به گزارش همشهری‌آنلاین عصر سه شنبه، هشتمین نشست آیین آواز در فرهنگسرای ارسباران به صورت ابتدا به ساکن و بدون حضور اولیۀ مجری (یعنی بر خلاف آنچه معمول است)، با حضور غیرمنتظرۀ علی جهاندار در پشت تریبون آغاز شد. این مدرس و خواننده باسابقه ضمن عرض تبریک به حاضران برای سلامتی استاد محمدرضا شجریان دعا کرد و از اهالی موسیقی و آواز نیز خواست تا همراهی بیشتر و بهتری با برنامه آیین آواز نشان دهند.
او همچنین به یاد استادش شجریان، تصنیفی حالا نوستالژیک شده با حال و هوای نوروزی را که توسط ایشان در زمان تحویل سال (1373) به طور زنده از تلویزیون اجرا و پخش شده بود، بدون ساز، بازخوانی کرد. اما حضور جهاندار به اینجا ختم نشد، در ادامه به همراهی امیر متولی نوازنده سه تار روی صحنه و در جای مخصوص اجرای موسیقی و آواز نشستند تا خاطره خوب اجرای این دو در مراسم اختتامیه نخستین جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی تکرار شود. همان اجرایی که از فردایش در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی ویژۀ موسیقی ملی دست به دست شد و آن اثر را بر سر زبان‌ها انداخت. هرچند اجرای سه شنبه شب نیز که شامل مرکب خوانی در دستگاه نوا بود هیچ از آن اجرا کم نداشت و تشویق حاضران در ارسباران هم همین را نشان می‌داد.اجرایی که روی شعری زیبا از بانو سیمین بهبهانی خوانده شد و آقای جهاندار با مدگردانی در دستگاه‌های نوا،سه گاه، همایون و بازگشت به نوا تبحر خود در مرکب خوانی را نشان داد.
در بخش بعدی نشست، هوشنگ جاوید به همراه هادی منتظری و علی شیرازی به بحث و بررسی درباره «ماهیت و جنس صدا» پرداختند. البته این بخش در غیاب پژمان طهماسیان (پژوهشگر جوان) شکل گرفت که بر خلاف اعلام قبلی به دلایلی نتوانست در نشست حضور پیدا کند، جاوید ابتدا در تکمیل موضوع این مبحث گفت: «نگاهی به اینکه ماهیت و جنس صدا و همین‌طور جایگاه خواننده در موسیقی ایرانی و آواز خوب وشرایط خواننده بودن یا خواننده شدن در رسالات علمی که پس از اسلام در ایران نوشته شده چه بوده است؟ آیا امروزه به این داشته‌ها می‌اندیشیم؟ این موضوع در بخش مباحثۀ فنی هشتمین نشست آیین آواز به بررسی گذاشته می‌شود...»
این پژوهشگر موسیقی نواحی و آیینی در ادامه افزود: «متأسفانه در کشور ما شأن و جایگاه هنر آواز این‌قدر بی‌اهمیت شده که هر کسی به خود اجازه می‌دهد خودش را خواننده بداند. حال آنکه باید دقت کنیم در این بحرانی که به سر می‌بریم و با وجود این برداشت بازاری و سخیفی که درباره آواز و خوانندگی به راه افتاده اصلاً شأنیت خوانندگی چیست؟ دیگر اینکه بسیار واجد اهمیت است که نگرش ما نسبت به تاریخ‌مان چیست؟ به چه دلیل آن همه پیشینه‌های تاریخی را نمی‌بینیم و به همین دلیل هم هست که چون به پیشینه تاریخی خودمان توجهی نداریم به هنر آوازمان هم نگاهی جدی نداریم - هنرهای دیگر که بماند - نه نمایش، نه آواز و نه هنرهای سازی در موسیقی را به تاریخش "جدی" نگاه نمی‌کنیم.
جاوید همچنین گفت:دیگر مشکل بزرگی که در کشور داریم این است که بسیاری که بومی هم هستند دوست دارند تاریخ ما را منحصر به همین 2500 سال اخیر ببینند و لا غیر. متأسفانه این اتفاق هم افتاده که ما بخش عظیمی از تاریخ‌مان را از دست داده‌ایم و این خیلی نگاه بدی است. مطابق با کشفیاتی که رخ می‌دهد - مثلاً در سنقر علیایی - ما را می‌رساند به 9000 سال تمدنی که همین الان در نمایشگاهی در آلمان، اجناسی از یافته‌های ایرانی را آن‌جا به نمایش گذاشته‌اند که تمدن 9000 ساله ما را بیان می‌کند. و خب، ما از 9000 سال پیش در کشورمان آواز داشتیم.
