اينجاست كه مي‌توانيد چند نفري دور هم جمع شويد و يك شركت تعاوني تشكيل دهيد. در حقيقت شركت تعاوني شركتي است كه براي مدت نامحدود به‌منظور رفع احتياج‌هاي مشترك چند نفر و بهبود وضع مادي و اجتماعي آنان براي يك يا چند منظور تشكيل مي‌شود. اين چند نفر هم همان شركاي تعاوني هستند. البته تشكيل تعاوني مزاياي ديگري مثل برخي معافيت‌هاي مالياتي يا حمايت‌هاي دولتي هم دارد، اما مهم‌ترين ويژگي آن همين تعاون چند نفر با يكديگر براي انجام يك كار است. اگر قصد تشكيل يك تعاوني را داريد، اينجا يك راهنماي گام به گام براي شما آماده كرده‌ايم.
- چند مدل تعاوني مي‌توانيم تشكيل دهيم؟
شما قبل از راه‌اندازي تعاوني بايد با يكسري اصطلاحات در اين زمينه آشنا شويد؛ مثلا اينكه بدانيد اصلا چند مدل تعاوني مي‌توان تشكيل داد؟ قانون بخش تعاون مي‌گويد كه شما يا بايد تعاوني توليدي تشكيل بدهيد يا تعاوني توزيعي. نام هريك از اينها هم كاملا عملكرد تعاوني را بيان مي‌كند؛تعاوني توليدي، يك شركت است كه براي اشتغال چند نفر تشكيل مي‌شود و يك واحد توليدي را به‌وجود مي‌آورد. تعاوني توزيعي هم كارش اين است كه نيازهاي مصرف‌كنندگان و مواداوليه توليدكنندگان در حوزه‌هاي مختلف را تأمين كند. هدف اين تعاوني هم در حقيقت كاهش هزينه‌ها و قيمت‌ها براي مصرف‌كننده و توليد‌كننده است. البته اين نكته را هم بدانيد كه شما مي‌توانيد همزمان در هر دو عرصه فعاليت كنيد؛ يعني يك تعاوني توليدي و توزيعي تشكيل دهيد.
- تعاوني‌مان در چه زمينه‌هايي فعاليت كند؟
زمينه‌هاي مختلفي براي فعاليت يك تعاوني وجود دارد كه ازجمله مهم‌ترين آنها كه زياد در كشور ما تشكيل شده مي‌توان به كشاورزي، صنعتي، معدني، خدماتي، مسكن، تأمين‌كننده نياز توليدكنندگان، تأمين‌كننده نياز مصرف‌كنندگان، حمل‌ونقل، مصرف آموزشگاهي، عمراني و... اشاره كرد. يادتان باشد كه نوع عضويت درتعاوني هم در بيان ماهيت آن تأثيرگذار است. اگر عضويت در تعاوني براي همه آزاد باشد، اين تعاوني مي‌شود تعاوني عام كه طبق قانون بايد حداقل 500عضو داشته باشد. درحقيقت سهام اين تعاوني ميان عموم مردم تقسيم مي‌شود. اگر فقط گروه خاصي مثل چند دانشجو يا چند كارگر يا كشاورز تعاوني را تشكيل دهند، اين تعاوني مي‌شود تعاوني خاص.
- بايد هيأت مؤسس تعاوني را تشكيل دهيد
اولين قدم اجرايي شما براي راه‌اندازي يك تعاوني، تشكيل هيأت مؤسس است. شما موضوع فعاليت را انتخاب كرده‌ايد و حالا بايد دنبال همكار براي تشكيل تعاوني باشيد. چند نفر نياز است؟ 7نفر كه دور هم جمع شويد مي‌توانيد جلسه مجمع عمومي مؤسس را تشكيل دهيد. مهم‌ترين كار اين مجمع هم اين است كه 3نفر از بين خودشان را به‌عنوان هيأت مؤسس تعاوني انتخاب كنند. كار اصلي اين هيأت ، انجام مراحل مربوط به تشكيل شركت تعاوني است. اين را هم يادتان باشد كه اعضاي تعاوني علاوه بر دارابودن شرايطي مثل تابعيت جمهوري اسلامي ايران، نداشتن ممنوعيت قانوني، خريد حداقل سهام تعاوني و... در شركت‌هاي تعاوني مشابه نبايد عضو باشند؛ مثلا يك نفر نمي‌تواند به‌طور همزمان عضو دو تعاوني با موضوع فعاليت كشاورزي باشد.
- هيأت مؤسس چه كاري بايد انجام دهد؟
حالا كه هيأت مؤسس تعاوني‌تان را تشكيل داده‌ايد در نخستين گام بايد طرح و اساسنامه تعاوني را تهيه كنيد. معمولا برخي‌ها نمي‌دانند كه در اين بخش چه چيزهايي بايد بنويسند. طرح شما بايد دليل تشكيل تعاوني را بيان كند. همچنين در اساسنامه بايد مشخصات مورد نياز براي عضو شدن در تعاوني‌تان را بنويسيد. نحوه تأمين سرمايه و امكانات لازم براي شروع فعاليت‌هاي شركت تعاوني كه در اساسنامه بيان شده، ميزان سهم هر عضو را كه بايد از تعاوني خريداري كند مشخص مي‌كند. بايد در اساسنامه نام يك بانك يا صندوق تعاون را براي افتتاح حساب بانكي تعيين كنيد كه كارهاي مالي شركت از طريق اين حساب انجام شود.
