عبدالصمد خرمآبادي كه دبير كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه هم هست در پاسخ به اين سؤال كه چرا هنوز برخي كانالهاي تلگرامي كه اقدام به انتشار مطالب عليه امنيت ملي كشور، ارزشها ومقدسات اسلامي ميكنند، فيلتر نشدهاند گفت: «تاكنون حدود 8هزار كانال تلگرامي مجرمانه كه عليه امنيت كشور و نظام جمهوري اسلامي ايران و عليه مقدسات و هويت ملي، ديني و فرهنگي مردم مشغول فعاليت هستند، شناسايي شده و فهرست اين كانالها بارها با دستور قضايي جهت فيلتر شدن براي وزارت ارتباطات ارسال شده است ولي تاكنون فيلتر نشدهاند. حتي دستور انسداد برخي از اين كانالها بيش از 40مرتبه براي وزارت ارتباطات ارسال شده است.»
او با يادآوري اينكه مسئوليت تهيه و تأمين زيرساخت ارتباطات اينترنتي كشور با وزارت ارتباطات است، به خبرگزاري فارس گفت: «وزارت ارتباطات اعلام ميكند دستورهاي قضايي مربوط به انسداد كانالهاي مجرمانه تلگرامي را براي مدير تلگرام ارسال كرده ولي مدير تلگرام اولاً از اجراي بسياري از دستورها استنكاف كرده و صرفاً برخي از كانالهاي مستهجن آن هم با تعريفي كه خودشان از «مستهجن» دارند و نه تعريفي كه ما داريم را فيلتر ميكنند. ثانياً كانالهاي مستهجن مسدود شده نيز بلافاصله با تغيير جزئي در نام خود با همان محتواي قبلي منتشر ميشوند؛ بنابراين همكاري تلگرام با وزارت ارتباطات در مورد انسداد محتواي مجرمانه تقريبا مساوي است با هيچ!»
اين اظهارات خرمي را بخش گزارشهاي تحقيق در اين زمينه هم تأييد ميكنند. چه اينكه هر چند پيش از اين تلگرام از اعلام همكاري با ايران در انتشار مطالب غيراخلاقي گفته بود و برنامه مبارزه با انتشار محتواي مستهجن را هم اجرا ميكند اما با سرچ كليدواژههاي اين حوزه ميشود به راحتي دريافت هنوز كانالها و گروههاي زيادي در اين زمينه فعال هستند.
منتقدان سياست ايران در ميدان دادن بيش از اندازه به يك نرم افزار روسي، همين موضوع يعني كوتاه بودن دست كشور از سياستگذاري بر اين نرم افزار از يك سو و قرار دادن اطلاعات مختلف مربوط به بيش از 40ميليون ايراني به مديران تلگرام از سوي ديگر را دليلي براي تجديد نظر در اين زمينه ميدانند.
- واكنش وزير
هر چه باشد، گفتههاي معاون دادستان آنقدر پر حرف و حديث شد كه چند ساعت پس از انتشار آنها، وزير ارتباطات را وادار به موضعگيري كرد. محمود واعظي درباره اظهارات عبدالصمد خرمآبادي گفت: «ايشان دبير يك كارگروه است و اين مطالب نظر كارگروه نيست و نظر شخصي ايشان است. ايشان مرتب سخنراني ميكنند كه تخصصشان در اين حوزه نيست و نظرشان اين است كه همهچيز بسته شود اما كارگروه در كشور براساس نظر يك شخص اداره نميشود.»
او البته بعد هم با تأكيد بر اينكه هر آنچه كارگروه تصميم بگيرد براي همه محترم است و بايد اجرا شود، يكبار ديگر از شخص دبير كارگروه انتقاد كرد و به خبرگزاري مهر گفت: «ايشان يك طرز فكري دارند كه فكر ميكنند همهچيز بايد مسدود شود اما براساس تجربيات ايران و دنيا اعلام ميكنيم كه با بستن امكان ايجاد شغلهاي جديد و ايده جديد نيست و مردم را به سمت استفاده از فيلترشكن هل ميدهيد.»
- راه چاره كجاست؟
دستگاه قضايي و دولت، خرمآبادي و واعظي هر چقدر با هم اختلاف داشته باشند، در يك موضوع همه با هم اشتراك نظر دارند كه نبايد بهدليل تخلفهاي محدود در يك شبكه كل آن را از دسترس خارج كرد، بلكه بهتر است دسترسي به همان محتوي مشخص را محدود ساخت. نتيجه اين نقطه مشترك «فيلترينگ هوشمند» است كه كمك ميكند محتواي مورد نظر بهصورت قابل گزينش فيلتر شود. هر چند همين موضوع هم محل اختلاف شده و منتقدان وزارت ارتباطات اين دستگاه را متهم به كمكاري در اين زمينه ميكنند اما حالا وزير ارتباطات گفته است: «فاز دوم فيلترينگ هوشمند به اتمام رسيده و اين فاز پيشرفت خوبي داشته و فاز سوم آن در حال انجام است.»
اين اتفاق اگر بيفتد و هدفهاي نهايي محقق شوند، شايد خبرهاي مربوط به فيلترينگ تلگرام محدودتر شود. اتفاقي كه در مورد اينستاگرام افتاده و به جاي همه نرم افزار، تنها بخشهاي خاصي از آن از دسترس خارج شده است.