تعداد توييتهای بالای رئيسجمهور آمریکا و گافهای متعدد او در کنار شعارهایی که تا عمل فاصله بسیاری دارند باعث شد تا در صحنه دیپلماتیک با حرفهای جدی او هم مانند شوخی برخورد شود. این روزها حرفهای ترامپ درباره توافق هستهای ایران بار دیگر جنجالی شده است. پس از آنکه او در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل برجام را بدترین توافقی خواند که آمریکا تاکنون در آن مشارکت داشته، رسانههای آمریکایی گزارش دادند که احتمالا او چند روز دیگر در نامهاي به کنگره خواهد گفت که توافق هستهای دیگر در راستای منافع واشنگتن نیست. اما این نامه همراه با سخنرانی جنجالی ترامپ در ۲۰مهر هم نمیتواند تاثیر خاصی روی برجام و توافق هستهای با 1+5 که ضمانت حقوقی قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را پشت سر خود دارد، بگذارد. شعارها درباره برجام هم مشتی نمونه خروار از وعدهها و جنجالهایی است که ترامپ در ماههای حضورش در کاخ سفید و قبل از آن به راه انداخته و به هیچ جایی نرسیده است. طومار این جنجالها و شعارها که در میدان عمل تغییري در شرایط نمیدهند هر روز بیشتر میشود.
- 1- انتقال سفارت آمریکا به بیتالمقدس
روز گذشته برای چندمین بار طی ماههای اخیر دونالد ترامپ اعلام کرد که فعلا قصد انتقال سفارت آمریکا به بیتالمقدس را ندارد. آقای ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتیاش وعده داده بود که در نخستين روز آغاز به کارش، سفارت آمریکا را به بیتالمقدس انتقال دهد تا به این ترتیب حمایت آمریکا را از اسرائیل نشان دهد. او روز گذشته اما بار دیگر در مصاحبهای تلویزیونی اعلام کرد که فعلا قصد اجرای این تصمیم را ندارد و قبل از آن باید اقدامهای زیادی برای حل اختلافها میان فلسطینیها و رژیم صهیونیستی صورت بگیرد. حدود ۴ماه پیش هم کاخ سفید در بیانیهای گفته بود که رئیس جمهور آمریکا، تصمیم گرفته است که دستکم تا 6ماه آینده سفارت این کشور را از تل آویو به بیت المقدس منتقل نکند.
- 2- خروج از افغانستان
در سال۲۰۱۳ ترامپ در توييتی نوشت: ما باید فورا از افغانستان خارج شویم. 2سال بعد بهعنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوري او در گفتوگو با سیانان گفت: ما از همان اول با وارد شدن به افغانستان اشتباهی بزرگ مرتکب شدیم. 2سال بعد از آن تاریخ و در حالی که ترامپ رئیس جمهور آمریکاست او استراتژی جدید آمریکا را در افغانستان اعلام کرده که در آن هیچ خبری از خروج نیروهای آمریکا از افغانستان نیست و حتی کار برعکس شده است. در استراتژی اعلام شده توسط ترامپ موضوع خروج زودهنگام نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان دیگر مطرح نیست و حتی او به فکر افزایش مجدد نیروهای نظامی آمریکا در این کشور است. ترامپ در چرخشی ۱۸۰درجه نسبت به شعارهای خود اعلام کرده که قصد تقویت ماموریتهای نظامی آمریکا در افغانستان را دارد. او به تازگی هم محدودیتهای قانونی عملیات نیروهای آمریکایی در افغانستان که نیاز به مجوز داشت را لغو کرده است.
- 3- دیوار جنجالی
ساخت دیوار در مرز آمریکا و مکزیک بدون شک یکی از قدیمیترین و جنجالیترین شعارهای ترامپ بوده است. در روزهای فعالیت انتخاباتی، دونالد ترامپ هرجا که رفت گفت دیواری بین آمریکا و مکزیک میکشد و پولش را هم مکزیک خواهد داد و طرفداران او هم یکصدا فریاد تأیید سرمیدادند. ترامپ ۱۰۰ روز پس از آغاز ریاست جمهوری خود در توييتی نوشت: سرانجام، اگرچه شاید کمی دیرتر، مکزیک یک جوری پول دیواری که نیاز به ساخته شدنش بهشدت احساس میشود را خواهد داد. چند وقت بعد روزنامه واشنگتن پست گزارش داد ترامپ در گفتوگو با رئیسجمهور مکزیک با تاکید بر اینکه بودجه ساخت دیوار مورد نظر او میان مکزیک و آمریکا را از منابعی در آمریکا تامین خواهد کرد از پینا نیتو خواسته که دیگر جمله «مکزیک پول دیوار را نخواهد داد» را بر زبان نیاورد. مسئله دیوار و اجرایی نشدن آن نشان میدهد که حرف زدن موقع تبلیغات انتخاباتی آسان است اما عمل در واشنگتن دشوار.
- 4- بیمه درمانی اوباما
«هیچ کس نمیدانست که مسئله نظام درمانی اینقدر پیچیده است». هنوز شاید برای تعیین متن روی سنگ قبر زود باشد، اما اگر روزی دولت ترامپ زیر بهمن وعدههای توخالی دفن شود، این نقل قول از ترامپ میتواند متن مناسبی برای سنگقبر دولتش باشد.
