مجري قديمي و بازنشسته تلويزيون دولتي كرهشمالي كه ۴۰ سال است خبرهاي مهم اين كشور را اعلام ميكند در بحبوحه تنشها در منطقه بهصورت رسمي خبر از آزمايش قدرتمندترين بمب هيدروژني اين كشور با «موفقيت كامل» داد. كرهشمالي از سال۲۰۰۶ تاكنون سابقهاي طولاني در چنين آزمايشهايي دارد اما براي نخستين بار در زمان رياستجمهوري ترامپ است كه اين كشور دست به آزمايش بمبي هستهاي ميزند. بمب جديد حداقل ۱۰ برابر قدرتمندتر از آزمايش قبلي هستهاي اين كشور در سپتامبر۲۰۱۶ است.
شدت انفجار اين بمب هيدروژني به حدي بود كه لرزهشناسان ژاپني اعلام كردند كه زمينلرزهاي به بزرگي ۶.۳ ريشتر را در كرهشمالي ثبت كردهاند.علاوه بر قدرت انفجار اما مسئله مهم و بيسابقه ديگري درباره اين آزمايش وجود دارد. روز گذشته و ساعاتي قبل از اين آزمايش مقامهاي كرهشمالي اعلام كردند كه كيم جونگ اون، رهبر اين كشور، از يك كلاهك هستهاي هيدروژني قابل نصب روي موشك قارهپيما بازديد كرده است.
تاكنون كشورهاي غربي با وجود آزمايشهاي هستهاي عقيده داشتند كه كرهشمالي هنوز به فناوري ساخت كلاهك هستهاي براي نصب روي موشكهاي بالستيك قارهپيما (يا بهاصطلاح مينياتوري كردن بمب) دست پيدا نكرده است اما پيونگيانگ اكنون مدعي است كه به اين مرحله مهم و حساس رسيده است. چندي پيش بود كه مقامهاي كرهشمالي از آزمايش موفق موشك بالستيك قارهپيماي خود خبر دادند كه ميتواند به «هر نقطه از جهان» ازجمله آمريكا برسد. درصورت ثابت شدن دسترسي كرهشمالي به اين فناوري اكنون ميتوان گفت كرهشمالي موشك بالستيك با كلاهك هستهاي در اختيار دارد كه ميتواند حداقل بخشي از خاك آمريكا مانند هاوايي را هدف قرار دهد.
- روزهاي سخت تصميمگيري ترامپ
زماني كه باراك اوباما قصد داشت دفتر كارش را در آخرين روزهاي كاري خود به دونالد ترامپ تحويل دهد به رئيسجمهور جديد آمريكا گفته بود كه مهمترين چالش بينالمللي او مسئله كرهشمالي خواهد بود. اكنون آن موقعيت سخت و حساس براي ترامپ فرارسيده است. رئيسجمهور آمريكا طي ماههاي اخير تصور ميكرد كه با تهديد و تشر ميتواند كرهشمالي را مهار كند تا به قول خودش پيونگيانگ دست به «اقدامي غيرعاقلانه» نزند. دولت ترامپ با اقدام جديد كرهشمالي برخلاف گفتههاي ترامپ ديگر گزينه چنداني روي ميز ندارد.
آمريكا چندي پيش قطعنامه ۲۳۷۱ را در شوراي امنيت با ۱۵ رأي موافق و بدون رأي مخالف عليه كرهشمالي به تصويب رساند. اين قطعنامه با كاهش يك سوم درآمد سالانه صادرات پيونگيانگ ضربه سخت اقتصادي به اين كشور وارد ميكند. مقامهاي كرهشمالي نشان دادهاند كه در برهه كنوني نه به گرسنگي كشورشان و نه به جنگي احتمالي اهميت ميدهند و بهدنبال ماجراجوييهاي خود هستند. اكنون مقامهاي دولت آمريكا بيشتر از هر موقعي به گزينه حمله نظامي فكر ميكنند. ريچارد هاس رئيس انديشكده شوراي روابط خارجي آمريكا روز گذشته در توييتي اعلام كرد كه اقدام جديد كرهشمالي نشان داده كه تحريم اقتصادي، رأي سازمان ملل و حتي فشار چين كارساز نيست.
ترامپ روز گذشته بهصورت غيرمستقيم نشان داد كه دنبال واكنشي نظامي است. او روز گذشته در 3 توييت متوالي نوشت: حرفها و اقدامهاي كرهشمالي بهصورت خصمانه و خطرناك عليه آمريكا ادامه دارد. كرهشمالي يك ياغي است كه تبديل به يك تهديد بزرگ شده و اين مسئله باعث شرمندگي چين است؛ چيني كه براي كمك كردن در تلاش است اما با موفقيت ناچيز. كرهجنوبي، همانطور كه قبلا به آنها گفته بودم، در حال پيبردن به اين موضوع است كه دلجويي كردن از كرهشمالي، كارساز نيست؛ آنها فقط يك چيز را ميفهمند!
كرهجنوبي پس از آزمايش جديد پيونگيانگ اعلام كرده كه از آمريكا ميخواهد كه قدرتمندينترين تسليحات استراتژيك خود را در جواب به اين اقدام به كرهجنوبي منتقل كند. دونالد ترامپ و مون جائهاين، رئيسجمهور كرهجنوبي، در مورد افزايش توان موشكي كرهجنوبي توافق كردهاند. واشنگتن و سئول در سال۲۰۱۲ ميلادي موافقت كردند كه برد موشكهاي بالستيك كرهجنوبي از ۵۰۰ كيلومتر و وزن كلاهك آنها از حدود ۵۰۰ كيلوگرم بيشتر نشود، اما براساس توافق جديد، آن محدوديتها لغو شده است.
