علي حاجي‌مرادي، مسئول دفتر تلفيق و برنامه‌ريزي ستاد احياي درياچه اروميه به ايسنا گفته است: تراز درياچه در شهريور امسال 20سانتي‌متر كمتر از سال گذشته و حدود 10 سانتي‌متر كمتر از مدت مشابه در سال1392 شده كه اين موضوع نگران‌كننده‌اي است چون قرار بود هر سال روند تراز مثبت باشد. در همين حال مسعود باقرزاده كريمي، معاون امور تالاب‌ها در دفتر زيستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت‌محيط‌زيست در گفت‌و‌گو با همشهري درباره علل افت شديد آب درياچه در سال‌جاري مي‌گويد: مجموعه‌اي از عوامل دست به دست هم داده تا امروز شاهد اين رخداد باشيم. عامل اول عدم تخصيص بموقع اعتبارات از سوي دولت است. يعني به‌رغم برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته براي احياي درياچه، اما در 3سال گذشته در خوش‌بينانه‌ترين حالت، فقط 30درصد اعتبارات تخصيص داده شد و همين امر باعث شد روند اجراي برخي پروژه‌ها با مشكل مواجه شود.
باقرزاده افزود: دومين عامل به كمبود بارش و وضعيت اقليم مربوط مي‌شود. به طوري كه در سال95 كه وضعيت بارشي خوب بود تراز آب درياچه حدود 8درصد بيشتر از متوسط دوره شد اما در سال جاري به دليل كمبود بارش تراز آب 24درصد كمتر از متوسط شد. از سوي ديگر توان اجرايي دستگاه‌هاي درگير احياي درياچه نيز عامل محدودكننده ديگري است كه نبايد آن را ناديده گرفت.
او در توضيح عامل سوم گفت: متأسفانه، دستگاه‌هايي مثل وزارت جهاد كشاورزي، وزارت نيرو و حتي محيط‌زيست ضعيف‌تر از آنچه انتظار مي‌رفت عمل كردند و در بخش فني و مديريت اجرايي دچار ضعف‌هايي بودند كه بخشي از اين ضعف‌ها هم به نبود اعتقاد قلبي در بين برخي مديران بدنه اين دستگاه‌ها به ضرورت احياي درياچه برمي‌گردد.
معاون امور تالاب‌هاي سازمان حفاظت محيط‌زيست همچنين افزود: چهارمين عامل محدودكننده نيز مشاركت پايين بهره‌برداران درياچه است كه نشان مي‌دهد ما در جلب مشاركت مردمي موفقيت چنداني نداشتيم و به همين دليل عملا برخي برنامه‌هاي از پيش طراحي شده به هوا رفت.
او خاطرنشان كرد: درست است كه دولت براي احياي درياچه اروميه عزم جدي دارد اما بايد بداند كه فقط با مصوبه نمي‌توان درياچه را احيا كرد بلكه بايد با تخصيص منابع، ارتقاي توان فني و اجرايي دستگاه‌ها و جلب مشاركت مردم، كمبود بارش‌ها و محدوديت‌هاي اقليمي را هم جبران بكند. در غير اين صورت وضعيت از اين هم بدتر خواهد شد. به‌گفته باقرزاده كريمي، «در حال حاضر كمتر از 10 درصد آب درياچه يعني حدود 1 ميلياردمترمكعب آب در وسعتي كمتر از 30 درصد مساحت اوليه درياچه باقي مانده است.» اين در حالي است كه اروميه براي رسيدن به سطح تراز اكولوژيك نياز به 12 ميليارد متر مكعب آب دارد.
بحران درياچه اروميه در حالي شدت گرفته كه وضعيت بسياري از درياچه‌هاي داخلي ايران از جمله شادگان، گميشان، هورالعظيم، جازموريان، گاوخوني، مهارلو، بختگان، هامون و حتي ميانكاله بهتر از اروميه نيست و با خشكيدگي مواجه شده‌اند.
- كاهش ۲۰سانتي‌متري تراز درياچه اروميه
علي حاج مرادي، مسئول واحد سياستگذاري دفتر تلفيق و برنامه‌ريزي ستاد احياي درياچه اروميه روز گذشته تأكيد كرد: تنها راه ورود آب به درياچه اروميه از طريق رودخانه‌ها و بارش باران و برف روي درياچه است بنابراين تغيير در ميزان بارش برف و باران در طول سال باعث مي‌شود كه حجم آب وارد شده به درياچه اروميه تغيير كند و در تابستان، تقريباً برابر با صفر باشد. به علاوه تغيير در شدت نور آفتاب و دماي هوا باعث مي‌شود تبخير آب از سطح درياچه در طول سال تغيير كند و در ماه‌هاي سرد سال به كمترين مقدار كاهش يابد.
حاجي مرادي با انتقاد از اينكه گاه برخي تراز درياچه اروميه را در تاريخ‌ها و بازه‌هاي متفاوت مقايسه مي‌كنند، گفت: اگر كسي بخواهد با منفي‌نگري به وضعيت درياچه اروميه نگاه كند تراز شهريور امسال را با ارديبهشت سال قبل مقايسه مي‌كند يا اگر كسي بخواهد در بهبود شرايط درياچه اروميه اغراق كند تراز ارديبهشت‌ماه امسال را با شهريورماه سال قبل مقايسه مي‌كند بنابراين معيار مقايسه تراز روزبه‌روز است و بايد تراز را با بازه مشابه در سال گذشته آن مقايسه كرد.
وي با تأكيد بر اينكه نگراني در مورد احياي درياچه اروميه سطوح مختلف دارد، اظهار كرد: در سال ۹۲ كه عمليات احياي درياچه اروميه شروع شد تراز درياچه اروميه نسبت به سال ۸۸، ۱۳۰ سانتي‌متر پايين‌تر بود اين درحالي بود كه طي سال‌هاي ۸۸ تا ۹۲، متوسط بارش حوضه درياچه اروميه ۳۳۰ ميلي‌متر بود اما امسال نسبت به سال ۹۲، تراز درياچه اروميه تنها ۱۰ سانتي‌متر پايين‌تر است.
حاجي مرادي تصريح كرد: ميانگين بارش اين 4سال ۲۷۰ ميلي‌متر بوده است. بنابراين اين وضعيت باعث مي‌شود سطح نگراني در مورد درياچه اروميه كاهش پيدا كند اما با نگاه به آينده نگراني در مورد درياچه بيشتر مي‌شود چون اگر تمامي برنامه‌هاي طرح نجات درياچه اروميه به‌طور كامل پيش مي‌رفت اكنون در پايان سال آبي ٩٦-١٣٩٥ تراز درياچه اروميه ۴۰ سانتي‌متر بيشتر از سال ١٣٩٣ قرار مي‌گرفت. هم‌اكنون كه در پايان سال آبي قرار داريم با تراز مدنظر ٢٠سانتي‌متر فاصله وجود دارد.