارآفرینی و ایجاد ثروت، ارزش افزوده یک جامعه محلی یا ملی از طریق این مسیر حاصل میشود. و در نهایت توسعه پایدار را رقم میزند. زیرا در دنیایی مملو از تغییرات پی درپی فهم پدیدهها امری بایسته است باید در برابر انبوه پیامها منفعل نبوده بلکه کنشگر باشیم. رفتار کنشگر مبتنی بر اداراک است. نباید سرمایه فردی و زمانی یک شهروند تحت الشعاع ابزارها و ماشینها پایمال شود.
ماشینهای هوشمند با هوش مصنوعی مدیریت میشوند و انسانها باید از هوش و توانمندی ذهنی و فکر خود بهره برداری صحیح داشته باشند. مزیت انسان قدرت تفکر هوشمندی و مدیریت ذهن است. از سوی دیگر تکیه صرف به افزایش ابزارهای فناورانه عامل توسعه یافتگی و مزیت رقابتی در فضای امروز نیست بلکه مهم آنست که اطلاعات را به حد و مناسب با نیازهای خود دریافت کنیم و بتوانیم آنها را مدیریت کنیم. رسانهها در خدمت انسانها هستند برای توسعه یافتگی و تمدن سازی هدایت و مدیریت جریانهای اطلاعاتی که در نظریه برجسته سازی به مردم بگویند که به چه فکر میکنید؟ و بنابر نیاز سنجی و خواستههای مردم برای آنها برنامه ریزی میکنند.
سواد محصول توانمندی است و کلید ورود به توسعه پایدار، خرد، تعقل و تفکر نقش بنیادی در این موارد دارند. دسترسی به اطلاعات و دانش برای کارآفرینی و خلق ثروث کوتاهترین و کمهزینه ترین راه برای توانمندسازی و توسعه پایدار میباشد. هدایت و مدیریت جریانهای اطلاعاتی از حیث فردی، اجتماعی و حکومتی حائز اهمیت است چون باید پیام راخوب دریافت کند و درک کرده و سپس عکس العمل نشان دهد تا بازخورد آن هم برای خود و جامعه موثر بوده و ماندگاری قابل قبولی داشته باشد. زیرا ما در همه جوامع به تعامل و همکاری برای دغدغههای جمعی مشترک احتیاج داریم.
* نایب ئیس انجمن متخصصان روابط عمومی