از دكتر رضا رشيدي، پزشك عمومي درباره رايج‌ترين بيماري‌هاي گوش پرسيده‌ايم و راه درمان آنها را جويا شده‌ايم. اين مطلب را بخوانيد تا بيشتر با خطراتي كه بيخ گوش‌هايتان است، آشنا شويد.
- عفونتي در گوش شما
عفونت‌هاي گوش از شايع‌ترين مشكلات گوش به‌حساب مي‌آيند و ممكن است در هر 3 بخش بيروني، مياني و داخلي گوش اتفاق بيفتند. عفونت گوش خارجي در افراد شناگر و كارگراني كه در كارگاه‌هايي مثل تراشكاري، نجاري و سنگ‌بري كار مي‌كنند (يعني كارگاه‌هايي كه در آنها براده‌هاي زيادي در هوا منتشر است) بيشتر ديده مي‌شود. علت عفونت گوش بيروني مي‌تواند باكتريايي، ويروسي و يا قارچي باشد و با احساس درد در مجراي گوش، تب، پايين‌بودن انرژي و ضعف عمومي، التهاب غدد لنفاوي اطراف گوش و اختلال شنوايي به‌صورت خفيف و خارش و سوزش گوش همراه است. براي درمان عفونت گوش خارجي بايد ازآنتي بيوتيك (مناسب با تجويز پزشك متخصص) استفاده شود. تخليه ترشحات چرب و عفوني مجراي گوش بيروني از طريق شست‌وشوي گوش نيز در برخي موارد انجام مي‌شود. اما عفونت گوش مياني بيشتر در نوزادان و كودكان ديده مي‌شود. اين بيماري به‌دنبال عفونت ويروسي دستگاه تنفسي فوقاني بروز مي‌كند؛ يعني در پي بيماري‌هايي مثل آنفلوآنزا و سرماخوردگي. در اين مواقع عفونت ويروسي دستگاه تنفسي به گوش منتقل‌شده و باعث ايجاد بيماري التهاب گوش مياني مي‌شود. عفونت گوش مياني خطرناك‌تر از عفونت گوش بيروني است، چون مي‌تواند سبب پارگي پرده صماخ و ناشنوايي شود و يا اينكه عفونت آن به طرف گوش داخلي و مغز منتقل شود. بنابراين اگر علائمي مثل تب و لرز، درد شديد و ضرباندار در گوش به‌ويژه در شب‌ها، كاهش شنوايي و خروج ترشحات زرد يا متمايل به سياه از گوش داشتيد هر چه سريع‌تر به پزشك مراجعه كنيد. يك نكته مهم اين است كه عفونت گوش مياني مي‌تواند از راه عفونت گلو به گوش راه يابد يا از راه خون (در سرخك، مخملك، تيفوس و عفونت خون) و يا از طريق دستكاري مجراي گوش بيروني توسط فرد رخ دهد. بنابراين اگر عفونت گلو و سينوزيت داريد هر چه سريع‌تر آنها را درمان كنيد تا گوشتان را درگير نكنند. عفونت گوش مياني از طريق آنتي بيوتيك و قطره‌هاي گوش و مسكن درمان مي‌شود و اگر چرك بدبو از گوش خارج شود، ممكن است پزشك توصيه كند مورد جراحي قرار بگيريد. يادتان باشد اگر عفونت گوش مياني را به‌سرعت درمان نكنيد ممكن است مزمن شود و مدت‌ها با مشكلات جدي شنوايي دست و پنجه نرم كنيد. عفونت گوش داخلي بيشتر به اختلالات دهليزي و حلزوني گوش داخلي مربوط مي‌شود و همراه با اختلالات تعادل و شنوايي است. علائم التهاب گوش داخلي به‌صورت دوره‌هاي 5تا 15دقيقه‌اي خود را نشان مي‌دهند و با سرگيجه، عدم‌تعادل و زمين‌خوردن، تهوع و استفراغ همراه است. پزشك ممكن است نوع خاصي از شربت آنتي‌هيستامين را براي تسكين استفراغ و سرگيجه شما تجويز كند اما به‌طور كلي بيماري گوش داخلي درمان خاصي ندارد و بعد از يكي دو هفته بدون آنكه منجر به معلوليت يا مشكل جدي شود، درمان خواهد شد.
