ايراني‌ها به‌طور متوسط ۶ دندان خراب در دهان دارند. بنابراين پر بيراه نيست كه كمتر با خنده‌هاي زيبا مواجه شويم.
ليلا صدقي دندانپزشك و عضو انجمن دندانپزشكان ايران با اعلام اين آمار، اصلي‌ترين دليل بالابودن آمار دندان‌هاي پوسيده در دهان را پوشش‌هاي ضعيف بيمه‌اي عنوان كرد و گفت: تحت پوشش بيمه نبودن خدمات دهان و دندان توجيه مناسبي ندارد و متأسفانه پرداخت از جيب مردم در حوزه دندانپزشكي نزديك به 100درصد است كه بر اين اساس انتظار مي‌رود پوشش بيمه‌اي مناسب براي خدمات دندانپزشكي از اولويت‌هاي نظام سلامت باشد.
بهاره طحاني، استاديار دانشكده دندانپزشكي اصفهان با اشاره به علت مراجعه كم به دندانپزشكان در ايران گفت: بيماري‌هاي دهان و دندان در افراد محروم جامعه شيوع بالاتري دارد؛ يعني افرادي كه نيازهاي درمان نشده بيشتري نسبت به افراد با شرايط بهتر اجتماعي- اقتصادي دارند. آمار نشان مي‌دهد در برخي كشورها معمولا ۷۰درصد افراد با سطح درآمد بالا حداقل يك مورد ويزيت دندانپزشكي در سال دارند و در مقابل ۳۰درصد افراد با سطح درآمد پايين‌‌تر نيز همين قدر.
- شركت‌هاي شبه‌بيمه‌اي
مي‌گويند كه هزينه‌هاي دنداپزشكي در ايران نسبت به ساير كشورها كمتر است. بخش عمده‌‌اي از خدمات دندانپزشكي در بخش خصوصي ارائه مي‌شود. خدمات دولتي معمولا محدود به جرم‌گيري، پركردگي‌هاي سطحي و كشيدن مي‌شود. در سايه نبود بيمه‌هاي قوي در زمينه دندانپزشكي شركت‌هاي شبه‌بيمه‌اي ايجاد شده‌اند كه از آن به‌عنوان يكي از بزرگ‌ترين آفت‌هاي حوزه درمان دندانپزشكي ياد مي‌شود؛ شركت‌هايي كه با توجه به ناتواني مردم براي برخورداري از خدمات دندانپزشكي مناسب و با سوءاستفاده از خلاءهاي قانوني اقدام به فروش كارت تخفيف دندانپزشكي و واسطه‌گري در حوزه درمان مي‌كنند. از آنجا كه اين شركت‌ها مجوز خود را از وزارت بهداشت اخذ نمي‌كنند، وزارت بهداشت توانايي نظارت بر عملكرد آنها را ندارد و مسئولين وزارتخانه تنها مي‌توانند به مردم و دندانپزشكان براي نيفتادن در دام آنها تذكر دهند.
- پيشگيري اختياري است
رعايت نكردن بهداشت دهان و دندان باعث شيوع بيماري پوسيدگي دندان در كشور مي‌شود كه علت آن مسائل مختلفي ازجمله ژنتيك و عوامل ريز فاكتور است. دكتر ليلا صدقي در اين مورد گفت: افراد بايد در مصرف مواد قندي و شيرين افراط نكنند و پس از غذا خوردن دهان خود را به وسيله آب شست و شو داده و مسواك بزنند تا كمتر دچار عارضه پوسيدگي دندان شوند. پوسيدگي دندان در اثر فعاليت باكتري‌ها انجام مي‌شود كه باكتري‌هاي آن به دندان‌هاي سالم منتقل و باعث ايجاد سوراخ در داخل دندان و پوسيدگي دندان مي‌شود.
شايد كمي غيرقابل باور باشد، ولي معروف‌ترين شعار جامعه دندانپزشكي مبني بر «مراجعه شش‌ماه يك‌بار به دندانپزشكان» يادگار به جامانده از تبليغات يك خميردندان در اواسط قرن بيستم ميلادي است. در شرايطي كه برنامه‌هاي نظام سلامت براي پيشگيري و درمان در ابتداي راه است، به‌نظر مي‌رسد رعايت بهداشت فردي و شعار اين تبليغ قديمي نخستين و مفيد‌ترين راه است.
- پيشگيري اختياري است
نظام سلامت دهان در ايران نظامي تركيبي شامل بخش دولتي و خصوصي است. بررسي‌ها نشان داده كمتر از ۱۰درصد خدمات سلامت دهان در بخش دولتي ارائه مي‌شود. تا پيش از طرح دندانپزشك خانواده، اين خدمات بيشتر متمركز بر گروه‌هاي هدف ازجمله كودكان زير ۶ سال وكودكان ۶-۱۲ ساله بوده است. دكتر طحاني در اين‌باره گفت: با وجود تلاش‌هاي بسيار و برنامه‌ريزي‌هاي پيشگيرانه و درماني، براساس نتايج آخرين پيمايش صورت گرفته در كشور، ميزان شاخص پوسيدگي دندان (dmft ) دندان‌هاي شيري در گروه سني ۶ - ۵ ساله در كل كشور برابر 5.16 است. اين شاخص به‌طور معناداري در روستا‌ها بالاتر از مناطق شهري بوده است. سهم درصد دندان‌هاي شيري پوسيده از نظر شاخص dmft به غيراز 2 استان تهران و اصفهان، بيش از 80درصد اين شاخص را در بر‌مي‌گيرد. در برخي استان‌ها اين عدد به 97درصد مي‌رسد. آمار مشابهي در كودكان 12ساله نيز گزارش شده است كه براساس آن 75درصد كودكان 12ساله نياز درماني (عمدتا ترميم دندان‌هاي پوسيده) دارند.