اساساً خوب است از خودمان برسیم چرا صدایی که با وچود چنان پیشینه‌ای بدان حد از قدرت رسیده بود امروز نماینده خوبی برای آواز ملی و باقدمت ما نمی‌تواند باشد؟
اصلاً تکنولوژی یعنی چه و تکنیک چیست؟ چرا این‌قدر داشته‌های خودمان را کم اهمیت گرفتیم که در عوض هر آنچه از فرنگ وارد می‌شود با سینه و دست باز جلویش می‌رویم؟ چرا به کنکاش و جستجو نمی‌رویم تا بدانیم که آن موقع ما چه کار می‌کردیم؟» وی سپس متذکر شد: «زمانی در ایران قدیم آواز دارای مرتبتی والا بود و قدر و ارزش فراوانی بدان گذاشته می‌شد. آواز در تمامی مراحل و مراتب زندگی آدم‌ها جاری بود.»
وی در ادامه ضمن گذاشتن کف یکی از دستانش روی گوش خود سعی کرد حالت فیگور گرفتن آوازخوانان قدیم را به نمایش بگذارد و یادآور شد: «به این دستگاه‌های پخش صوت که روی همین صحنه دارند دقت کنید! می‌دانیم که کار آن‌ها تقویت و پژواک دادن یا همان حالت اکو به صداست. در حالی که قرن‌ها پیش خوانندگان سرزمین ما با گذاشتن یک یا دو کف دست بر روی یک یا دو گوش - البته با گود کردن کف دست - همین پژواک و طنین را تولید می‌کردند. ولی خب، چند نفر از ما ایرانیان از این موضوع آگاه هستیم؟ اصلاً چرا باید تا این حد با فرهنگ و تاریخ‌مان بیگانه باشیم؟»
شیرازی نیز یادآور شد: «به هر حال همه ما می‌دانیم که ایران عزیزمان حمله‌ها و تهاجم‌های عظیمی را در طول تاریخ از سر گذرانده و متأسفانه هر بار بخشی از فرهنگ و هنر و دارایی‌های عظیم ما به یغما رفته است.» هادی منتظری نوازنده باسابقه کمانچه نیز با اعلام اینکه به طور غیرمنتظره به حضور در این بحث فراخوانده شده نکاتی را متذکر شد.
گروه مصطفی خالقی و محمد خالقی، به همراه گروهی شامل غلامحسن فتحی، مرتضی فتحی، محمد طیبی جبلی و سرانجام گروه استاد میلاد کیایی به خوانندگی امیر مداح، به ترتیب سه اجراکننده آواز در هشتمین نشست آیین آواز بودند که کارشان با اقبال تماشاگران حاضر در ارسباران روبرو شد.
اجرای امیر مداح که از شاگردان شاخص استاد کریم صالح عظیمی در سالیان دور بود، به همراه سنتور میلاد کیایی حالی ویژه داشت. این اجرا در آواز دشتی بود و مداح بعد از مدت‌ها که از صحنه‌های آوازی دور بود این بار با حس و حالی ویژه آواز را خواند با تصنیف ماندگار سنگ خارا از ساخته‌های استاد علی تجویدی( شعر معینی کرمانشاهی) در همین مایه به کار خود پایان داد که با اقبال حاضران روبرو شد.
در پایان، مجری ضمن خداحافظی با میهمانان اعلام کرد نهمین نشست آیین آواز روز سه شنبه 26 اردیبهشت از ساعت 18 در فرهنگسرای ارسباران برگزار خواهد شد.
مظفر شفیعی، داود فیاضی، علی رستمیان ،علیرضا حاجی‌طالب، علیرضا امینی، عیسی فرزان‌راد، علی عظیمی‌نژادان، امیرمسعود امیری، مهدی حاجی قاسمی، حبیب‌الله کی‌زال، محمدرضا جعفری، دکتر مسعود مظلوم، عارف احسن، حسام‌الدین صحرایی، ابوالفضل گودرزی، مهدی اصغرپور، محمود حشمت، مسیح سام‌خانیان، مظفر فرزین‌ابراهیمی، اسماعیل پوررضا، محمد قزلباش، فرزین باقرپور و مهندس سهیلی از هنرمندان و فرهیختگان حاضر در این برنامه بودند.
نظر شما