براساس آنچه پاول دورف در توييتر اعلام كرده، اين اتفاق در برخي كشورهاي خاورميانه نيز افتاده است. البته جزئياتي كه اعلام كرده، نشان ميدهد اين انتقال سرورها به داخل كشور نه دغدغه منتقدان عملكرد وزارت ارتباطات كشور را كاهش ميدهد و نه احتمال فيلترشدن تلگرام را.
موضوع انتقال سرورهاي تلگرام از سال گذشته و جلسه شورايعالي فضاي مجازي مطرح شد. چند باري خبرهايي در اينباره منتشر شد كه هر بار تلگرام آن را تكذيب كرد. دست آخر هم معاون وزير ارتباطات اعلام كرد اصلا الزامي براي انتقال سرورهاي تلگرام به داخل وجود ندارد. انتقال سرورهاي تلگرام به ايران، اين امكان را در داخل كشور ايجاد ميكند كه محدوديت دسترسي به كانالهاي غيرقانوني و غيرمجاز راحت انجام شود. مشكل اينجاست كه در شرايط فعلي مسئولان ايراني بايد براي فيلتر كردن كانالي، اين موضوع را از مديران تلگرام درخواست و آنها را متقاعد كنند. اما بهدليل يكسان نبود تعريفهاي دوطرف از برخي مفاهيم مانند مطالب مستهجن، گاهي فيلتر كردن اين كانالها انجام نميشود؛ موضوعي كه باعث شد چهارشنبه هفته گذشته معاون دادستان تهران وزير ارتباطات را تهديد به اعلام جرم بكند. عبدالصمد خرمآبادي كانال مربوط به گروهك تروريستي منافقين و كانال آمدنيوز را نمونه بازر از كانالهاي مجرمانه تلگرامي اعلام كرد كه مجرمانه بودن آنها براي همه محرز است و دستور قضايي هم براي مسدودسازي آنها صادر شده ولي مسدود نشدهاند.
بعيد بهنظر ميرسد وزارت ارتباطات براي فيلتر كردن كانال تروريستها اقدامي نكرده باشد بلكه احتمالا مديران تلگرام، منافقين را در رديف تروريستها نميدانند. دقيقا در همين نقطه اهميت ميزباني از سرورها روشن ميشود. تا وقتي سرورهاي تلگرام در ايران نباشند، همهچيز بايد با واسطه انجام شود و تصميم نهايي با مديران تلگرام خواهد بود. اتفاق تازه كه از سوي تلگرام براي انتقال برخي سرورها افتاده هم مشكلي را حل نخواهد كرد. چون اين كار در مختصات ديگر و با هدف متفاوتي انجام شده است.
- انتقال سرور به سبك تلگرام
پاول دورف، مدير تلگرام روز گذشته انتقال برخي سرورهاي خود به ايران را تأييد كرد و البته توضيح داد:« اگر مقامات ايراني سعي در پاك كردن اطلاعات اين سرورها كنند، كاربران ايراني ميتوانند از سرورهاي اصلي در اروپا به اين موارد دسترسي يابند؛ بنابراين سانسور غيرممكن است.»
به گفته او اين جابهجايي سرورها با هدف افزايش سرعت و كاهش ترافيك سرورها اتفاق افتاده و سرورهاي منتقل شده فقط دادههاي رمزنگاري شدهاي را كه قادر به كشف رمز آن نيستند دريافت ميكنند. پاول دورف بعد هم تأكيد كرده وارد هيچ توافقي با دولتها در اين زمينه نشده و نوشته است: «اين بهدليل غيرمنطقي بودن قوانين محلي نيست. ما هيچگاه سرورهايمان را به كشوري با سابقه سانسور اينترنتي انتقال نميدهيم»
به اين ترتيب پيش از آنكه نياز به پرسش و توضيح در داخل كشور باشد، شخص مديرعامل تلگرام روشن كرده است كه اين انتقال دغدغه منتقدان فعاليتهاي وزارت ارتباطات در اين زمينه را كاهش نميدهد. البته منتقدان حتي با انتقال سرورها به ايران نيز موضوع را تمامشده تلقي نميكنند، چه اينكه معاون دادستان كشور گفته است: «ورود سرورهاي تلگرام به داخل نفوذ و جاسوسي را در كشور نظاممند خواهد كرد و در عين حال فعاليت قاچاقي و غيرقابل كنترل فعلي آن، آثاري بهمراتب بدتر دارد. به رسميت شناختن هر يك از اين دو حالت برنامهريزي براي وابستگي به بيگانگان در فضاي مجازي است.»
- سرانجام تلگرام
از مهلت 10 روزهاي كه يكم مرداد معاون وزير ارتباطات براي تعيين تكليف تلگرام تعيين كرده بود،فقط 3 روز باقي مانده است.حالا مسئولان دستگاه قضايي شفاف تر از گذشته انتقادهاي خود به نحوه فعاليت تلگرام در ايران را مطرح مي كنند و هيچ بعيد نيست همين روزها حكم به تعطيلي تلگرام بدهند.البته يكي از توييت هاي مديرعامل تلگرام نشان مي دهد،ممكن است راه ديگري هم پيش روي تصميم گيران وجود داشته باشد.او نوشته است:«اگر کشوری تصمیم به دستکاری در اين سرورها در منطقه خودش بگیرد، به چیزی جز پایین آوردن کیفیت اتصال شهروندان خودشان دست نمییابد و تلگرام هیچ چیز با ارزشی را از دست نخواهد داد.» منهاي اينكه گويا پاول دورف فراموش كرده 80 درصد كاربران نرم افزارش ايراني ها هستند، شايد اتفاقي كه براي وايبر افتاد در مورد تلگرام تكرار شود؛ سرعت آنقدر پايين بيايد تا خود كاربران به نرم افزار ديگري مهاجرت كنند. سال94 بيآنكه وايبر فيلتر شود،آنقدر كند شد كه بيشتر ايرانيان جايش را با تلگرام عوض كردند.البته احتمال فيلترينگ يا كندي تلگرام حتما به صفر خواهد رسيد اگر وزارت ارتباطات بتواند در تعامل با مديران آن اختيار بيشتري براي كنترل برخي كانالهاي غير قانوني پيدا كند.