- يكراست به اداره‌هاي تعاون برويد
طرح و اساسنامه شما آماده شده است. حالا بايد زحمت بكشيد و طرح و اساسنامه تعاوني‌تان را به اداره كل تعاون استان يا اداره تعاون شهرستان ببريد. البته دسته‌جمعي نبايد به اين اداره برويد بلكه بايد يك جلسه مجمع مؤسس را تشكيل دهيد و يك نماينده از بين خودتان براي انجام اين كار انتخاب كنيد. اين نماينده علاوه بر طرح و اساسنامه، تقاضانامه تشكيل شركت تعاوني را هم بايد با خود ببرد. حالا توپ در زمين اداره تعاون است كه طرح و اساسنامه شما را بررسي كند. يادتان باشد كه گاهي شما براي فعاليت در يك حوزه خاص نياز به مجوز داريد؛ مثلا تعاوني بهداشتي و درماني بايد از وزارت بهداشت هم مجوز داشته باشد. حواستان باشد كه نداشتن اين مجوزها معمولا مهم‌ترين دليلي است كه باعث عدم‌موافقت اداره تعاون براي تشكيل يك تعاوني مي‌شود.
- هيأت مديره را انتخاب كنيد
ممكن است در مرحله گرفتن موافقت اداره تعاون، مجبور شويد چند مرتبه مدارك‌تان را تكميل و مجوزهاي لازم را فراهم كنيد. هنگامي كه هيأت مؤسس موافقتنامه تشكيل تعاوني را از اداره تعاون دريافت كرد بايد از كساني كه شرايط عضو شدن را دارند دعوت كند تا مدارك لازم را براي عضو شدن به اين هيأت تحويل دهند. حالا وقت آن رسيده كه جلسه مجمع عمومي عادي را تشكيل دهيد. مهم‌ترين سؤال اين است كه در اين جلسه قرار است چه اتفاقي بيفتد؟ در اين جلسه بايد اعضاي هيأت مديره، مديرعامل و بازرس‌هاي شركت تعاوني خود را انتخاب كنيد. صورتجلسه اين جلسه، جزو مدارك مهمي است كه در آينده به آن نياز داريد. هيأت مديره كه تشكيل شد، بايد مدارك لازم را براي ثبت رساندن شركت تعاوني خود تهيه كند و به اداره تعاون تحويل دهد.
- تعاوني را ثبت كنيد
يادتان باشد كه تعاوني شما طبق قانون،يك شركت است كه بايد اين شركت را به‌طور قانوني ثبت كنيد. مداركي مثل صورتجلسه تصميم‌‌هاي مجمع عمومي، صورتجلسه هيأت مديره، نام افرادي كه در مسائل مالي حق امضا دارند، اساسنامه تصويب شده توسط مجمع عمومي، برگ رسيد بانك كه سرمايه تعاوني را بيان مي‌كند و موافقتنامه اوليه اداره تعاون را بايد دوباره تحويل اداره تعاون بدهيد. حالا كارشناسان اين اداره اين مدارك شما را بررسي مي‌كنند و اجازه ثبت شركت تعاوني را به شما مي‌دهند. در مرحله آخر، هيأت مديره، مدارك بالا را به همراه اجازه‌نامه ثبت شركت تعاوني كه اداره تعاون صادر كرده است به اداره ثبت شركت‌ها ارائه مي‌كند. البته مراحل انجام اين كار از طريق يك سامانه و به شكل اينترنتي است كه خودش مراحل جداگانه و مفصلي دارد.
- زمان كار كردن فرا رسيده است
اداره ثبت شركت‌ها پس از طي مراحل در چند هفته شركت تعاوني شما را ثبت مي‌كند و به شما، شماره ثبت مي‌دهد. حالا با اين شماره ثبت، اداره تعاون، پروانه تأسيس شركت شما را صادر مي‌كند. گرفتن اين پروانه، يعني پايان كار. البته اين پايان كار راه‌اندازي يك تعاوني است و در حقيقت شروع كار شماست. اگر درباره امور مالياتي و قوانين فعاليت تعاوني‌ها و تسهيلاتي كه دولت به آنها مي‌دهد زياد آشنايي نداريد، حتما از مشاوره كارشناسان اين حوزه كمك بگيريد. يادتان باشد كه همه اعضا بايد در پيشبرد اهداف تعاوني مشاركت داشته باشند، يعني شركاي شركت تعاوني صرف‌نظر از تعداد سهامي كه در اختيار دارند، داراي حقوق و وظايف مساوي هستند.