همزمان با اعلام خبر ارسال آثار تاريخي ايران به آلمان مخالفتها با نمايش آثار ايراني در خارج از كشور بالا گرفت و برخي احتمال به سرقت رفتن آثار يا حتي آسيبديدن هنگام جابهجايي را دليل مخالفت با نمايش آثار تاريخي ايران در خارج از كشور عنوان كردند. گروهي ديگر نيز اين نكته را مطرح كردند كه نبايد آثار تاريخي كشور را براي معرفي تمدن ايران به مردمان ديگر كشورها از ايران خارج كرد و بايد اتباع خارجي را براي بازديد از آثار تاريخي ايران به موزههاي كشور كشاند.
محمدرضا كارگر، مديركل امور موزهها و اموال منقول سازمان ميراث فرهنگي نيز درخصوص دليل مخالفتها با حضور آثار ايراني در نمايشگاههاي خارجي به همشهري گفت: مخالفتهايي كه انجام ميشود از سوي جامعه نيست و بيشتر از سوي برخي افراد و برخي رسانهها صورت ميگيرد. وي تأكيد كرد: بخشي از آنچه در مخالفت با برگزاري نمايشگاههاي خارجي براي معرفي فرهنگ و تمدن ايران در برخي رسانهها جريان دارد دلسوزانه است اما بخشي ديگر سياسي و حتي از روي عناد است.
كارگر گفت: ترجيح ما اين است كه برخورد مخالفان با برپايي نمايشگاههاي خارجي را دلسوزانه بدانيم و بپذيريم كه مخالفت با ارسال آثار ايراني به نمايشگاههاي خارجي بهدليل ناآشنايي با نفس برپايي نمايشگاههاي موزهاي ايران در خارج از كشور است كه موجب ميشود خبرها بهصورت ضدو نقيض بهدست رسانهها برسد و آنها نيز مخالفتها را به جامعه منتقل كنند.
مديركل امور موزهها و اموال منقول سازمان ميراث فرهنگي با اعلام اينكه بخشي از مخالفتها متمركز بر اين موضوع است كه مجوز ارسال آثار تاريخي ايران به نمايشگاههاي خارجي را چهكسي بايد صادر كند؟ درحاليكه دستگاه اجرايي بيش از همه ميداند كه روند خروج اشياي تاريخي از كشور بايد چگونه باشد و مسئولان دولتي و سازمان ميراث فرهنگي هم نميتوانند جداي از ضوابط قانوني عمل كنند.
وي گفت: روند ارسال آثار تاريخي ايران به نمايشگاههاي خارجي اينگونه است كه مثلا وقتي اين آثار ميخواهند از طريق گمرك كشور براي خروج بررسي شوند و مجوز خروج آنها صادر شود مجوزهاي لازم را از سازمان ميراث فرهنگي طلب ميكند و اگر مجوزها فراهم نباشد، گمرك اجازه خروج اشيا را نميدهد و حتي به اسكورت اين آثار نياز دارد وگرنه اسكورت صورت نميگيرد.
موضوع ديگري كه مخالفان ارسال اشياي تاريخي كشور به نمايشگاههاي خارجي مطرح ميكنند نياز ارسال آثار به مصوبه مجلس يا حتي تأييد شوراي نگهبان است درحاليكه به گفته محمدرضا كارگر مديركل امور موزهها و آثار منقول سازمان ميراث فرهنگي اصلا چنين چيزي در قانون وجود ندارد.
به گفته كارگر، قانون صراحت دارد كه چه نوع اشيايي با چه شرايطي بايد به نمايشگاههاي خارجي ارسال شوند كه بايد به تأييد رئيس سازمان ميراث فرهنگي بهعنوان معاون رئيسجمهور و در برخي موارد به تأييد هيأت دولت برسد. همه اين موارد نيز رعايت ميشود و بنابراين نگراني مخالفان ارسال آثار و اشياي تاريخي به نمايشگاههاي خارجي بيمورد است و دليلي براي مخالفت وجود ندارد.
به گفته مديركل امور موزههاي سازمان ميراث فرهنگي، برخي مخالفان ميگويند ممكن است آثار امانت داده شده به يك موزه خارجي در آلمان يا فرانسه آسيب ببينند كه اين يك احتمال است و بالاترين ضريب اطمينان براي ارسال آثار درنظر گرفته ميشود كه يكي از آنها بيمه است و آثار به بالاترين قيمت ممكن بيمه ميشوند. موضوع ديگر بسته بندي اشياست كه مخالفان به آن اشاره ميكنند كه بايد به آنها گفت اين آثار در بسته بنديهاي خاص قرار ميگيرند كه درصورت افتادن يا ضربه هيچ خسارتي به اشيا وارد نميشود. اسكورت آثار نيز از موزه مبدأ تا نمايشگاه يا موزه مقصد بهطور كامل انجام ميشود تا اشيا دچار آسيب نشوند.
