اگر چه اين سفر كمي دير هنگام انجام شده است، اما در دولت دوازدهم اين اميد وجود دارد كه روابط منطقهاي ايران به كشورهاي منطقه كه در گرو سياست خصمانه آمريكا بود، بيشتر از گذشته افزايش يابد. در اين زمينه به چند نكته اشاره ميكنيم.
1- گروه تروريستي داعش اين روزها رو به زوال است و جمهوري اسلامي ايران براي دوران پسا داعش بايد راهبردهاي خود را عملياتي سازد. نگارنده بهعنوان يك ايده به مسئله ايجاد الگوي توسعه اقتصادي منطقهاي مينگرد. معتقدم لازم است در شرايط پسا داعش شرايط منطقه به سمت توسعه اقتصادي پيش رود.
2- مبناي اين الگوي توسعه اقتصادي، لازم است از كابل تا بيروت را فراگيرد. براي اين منظور لازم است به« دريا» بيشتر از قبل توجه شود. آمدن كشورهايي مثل عمان و قطر به عملياتيسازي اين رويكرد ايران، به لحاظ سياسي و اقتصادي مهم ارزيابي ميشود. براي به نتيجه رساندن اين الگو لازم است ما اقيانوس هند را به درياي مديترانه پيوند زنيم. عمان بهعنوان كشور ديگري كه آن سوي تنگه هرمز قرار دارد ما را براي اين منظور كمك خوهد كرد.
3- يك قسمت از ضعف ما در ساليان متمادي در بخش توسعه روابط اقتصادي، بيتوجهي به «دريا» بوده است، درحاليكه توجه به دريا بسياري از گرهها را در روابط تجاري حل خواهدكرد.ازسويي ديگر منطقهاي كه مقصد اقاي ظريف بود، در حال حركت به سمت توسعه است، نياز به انرژي دارد و بازار مصرف بزرگي با جمعيت 300ميليوني دارد كه بايد مورد توجه قرار بگيرد. بخش مهمي از سفر آقاي ظريف به عمان و قطر متوجه همين نگاه بوده است. ضمن اينكه عمان در مسئله صدور گاز ايران همكاري ميكند و خود نيز براي توسعه نياز به انرژي دارد.
4- مسئله بعدي كه بايد در اين يادداشت به آن نگاهي بيندازيم، موضوع روابط سياسي منطقهاي كشورها در خاورميانه است. ما اعلام كردهايم كه بهدنبال بازي برد- برد هستيم و مايليم همه از منافع موجود و ظرفيتهاي منطقهاي بهره ببرند. اين رويكرد ايران در مقابل رويكرد آمريكاييهاست كه بهدنبال گروكشي سياسي هستند. ايالات متحده با همين رويكرد بهدنبال فروش سلاح و صادرات ميلياردها دلار اسلحه به منطقه است. هوشياري ايران در قبال اين رويكرد ميتواند سياستهاي راهبردي ما راعملياتي سازد. آمريكا در پشتپرده بهدنبال جدا كردن قطر از عربستان سعودي بود و ايران به درستي همان موقع اعلام كرد كه قطر و عربستان مشكلات خودشان را با گفتوگو حل كنند.
5- مسئله ديگر هم بحران در سوريه است كه بر همه روابط سياسي سايه انداخته است.شكست كشورهاي حامي جنجال و ترور در سوريه امروز جلوه بيشتري پيدا كرده است. امروز ديگر بسياري از كشورهايي كه خودشان در به هم زدن وضعيت نظم در خاورميانه و سوريه نقش داشتهاند، به اين نكته رسيدهاند كه آنچه ايران بر آن تأكيد داشت در حال به ثمر رسيدن است. ايران معتقد بود كه اين مردم سوريه هستند كه بايد براي خود تصميم بگيرند. حال اين كشورهاي معترف، بايد هزينه اشتباه خودشان را بپردازند. آنها بايد ما به ازاي اشتباه خود و جنايات داعش را بپردازند.