همشهری‌آنلاین: یازدهمین نشست آیین آواز با حضور سید حسام‌الدین سراج، شهرام میرجلالی و حضور پرشور علاقه‌‌مندان عصر سه‌شنبه در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.

به گزارش همشهری‌آنلاین، میزان این استقبال به حدی بود که در نزدیکی‌های اولین سالگرد شروع به کار این برنامه، تعدادی از مدعوین به صورت ایستاده به نظاره کردن بخش‌های مختلف برنامه مشغول بودند.

در ابتدا و بعد از توضیحات علی شیرازی به عنوان کارشناس مجری برنامه حسام‌الدین سراج به همراه مجری برنامه درباره مبحث زیبایی شناسی آواز ایرانی به هم اندیشی پرداختند. شیرازی به عنوان مقدمه یادآور شد: «متأسفانه می‌دانیم خیلی مسائل و آن چیزهایی که در طبقه‌بندی موسیقی به عنوان دانش تئوریک یا معارف آوازی قرار می‌گیرد به صورت سینه به سینه به ما منتقل شده و هنوز آن طور که باید تئوریزه نشده است. در واقع بزرگ‌ترین دارایی ما در هنر آواز همانا ردیف آوازی است. البته در قسمت نوازندگی به جز ردیف سازی که با جزئیاتی در خصوص سازهای مختلف، متفاوت است و دست ما بازتر و خوشبختانه گنجینه پربارتری در قسمت ساز و نوازندگی سازهای ایرانی و ملی داریمو در حالی که متأسفانه در قسمت آواز هنوز در اول راه هستیم و اندر خم یک کوچه‌ایم.» پس از این مقدمه نوبت به حسام الدین سراج رسید که کوشید مبحث پیشنهادی خودش را تعریف کند. او زیبایی شناسی را در آواز اینگونه تبیین کرد: «من این موضوع را از این جهت عرضه کردم که تقریباً و به نوعی همه مباحث آوازی ما در آن می‌گنجد و در عین حال عنوان شیکی هم است. اما ابتدا باید بپردازیم به اینکه خود مفهوم کلی زیبایی چیست. یک تعریف ساده این‌که یک گل زیباست، یک باغ زیباست، یک صدا یا ساز زیباست، یک چهره زیباست... اما علتش چیست؟ طبق یک تعریف ساده، طبع سلیم انسانی از این موارد یا زیبایی‌ها خوشش می‌آید و بر این زیبایی صحه می‌گذارد و آن را قبول می‌کند و حتی به استقبالش می‌رود. معمولاً اکثریت انسان‌ها دارای طبع سلیم هستند، البته آدم‌های شرور و نوابغ هم هستند ولی تعدادشان خیلی کم است. اما قاعدتاً آدم‌هایی که اغلب دارای طبع سلیم هستند تعدادشان در جامعه زیادتر است و بر زیبایی صحه می‌گذارند. مثلاً 10 نفر می‌گویند فلانی خوشگل یا زشت است، یا 10 نفر می‌گویند فلانی صداش زیباست یا ساز خوب می‌زند که در واقع یعنی بر زیبایی شناسی ساز یا صدای او صحه گذاشته‌اند.» ادامه کار سراج شامل طبقه‌بندی عوامل مؤثر بر زیبایی در آواز بود که گاهی توضیحاتش را با خواندن قطعه کوتاهی آواز همراه می‌کرد.

