محمدحسن طالبيان، معاون ميراث فرهنگي كشور كه نقش مستقيم در تدوين پرونده ثبت جهاني يزد داشت، درخصوص مزاياي ثبت جهاني يزد براي ميراث تاريخي اين شهر و ساكنان آن به همشهري گفت: ثبت جهاني يك اثر آغاز يك كار سخت و فشرده است و موضوع نخست در ثبت جهاني، حفاظت و صيانت از آثار تاريخي است. به همين دليل است كه اثر ثبت جهاني شده بايد مرتب پايش شود و گزارش آن در اختيار يونسكو و مراكز تصميمگير قرار بگيرد.
معاون ميراث فرهنگي كشور گفت: موضوع ديگر مناطقي است كه در محدوده ثبت جهاني قرار گرفتهاند و تمامي ساكنان وحتي بخشهاي دولتي و غيردولتي بايد حفاظت از اين مناطق را در اولويت قرار بدهند. به گفته محمدحسن طالبيان، با توجه به اهميتي كه اكنون شهر تاريخي يزد در سطح جهاني يافته است حفاظت جامع از اين نخستين شهر تاريخي ايران در فهرست جهاني يونسكو را در اولويت نخست قرار ميدهد.
آنطور كه معاون ميراث فرهنگي كشور ميگويد: بخشي از دستاوردهاي ثبت جهاني براي شهر تاريخي يزد امكان توسعه كيفي، رسيدگي فوري به بناهاي تخريب شده، ساماندهي زمينها در بافت ثبت جهاني شده و لايروبي مسير قناتهاي موجود زير اين شهر تاريخي و احياي آنها با هدف بازديد عمومي است.
طالبيان گفت: يكي ديگر از مزاياي مهم ثبت جهاني يزد اين است كه مديريت يكپارچه در بخش تاريخي يزد كه به ثبت جهاني رسيده است توسط افراد مسئول در تمامي بخشهاي مديريتي انجام ميشود.
- پيام ثبت جهاني به شهرهاي تاريخي
او ثبت جهاني يزد را حاوي يك پيام مهم براي همه شهرهاي تاريخي ايران ميداند كه براساس آن شهرهاي تاريخي متنوع ايران به لحاظ ارزشهاي طراحي، خلاقيت و ابداعات در طول تاريخ، داراي ارزشهاي ميراث فرهنگي هستند و همين ارزشها هشدار به كساني است كه بخشهايي از اين شهرها را در ساليان گذشته تخريب كردهاند و به آنها يادآور ميشود كه بايد خسارات وارد شده را جبران كنند.
دستاوردهاي ديگري كه از ثبت جهاني يزد براي ايران و ساكنان اين شهر تاريخي حاصلشده، آن است كه يزد پس از ثبت جهاني داراي حقوق جهاني شده است به اين معنا كه اگر اين شهر تاريخي در جنگ يا بلاياي طبيعي دچار آسيب و خسارت شود همه كشورهاي عضو يونسكو متعهد به جبران خسارتها براي اين شهر تاريخي هستند.
معرفي شايسته در سطح جهاني نيز از ديگر دستاوردهاي ثبت جهاني شهر يزد در فهرست ميراث بشر در يونسكو است. آنطور كه طالبيان ميگويد يزد پس از ثبت جهاني ميتواند با شبكه شهرهاي تاريخي جهان كه در فهرست يونسكو به ثبت رسيدهاند همچون لندن، پاريس، قاهره و استانبول مرتبط شود و از تجربيات شهرهاي تاريخي جهان استفاده كند.
به گفته مسئول مستقيم تدوين پرونده ثبت جهاني يزد، با ثبت نخستين شهر تاريخي ايران در فهرست جهاني، يزد به مركز ملي و بينالمللي تحقيق و پژوهش تبديل ميشود و با ثبت جهاني شهر يزد گردشگران ورودي به ايران و تمامي شهرهاي اين استان بيشتر ميشوند.
- شهري كه زنده ماند
ساكنان اين شهر با برخورداري از 700سال تاريخ در كوير مركزي ايران چنان زيستهاند كه طبيعت خشك و بيآب نتوانست آنها را از كوير مركزي بيرون براند. مردم يزد در طول تاريخ نهتنها براي زيستن به جنگ طبيعت نرفتهاند بلكه از طبيعت كويري كمك گرفتند و خود نيز با حفر رشته قناتهاي طولاني، آب را از سفرههاي آب زيرزميني به بستر كوير رساندند و بدينترتيب حيات را به بيابان بازگرداندند. پيروان اديان مختلف از مسلمانان، يهوديان و زرتشتيان نيز در سدههاي گذشته مسالمتآميز، ديوار به ديوار يكديگر در اين شهر تاريخي زيستهاند و معماري و هنر منحصر به فرد يكي از بزرگترين شهرهاي خشتي جهان را ايجاد كردند كه شيوه زيستشان و هنر و فرهنگ و آيينهايشان كشورهاي عضو كميته ميراث جهاني را وادار به رأي مثبت به جهاني شدن اين شهر داد. همين ديروز اما وحيدرضا خباززاده يزدي رئيس كميسيون برنامه و بودجه شوراي شهر يزد از رئيسجمهور خواسته است شهر تاريخي يزد را به نخستين منطقه آزاد ويژه تجاري - گردشگري كشور تبديل كند. او همچنين گفته است اگر اقدامات مؤثر در بافت تاريخي جهاني شده يزد پيگيري نشود، اين شهر به اهداف 10ساله مورد نظر نميرسد و تحقق اين اهداف نيز 600ميليارد تومان اعتبار نياز دارد.