به‌دليل كمتر ترشح كردن بزاق دهان در زمان خواب شبانه، ميكروب‌هاي لثه و دندان بيشترين فرصت را براي شيوع پوسيدگي دندان‌ها به‌دست مي‌آورند. پوسيدگي دندان‌ها مقدمه انواع بيماري‌هاست كه در اين مطلب به آن اشاره مي‌كنيم.
- دندان‌هاي لق
فارغ از بوي بد و خرابي دندان‌ها، آلودگي‌هاي موجود باعث آبسه دندان و تخريب بافت لثه مي‌شود. آبسه دنداني، وضعيتي است كه به‌دنبال عفونت دنداني و درگير شدن مغز دندان يا پالپ دندان به‌وجود مي‌آيد. در اين شرايط ميكروارگانيسمهاي درون دهان باعث ايجاد عفونت اطراف ريشه مي‌شوند. ميكروارگانيسمهاي بي‌هوازي استخوان فك را تخريب مي‌كنند و در نتيجه دندان در دهان لق و از فك جدا مي‌شود. تنها راه پيشگيري از اين بيماري مسواك زدن روزانه و رعايت بهداشت دهان است.
- ريشه زايمان زودرس
تحقيقات زيادي بر ارتباط بيماري لثه با زايمان زودرس تأكيد كرده است. باكتري‌هاي بيماري‌زا درون دهان زن باردار مي‌توانند به جفت يا مايع آمنيوتيك وارد شوند و احتمالا با افزايش ميزان عوامل زيست‌شناختي القا‌كننده زايمان، باعث زايمان زودرس شوند. زنان بارداري كه دچار بيماري پريودنتال هستند، ممكن است تا 7برابر با احتمال بيشتر نوزادي به دنيا آورند كه زودرس، با وزن كم و يا نارس باشد. درمان بيماري‌هاي بافت‌هاي اطراف دنداني (پريودنتال) در جريان بارداري ممكن است ديگر بيش از حد دير شده باشد، زيرا عفونت ممكن است از قبل در بدن زن منتشر شده باشد. به همين علت است كه داشتن سلامت دهان و دندان و ارزيابي دندانپزشكي پيش از باردارشدن ضروري است.
- بيماري‌هاي تنفسي
عفونتهاي باكتريايي تنفسي از طريق ورود قطرات ريز مايع از دهان و گلو به درون ريه‌ها به‌وجود مي‌آيند. به همين دليل باكتري‌هايي كه درون دهان رشد مي‌كنند، به‌خصوص در افرادي كه دچار بيماري‌هاي بافت اطراف دندان هستند، مي‌توانند باعث ايجاد عفونتهاي تنفسي مانند ذات‌الريه شوند. كساني كه ريه‌هاي آسيب‌پذيري دارند مانند سالمندان و كودكان بيشتر به مراقبت‌هاي دهاني نياز دارند. افراد دچار برونشيت مزمن و ساير بيماري‌هاي انسدادي مزمن ريه كه از قبل ازجمله به‌علت سيگار كشيدن مداوم، دچار آسيب ريوي هستند، از همين طريق ممكن است دچار حملات عفونت شوند. رعايت بهداشت دهان و دندان در اين مورد نيز احتمالا مي‌تواند به سلامت تنفسي كمك كند.
- رابطه دوطرفه دندان و ديابت
بين پوسيدگي دندان و بيماري ديابت ارتباط دوطرفه‌اي وجود دارد. ديابت خطر بيماري‌هاي لثه، پوسيدگي دندان، از دست دادن دندان، خشكي دهان و انواع مختلف عفونتهاي دهاني را افزايش مي‌دهد و همچنين بهداشت نامناسب دهان و در نتيجه عفونت شديد لثه مي‌تواند باعث دشوار شدن كنترل ديابت شود. در واقع عفونت باعث مي‌شود كه قند خون بالا رود و به انسولين بيشتري براي كنترل قند خون نياز باشد. ديابتي‌هايي كه دچار بيماري‌هاي پريودنتال هستند، بايد مورد معالجه قرار گيرند تا عفونت دهاني آنها ريشه‌كن شود. باكتري‌ها به ارگان‌هاي ديگر كه حتي از دهان نيز دورتر هستند سرايت كرده و خطر عفونت را تشديد مي‌كنند. بدن افراد ديابتي كمتر در برابر درمان عفونت‌ها واكنش نشان مي‌دهد و زخم‌هايشان با سرعت كمتري ترميم مي‌شود؛ بنابراين، اين افراد علاوه بر دقت در مسواك روزانه، بايد هر 6ماه يك‌بار به دندانپزشك مراجعه كنند. يك مطالعه روي 113بيمار مبتلا به بيماري لثه‌اي و ديابت نوع 2 نشان داده است كه درمان بيماري لثه‌اي با جرم‌گيري و تجويز آنتي‌بيوتيك داكسي سايكلين، باعث كاهش عوارض بيماري ديابت مي‌شود.