- اين ترشحات چسبناك ناخوشايند
گوش همه آدم‌ها به‌طور طبيعي ترشحات چسبناكي دارد كه به آن جرم گوش يا واكس و يا موم گفته مي‌شود. جرم‌هاي داخل گوش در‌واقع ترشحاتي طبيعي هستند كه از مجراي گوش محافظت مي‌كنند و در حالت عادي اين جرم باعث آزار يا اختلال در شنوايي نمي‌شود اما گاهي ممكن است جرم آنقدر زياد شود كه احساس كنيد شنوايي‌تان را تحت‌تأثير قرار داده يا صداهاي اضافي غيرعادي در گوشتان مي‌شنويد. در اين صورت وضعيت طبيعي نيست و بايد توسط متخصص گوش و حلق و بيني بررسي شويد. تجمع بيش از اندازه جرم در رسيدن صوت از كانال گوش به پرده صماخ و گوش مياني مشكل ايجاد مي‌كند و در نتيجه صدايي مانند وزش باد در داخل گوش شنيده مي‌شود. بعد از خارج‌كردن اين جرم اضافي لازم است كه وضع پرده گوش و شنوايي شما كنترل شود تا مطمئن شويد گوشتان آسيب نديده است.
- وقتي گوشتان پا به سن مي‌گذارد!
وقتي پا به سن مي‌گذاريم گوش هم مثل ديگر اندام‌هاي بدنمان كم‌كم كيفيت عملكرد خود را از دست مي‌دهد. تقريبا از حدود 50سالگي ممكن است دچار پيرگوشي شويد و صداهايي مثل وزوز، وزش باد و سوت در هر دو گوشتان بشنويد. پذيرش اينكه گوشتان پير شده احتمالا برايتان سخت است اما وقتي دكتر تشخيص پيرگوشي روي شما گذاشت، بايد آن را بپذيريد و براي همه عمر با اين صداي سوت و وزوز كنار بيايد. پيرگوشي با كاهش شنوايي همراه است و نوع پيشرفته آن باعث ايجاد مشكلات اساسي شنوايي مي‌شود و حتي تا ناشنوايي هم پيش مي‌رود. متأسفانه پيرگوشي درمان ندارد و همانطور كه گفتيم بايد با عوارض آن كنار بياييد.
- آلرژي مخصوص گوش
وقتي همه جاي بدن دچار حساسيت و آلرژي مي‌شود، چرا گوش از اين قاعده مستثنا باشد؟ پوست گوش هم مي‌تواند مثل سر دچار شوره شده و به‌صورت لايه‌هايي با ترشحات داخل گوش مخلوط شود. اما اين حساسيت‌ها مشكلي براي شما ايجاد نمي‌كنند فقط ممكن است كمي حوصله‌تان را سر ببرند چون درآوردن اين پوسته‌ها از داخل گوش تقريبا دشوار است. پوسته‌پوسته شدن و شوره‌زدن مي‌تواند با استرس، برخي شوينده‌ها و يا آب و هواي خشك تشديد شود اما در كل مشكلي نيست كه بخواهيد جدي بگيريد و نگران باشيد.
- مراقب باشيد گوشتان پاره نشود
پارگي پرده گوش هم دردسر ديگر اين عضو است. اين اتفاق اگر به‌خاطر عفونت نباشد معمولا در اثر ضربه، شنيدن صداي بلند (مثل انفجار)، يا واردكردن جسم تيز به گوش اتفاق مي‌افتد. در اين مواقع پزشك ابتدا بررسي مي‌كند كه ميزان پارگي پرده صماخ چقدر است. اگر سوراخ كوچك است با وسايل مختلف بايد روي سوراخ را پوشاند. البته درصورتي كه پارگي تازه باشد، مي‌توان روي آن را با كاغذ نازك مخصوصي پوشاند و جلوي افزايش پارگي را گرفت. اما اگر از زمان پارگي پرده گوش چند‌هفته گذشته باشد ممكن است نياز به جراحي باشد.