كارگر افزود: براي انتقال آثار از امنترين خطوط هوايي جهان و از چند پرواز در فواصل مختلف استفاده ميشود. پيش از نمايش اشيا نيز تمامي شرايط موزه امانت گيرنده سنجيده و رطوبت و حتي سوابق موزه امانت گيرنده بهطور كامل مورد بررسي قرار ميگيرد. حتي ويترين اشيا در موزه امانت گيرنده توسط امين اموال موزه امانتدهنده نيز پلمب ميشوند و هيچ نمايشگاهي حق دسترسي به آثار مگر با حضور امين اموال موزه امانتدهنده را ندارد. امين اموال هم تمام لحظه با اثر است تا شيء دچار تغيير نشود.
- اهميت نمايشگاههاي خارجي
مديركل امور موزههاي سازمان ميراث فرهنگي با تأكيد بر اينكه براي ارسال اشياي تاريخي به نمايشگاههاي خارجي تمام تمهيداتي كه در دنيا براي امانتداري و امانت دهي آثار موزهاي انجام ميشود از سوي ايران انجام شده، افزود: برخي مخالفان نمايشگاههاي خارجي معتقدند برپايي اين نمايشگاهها انگيزه سفر به ايران را كم ميكند كه برداشتشان بسيار اشتباه است. اتفاقا اين نمايشگاهها موجب استقبال بيشتر مردم جهان براي سفر به ايران شده است. آماري كه در مورد نمايشگاه ژاپن داريم مشخص كرد كه تورهاي ورودي از ژاپن به ايران پس از برپايي نمايشگاه اشياي تاريخي ايران در آن كشور سه برابر افزايش يافت.
او در پاسخ به مخالفاني كه موضوع كاستهشدن از تعداد گردشگران ورودي به ايران را با ارسال آثار تاريخي ايران به نمايشگاههاي خارجي مطرح ميكنند، افزود: مصر بيشترين آثار را در موزههاي جهان دارد با وجود اين ميبينيد بيشترين گردشگر ورودي را داشته است و اگر قرار بود ادعاي مخالفان درست باشد، گردشگران نبايد به مصر سفر كنند. اين نگراني هيچ جايگاهي ندارد.
كارگر در توضيح اهميت برپايي نمايشگاههاي خارجي از اشياي تاريخي ايران گفت: وقتي نمايشگاه امپراتوري فراموششده هخامنشي در موزه بريتانيا به نمايش درآمد و وزير وقت خارجه انگليس آنرا افتتاح كرد و روزنامه آبزرور تيتر زد كه ايران عراق نيست كه بتوان آنرا با جنگ متوقف كرد، اين نتيجه برپايي آن نمايشگاه بود. حتي روزنامه فايننشتالتايمز در نتيجه برپايي نمايشگاه اشياي تاريخي ايران اعلام كرد براي سالها ايران را محور شرارت در غرب معرفي كردند و از يونان بهعنوان بنيانگذار تمدن سخن گفتند اما حالا مشخص ميشود كه ايران تمدني غني داشته و يونان در تاريخ محور شرارت بود. وقتي وزير فرهنگ اتريش به نمايشگاه 7هزار سال تمدن ايران آمد اعلام كرد كه بايد رابطه با ايران بيشتر شود و بنياد ايران شناسي در وين افتتاح شد. يا همين چندي پيش زماني كه معاون وزير خارجه آلمان به افتتاح نمايشگاه ايران، فرهنگ كهن ميان آب و بيابان آمد اعلام كرد آلمان ميتواند حداكثر 500سال از تاريخ مستمر خود بنويسد درحاليكه ايران 7هزار سال تمدن خود را در بن به نمايش گذاشته است و بايد سر تعظيم بر چنين تاريخ و تمدني فرو آورد. اينها دستاوردهايي است كه از مسير سياست نميتوان به آن رسيد.
اين گزارش ميافزايد: نمايشگاه «ايران، فرهنگهاي كهن ميان آب و بيابان» توانست آثار تاريخي متعلق به هزاره هفتم پيش از ميلاد تا دوره هخامنشي را از ۲۵ فروردينماه در تالار هنر و نمايش جمهوري فدرال آلمان در شهر بن به نمايش بگذارد و آنطور كه جبرييل نوكنده رئيس موزه ملي ايران اعلام كرد، بيش از ۱۱۸ هزار آلماني و گردشگران خارجي در اين شهر از اين نمايشگاه ديدار كردند و 5هزار جلد از كاتالوگهاي اين نمايشگاه نيز به فروش رسيد.
آثار ارسال شده به آلمان چهارشنبه گذشته در حالي به كشور بازگشت كه به گفته رئيس موزه ملي ايران، نماينده گمرك در محل موزه ملي ايران مجموعه آثار بازگشته به كشور را ارزيابي و بر سلامت و صحت تعداد آثار بازگشته به كشور مهر تأييد زد.
رئيس موزه ملي ايران همچنين اعلام كرد: نمايشگاه اشياي تاريخي ايران در آلمان بازتاب بسيار مثبتي در رسانههاي جهان داشت و به تأييد مديران تالار هنر و نمايش جمهوري فدرال آلمان بسياري از بازديدكنندگان مشتاق سفر به ايران شدند.