- اتصالات پوسيده
باكتري‌هايي كه ذكرش رفت، راه را براي آسيب مفاصل نيز باز مي‌كنند. برخي تحقيقات نشان داده است كه احتمال آرتريت روماتوئيد (روماتيسم مفصلي) در افرادي كه به بيماري‌هاي عفوني لثه مبتلا هستند بسيار بالاتر است. روماتيسم يك بيماري خود ايمني است كه كل بدن را تحت‌تأثير قرار مي‌دهد. انواع مختلف از ساييدگي و پارگي غضروف‌ها (استئوآرتريت) تا التهاب مفاصل (آرتريت روماتوئيد) كه در نتيجه افزايش فعاليت سيستم ايمني بدن است، انواع مختلفي از آرتروز است. نتايج تحقيق دانشگاه جان هاپكينز مريلند نشان مي‌دهد، يك نوع ميكروب خاص ارتباط بين بيماري لثه و آرتروز روماتوئيد را نشان مي‌دهد. محققان دريافته‌اند افراد مبتلا به بيماري لثه، دو‌برابر بيشتر در معرض ابتلا به آرتروز روماتوئيد قرار دارند. باكتري موسوم به A. actinomycetemcomitans مي‌تواند هم موجب بيماري لثه و هم آرتروز روماتوئيد شود. اين باكتري لثه‌ها را درگير كرده و سپس موجب تورم مفاصل به‌عنوان عارضه جانبي آن مي‌شود. برخي از باكتري‌هاي عامل پارادونتيت (التهاب لثه‌ها و بافت استخواني دندان‌ها) آنزيمي توليد مي‌كنند كه اسيدآمينه آرژينين را به سيترولين تبديل مي‌كند كه براي بدن بيگانه است. سيستم دفاعي بدن در برابر اين مولكول بيگانه شروع به توليد آنتي‌بادي‌هايي مي‌كند كه جزو علائم آرتريت روماتوئيد (بيماري خودايمني) محسوب مي‌شوند.
- دريچه‌هاي آلوده
سلامت قلب بر دهان و بالعكس تأثير مستقيم مي‌گذارد. افرادي كه دچار بيماري‌هاي دندان يا لثه هستند، دو برابر بيشتر نسبت به ديگران، در خطر ابتلا به بيماري قلبي قرار دارند. تعداد باكتري‌هاي موجود در دهان بيماران قلبي و كساني كه دچار حملات قلبي شده‌اند، نسبت به افراد سالم بسيار بيشتر است. باكتري‌هاي لثه كه موجب بروز پلاك‌هاي دنداني مي‌شوند، مي‌توانند از دهان به جريان خون منتقل شده و احتمال تشكيل لخته‌هاي خوني، خطر حمله قلبي و بيماري‌هاي قلبي را افزايش دهند. مسواك نزدن باعث تجمع باكتري استرپتوكوك در دهان مي‌شود. اين باكتري در خون پروتئيني به نام PadA را روي سطح خارجي خود جذب كرده و موجب تجمع پلاكت‌هاي خون و تشكيل لخته خون مي‌شود. اگر شما سيستم ايمني قوي داشته باشيد، ورود باكتري‌ها به جريان خون مشكلات كمتر و ديرهنگام‌تري ايجاد مي‌كند اما اگر سالمند يا مبتلا به بيماري‌هايي مانند سرطان باشيد، آسيب جدي‌تري به بدنتان وارد مي‌كند. باكتري‌ها به دريچه‌هاي قلب بيمار مي‌چسبند و باعث سكته قلبي مي‌شوند.