بعد از این بخش ،سراج جای خود را به شهرام میرجلالی (تارنواز و سازساز) داد و این بحث باز هم در بخش دوم به صورت دونفره میان دو تن دیگر (میرجلالی و شیرازی) ادامه یافت. میرجلالی در تکمیل صحبت‌های قبلی سراج که برخی ویژگی‌های زیبایی‌شناختی آواز ایرانی را برشمرده بود افزود: «آواز ایرانی هنری است مردانه که به نظرم فقط باید آقایان به دنبال اجرای آن باشند. خانم‌ها فقط به تصنیف‌خوانی بپردازند کافی است». شیرازی هم گفت: «من بنا ندارم در این برنامه با میهمان عزیزی که همگی حکم استادی ما را دارند و از سر لطف دعوت ما را به برنامه قبول می‌کنند جدل کنم ولی به نظرم این دیدگاه جناب میرجلالی چندان صحیح نیست و شاهدم هم تعداد بالای خانم‌های آوازخوانی است که همه ما آنها را می‌شناسیم. شاهد دیگرم نیز زنده‌یاد دکتر حسین عمومی است که یک بار به همراه استادم محسن کرامتی به منزلشان رفته بودیم و آوازهای خانم افسانه رثایی را بسیار تأیید کردند. البته خود من هم طی ضبط یکی از کارهای مشترکمان به آهنگسازی حسین علیزاده در کنار استادم کرامتی با ایشان همکاری کردم و از نزدیک شاهد قدرتشان در این هنر بودم».

در ادامه البته این بحث به جاهای شیرین هم کشید. میرجلالی که اولین بار بود در آیین آواز حضور می‌یافت و از فضای برنامه و حضور این تعداد علاقه‌مند که با جدیت بحث‌ها را دنبال می‌کردند به وجد آمده بود گفت: «من علی شیرازی را از زمان شب آواز ایرانی و دو برنامه‌ای که ایشان دعوتم کرد می‌شناسم. بعدها شنیدم که متأسفانه او مجبور به ترک برنامه‌ای شد که خودش با همکاری عده‌ای آن را راه انداخته بود و خوشبختانه الان هم شب آواز ایرانی ادامه دارد و هم این برنامه به این خوبی راه افتاده است. من همین جا به مسئولان برگزارکنندۀ این برنامه پیشنهاد می‌کنم تا دیر نشده همین امروز شیرازی را از این برنامه اخراج کنند تا هرچه زودتر او یک برنامه آوازی جدید و غنی دیگر به این فهرست اضافه کند!»


در ادامه حاضران در ارسباران شاهد چند اجرا بودند. شهاب الدین قلم نویس (در مایه دشتی)، سلیمان رضایی (در دستگاه راست پنجگاه)، قاسم رفعتی (ابوعطا) و حسام الدین سراج در دستگاه سه گاه آواز خواندند. در این میان، بیش از همه اجرای رفعتی بود که با توجه به سن و سالش با قدرت آواز خواند و همگان را به حیرت واداشت. علی رستمیان، محمود مخدوم، فاضل جمشیدی، علیرضا فریدون‌پور، وحید تاج، هادی حسینی، محمدرضا گلبانگ، مجید پایدار، مهدی اصغرپور، محمود حشمت، مازیار عطاریان، عارف احسن، حسام‌الدین صحرایی، سعید ناظمی، محمد قزلباش، محمد کاریزنوی، علی اکبر کهربایی و علیرضا حاجی طالب از هنرمندان حاضر در این نشست بودند.

در ابتدای برنامه علی شیرازی به پیشینه این برنامه و برنامه شب آواز ایرانی که او مدیریت آن را در ابتدای شکل گیری برعهده داشت پرداخت و نقش حسام الدین سراج در شکل گیری آن برنامه را ستود و گفت:بر حسب وظیفه و ادای دین، هر ماه به اکثریت قریب به اتفاق استادان و خوانندگان پیشکسوت هنر آواز زنگ می‌زنم و رسماً این عزیزان را دعوت می‌کنم اما جناب سراج هم مثل چند مدرس دیگر آواز، دقیقاً سه‌شنبه‌ها عصر کلاس آواز دارند و متأسفانه نمی‌توانستند در آیین آواز حاضر شوند. این بار اما خوشبختانه با تمامی هنرجویان خوب کلاس‌شان در این نشست که به خودشان و البته هنرجویان برتر ایشان اختصاص دارد حضور یافته‌اند».

در پایان مراسم هنرجویان کلاس آقای سراج و برخی از چهره های موسیقایی حاضر در نشست عکسی به یادگار با هم گرفتند.

در پایان نیز مجری برنامه اعلام کرد دوازدهمین نشست «آیین آواز» ساعت ۱۸ سه‌شنبه ۲۴ مردادماه در فرهنگسرای ارسباران برگزار خواهد شد.