- همزماني با نشست بريكس
آزمايش هستهاي كرهشمالي در حالي صورت گرفته كه چين ميزبان نشست مهم كشورهاي گروه بريكس است كه يكي از محورهاي مهم مذاكرات آن بدون شك كرهشمالي خواهد بود. اجلاس سران اقتصادهاي نوظهور جهان، چين، هند، برزيل، روسيه و آفريقاي جنوبي موسوم به بريكس از روز گذشته بهمدت 3روز در «شيامن» چين آغاز شده است. ولاديمير پوتين، رئيسجمهور روسيه روز گذشته بلافاصله پس از ورود به چين نشست مهمي با شي جين پينگ همتاي چيني خود درباره كرهشمالي داشت. 5 كشور عضو بريكس۴۰درصد جمعيت و بيشتر از ۲۲درصد توليد ناخالص ملي در سطح جهان را بهخود اختصاص ميدهند.
پوتين پيش از سفر به چين گفته بود كه مسائل منطقه را بايد با گفتوگو و بدون هيچ پيششرطي حل كرد.
- مرگبارترين سلاح ساخت بشر
در مقايسه با بمب اتمي، ساخت بمب هيدروژني به فناوري پيشرفتهتري نياز دارد و قدرت تخريب آن هم بهمراتب بيشتر است. گفته ميشود بمب هيدروژني كه كرهشمالي روز گذشته آزمايش كرد قدرت انفجاري معادل ۱۲۰ كيلوتن تيانتي داشته كه ۸ برابر قدرت بمب اتمي بهحساب ميآيد كه آمريكا با آن فاجعه هيروشيما را پديد آورد. همجوشي هستهاي بنياد اصلي بمب هيدروژني را تشكيل ميدهد. همانطور كه از شكافته شدن هستههاي سنگين (شكافت هستهاي)، مقدار عظيمي انرژي حاصل ميشود از پيوند هستههاي سبك هم ميتوان انرژي بيشتري بهدست آورد.
بمب هيدروژني يا گرماهستهاي در واقع نوعي بمب هستهاي است كه انرژي آن ابتدا از طريق فرايند شكافت هستهاي تأمين ميشود و گرما و فشار حاصله از اين انفجار باعث شروع فرايند همجوشي هستهاي ميشود. به همين دليل بمبهاي گرماهستهاي انرژي بسيار بيشتري از بمبهاي هستهاي تكمرحلهاي آزاد ميكنند.
اين بمبها از آن رو به «بمب هيدروژني» معروف شدهاند كه فرايند همجوشي هستهاي با استفاده از هيدروژن انجام ميشود. نخستين آزمايش اين نوع بمب در سال ۱۹۵۲ توسط آمريكا انجام شد. يك سال بعد شوروي نيز اين بمب را ساخت و در سالهاي بعد انگليس، فرانسه و چين هم به توليد و آزمايش آن اقدام كردند. امروزه تقريبا تمام بمبهاي هستهاي اين 5 كشور كه در حالت عملياتي و فعال قرار دارد از اين نوع است.
- واكنشهاي جهاني
چين از متحدان اصلي كرهشمالي در واكنش به اين اقدام تأكيد كرده كه با آن بهشدت مخالف است و از مقامات كرهشمالي خواسته است تا به قطعنامههاي سازمان ملل پايبند باشد و آزمايشهاي اتمي خود را متوقف كند.وزارت خارجه روسيه اعلام كرده اين كشور بهشدت آزمايش هستهاي جديد كرهشمالي را محكوم ميكند.
در بيانيه وزارت خارجه روسيه تأكيد شده كه اقدامات رهبر كرهشمالي امنيت در شبهجزيره كره و كل منطقه را به خطر انداخته و عواقب جدي براي اين كشور دارد.
سئول اعلام كرده كه درصدد اجراي شديدترين تحريمهاي شوراي امنيت سازمان ملل عليه كرهشمالي براي انزواي كامل اين كشور است.
شينزو آبه، نخستوزير ژاپن اعلام كرده كه اين اقدام صلح و امنيت در منطقه و جامعه بينالمللي را به خطر مياندازد. او گفته: ما اين اقدام كرهشمالي را به شديدترين و قويترين وجه محكوم ميكنيم. ژاپن به همكاري خود با آمريكا، چين و روسيه و ديگر كشورها براي بررسي نوع پاسخ به كرهشمالي ازجمله اقدامات بيشتر شوراي امنيت سازمان ملل ادامه خواهد داد.
امانوئل ماكرون، رئيسجمهور فرانسه هم گفت كه جامعه بينالمللي ازجمله شوراي امنيت سازمان ملل بايد به سرعت و قاطعانه به آزمايش كرهشمالي واكنش نشان دهد.
آژانس بينالمللي انرژي اتمي برنامه هستهاي كرهشمالي را «نگراني جدي» دانست.
فدريكا موگريني، رئيس سياست خارجي اتحاديه اروپا اعلام كرده وي انتظار دارد شوراي امنيت سازمان ملل به اين موضوع بپردازد و موضعي مؤثر و قاطع اتخاذ كند.