ترامپ این را وقتی بیان کرد که مشخص شد حتی حزب خودش توافق درستی درباره سیاستهای درمانی ندارد. در مقطعی از فعالیتهای انتخاباتیاش او تا جایی پیش رفت که گفت درصورت رئیس جمهور شدن، همان روز اول طرح بیمه همگانی اوباما را لغو خواهد کرد. اکنون ۹ماه از آغاز ریاست جمهوری ترامپ گذشته و او غیر از اعتراض چیزی در این رابطه نصیبش نشده است. چند وقت پیش فیلمهای بیرون کردن سالمندان و معلولان معترض از نشست کنگره در این رابطه جنجالی شد و دل همه را به درد آورد. برخی رسانههای آمریکايي روز گذشته گزارش دادند که ترامپ که در این رابطه عاجز شده قصد دارد با یک فرمان اجرایی کار خودش را پیشببرد؛ مسئلهای که او را با مشکلات مختلف قانونی درگیر خواهد کرد.
- 5- پیمانهای بينالمللي
ترامپ در اقدامی از پیمان ترانس پاسیفیک خارج شد و اعلام کرده از پیمان تجارت آزاد آمریکای شمالی «نفتا» هم خارج خواهد شد. او بارها هم به ناتو تاخته است. تاکنون درخصوص ناتو خلاف شعارهای دوره انتخابات ریاست جمهوری خود اقدام کرده و بهنظر می رسد در مورد نفتا هم اینچنین باشد. توجیه وی برای سلب مسئولیت از خود این است: این موضوعات بسیار پیچیدهتر از آن هستند که من فکر می کردم. درباره پیمان اقلیمی پاریس هم وضعیت مشابهی وجود دارد. دونالد ترامپ اعلام کرد آمریکا که یکی از بزرگترین کشورهای آلاینده محیط زیست جهان است معاهده تغییرات اقلیمی پاریس را ترک میکند. این مسئله باعث شد تا جامعه جهانی به دولت ترامپ بسیار بیاعتماد شود و این مسئله را درک کند که نمیتواند روی واشنگتن درباره هیچ مسئلهای حساب باز کند.
- 6- نرمش مقابل چين
در روزهای انتخابات، دیدگاههای سیاست خارجی آقای ترامپ تلفیقی بود از تناقض و جنجالآفرینی. بهعنوان نمونه او از سخت گرفتن بسیار درباره چین حرف میزد، اما حالا دیدگاههایش را کاملا تغییر داده و شعارهای انتخاباتیاش درباره اینکه کار چین در دستکاری ارز را مواخذه کند یا مالیات سنگین بر واردات چینی میگذارد را کنار گذاشته است. دولت ترامپ به جای آن از چین برای حل معضل کره شمالی کمک بسیار گرفته است.
- 7- اصلاح سياستهاي مهاجرتی
دولت ترامپ حداقل چند بار برای منع ورود مسافرانی از کشورهای عمدتاً مسلمان و پذیرش پناهندگان سعی کرده فرمان اجرایی صادر کند، در حالی که هربار این فرامین توسط قضات نقض شدهاند. چندی پیش بار دیگر دولت آمریکا طرح جنجالی منع سفر از 6 کشور عمدتا مسلمان را گسترش داده بهطوری که اکنون شامل کره شمالی و چاد هم خواهد شد اما سودان که در دستور اولیه جای داشت حذف شده است. دیوان عالی آمریکا قرار است روز ۱۰ اکتبر بار دیگر این محدودیتها را که مورد اعتراض شدید جامعه جهانی و نهادهای حقوقبشر قرار دارد بررسی کند و این احتمال داده میشود تا در شکستی دیگر بار دیگر این طرح لغو شود.
- 8- چالش زیرساختها و مالیات
در ۲۲ اکتبر و فقط چند هفته مانده به انتخابات، ترامپ در پنسیلوانیا اعلام کرد که برنامهاي دارد كه ۱۰۰ روزه عظمت را به آمریکا برگرداند و آن را قراردادی بین خودش و رأیدهندگان آمریکایی دانست. اما پس از ۹ماه از ریاست جمهوری ترامپ این شعارها حالا تبدیل به افسانه شدهاند. چندی پیش دونالد ترامپ برنامهای برای کاهش شدید مالیاتی را بهعنوان بخشی از تلاش جمهوریخواهان در زمینه اصلاح نظام مالیاتی آمریکا معرفی کرد. دمکراتها اما از این طرح بهعنوان بذل و بخششی به نفع ثروتمندان انتقاد کردهاند. آنها میگویند که این طرح به طبقه متوسط بهخصوص پدر یا مادرهایی که به تنهایی فرزند بزرگ می کنند آسیب می زند.
چاک شومر، سناتور ارشد دمکرات پس از این طرح درباره ترامپ به رسانهها گفت: او حرف خوب میزند اما عمل نمی کند. کمیته موسوم به بودجه مسئولانه فدرال که یک اندیشکده غیرحزبی است اعلام کرده که این طرح طی تقریبا یک دهه باعث ۲.۲ تریلیون دلار افت درآمد مالیاتی خواهد شد؛ به همین دليل بسیاری آنرا با مشکلات اقتصادی برای آمریکا همراه و غیرممکن میدانند.