دكتر يسنا به‌منش، دبير ستاد مركزي اطلاع‌رساني داروها و سموم با بيان اينكه جهت پيشگيري از بروز مسموميت دارويي در كودكان، داروها هميشه بايد دور از دسترس آنها و در كمدهاي قفل‌دار نگهداري شوند، افزود: همچنين در زمان دارو دادن به كودك به دوز داروي تجويز شده توسط پزشك كاملا توجه كنيد. در عين حال مراقب باشيد در هنگام بيماري كودك، دوز تكراري و يا داروي بيشتر از حد تجويز شده، به كودك ندهيد. به‌عنوان مثال براي كاهش تب در كودكان، داروي استامينوفن را براساس وزن و سن كودك و با مشورت پزشك و داروساز به كودك بدهيد؛ چراكه مقادير بيش از حد درماني استامينوفن مي‌تواند به مسموميت كودك منجر شود. به‌منش افزود: بنابراين داروهاي مصرفي افراد خانواده را دور از دسترس كودكان نگه‌داريد. از قرار دادن دارو در كيف‌دستي پرهيز كنيد تا مانع خورده‌شدن دارو توسط كودكان شود.
همچنين، داروهاي خود را در مقابل چشم كودكان نخوريد؛ چرا كه كودكان از رفتار بزرگسالان تقليد مي‌كنند و ممكن است دور از چشم والدين داروها را به دهان ببرند. همچنين اگر به كودك خود دارو مي‌دهيد به او تفهيم كنيد كه اين دارو است و از كلماتي مثل آبنبات، شكلات و يا خوراكي استفاده نكنيد. در عين حال داروها خصوصا داروهاي خوش‌طعم مخصوص كودكان را از دسترس آنها دور نگه داريد؛ چراكه ممكن است با استفاده از غفلت شما، كودك به مصرف دارو اقدام كند. بايد بدانيد كه كودكان كنجكاوند و ممكن است زماني كه افراد سالمند فاميل در حال مصرف داروهاي خود هستند، كودكان داروهايشان را چشيده و يا ببلعند، بنابراين براي پيشگيري از مسموميت دارويي كودك‌تان، از والدين خود بخواهيد داروهاي مصرفي خود را دور از دسترس كودكان نگه‌دارند.
- كودكان زير 5سال، در خطر مسموميت
در اين باره همچنين كارشناس ارشد آموزش پزشكي آرزو دهقاني مي‌گويد: معمولا كودكاني كه در سن پايين‌تري قرار دارند مفهوم دارو را به درستي درك نمي‌كنند، از اين‌رو زماني كه دارو در دسترس آنان باشد، آن را با خوراكي اشتباه گرفته و مي‌خورند. به‌طور متوسط سالانه 6500كودك صفر تا 4سال دچار مسموميت مي‌شوند و به جرأت مي‌توان گفت كودكان زير 5سال، پر خطرترين گروه سني از نظر بروز مسموميت هستند.
روزانه تعداد زيادي از مراجعان به بخش اورژانس بيمارستان‌ها را كودكاني تشكيل مي‌دهند كه دچار مسموميت شده‌اند. كودكاني كه از طريق خوردن غذاهاي آلوده، داروها و حتي استنشاق بعضي مواد دچار مسموميت شده‌اند. عمده‌ترين موارد مسموميت در كودكان بر اثر خوردن داروها، مواد شيميايي و محصولات خانگي مانند مواد آرايشي بهداشتي، فرآورده‌هاي شوينده و گياهان آپارتماني سمي بوده است.البته موارد بسياري از مسموميت با داروها و مواد شوينده نيز گزارش مي‌شود كه با رعايت برخي نكات ايمني توسط والدين و آموزش به كودكان خود، مي‌توان تا حد بسياري از بروز اين مسموميت‌ها جلوگيري كرد. وي مي گويد: از نگهداري گياهان با برگ سمي در منزل خودداري كنيد. حتي الامكان گلدان و گياهان را در ارتفاع قرار دهيد. محصولات شيميايي و شوينده، نفت و بنزين را هميشه در ظرف اصلي آن نگهداري كنيد. هيچگاه اين فرآورده‌ها را در ظرف مواد خوراكي (مانند بطري نوشابه) نگهداري نكنيد.
اين عمل سبب‌خورده شدن اتفاقي اين مواد توسط كودكان مي‌شود. ضايعات پوستي يا سوختگي‌ها همراه با بريدگي‌ها و سوراخ‌ها يا لكه‌هاي روي لباس كودكان ممكن است دال بر تماس كودك با مواد شيميايي خانگي باشد بنابراين لازم است والدين حين تماس با اورژانس 115، فورا لباس كودك را عوض كرده و پوست او را براي حداقل 15دقيقه با آب فراوان شست‌وشو دهند. والدين بايد به بوهاي خاصي كه در تنفس كودكانشان استشمام مي‌شود توجه كنند به‌خصوص اگر براي چند دقيقه از نظر آنها دور شده يا علائمي در اطراف دهانش باشد، اين موضوع نشان‌دهنده آن است كه كودك نوعي از مواد سمي مايع را قورت داده است. مشكل در تنفس، درد گلو، استفراغ و آبريزش زياد و غيرقابل توجيه از دهان مي‌تواند بر اثر خوردن مواد سمي باشد. اگر كودكان دچار مسموميت‌هاي تنفسي شدند، بايد فوراً آنها را به فضاي باز برده و در و پنجره را باز كنند و سريع با اورژانس تماس بگيرند. در نهايت درصورت مشاهده علائم مسموميت در كودك، با مركز اورژانس 115 تماس بگيريد و يا او را هر چه زودتر به نخستين مركز درماني برسانيد.
- مسموميت دارويي بسيار شايع و خطرناك است
در سال‌هاي اخير از هر ۱۰۰نفر مراجعه‌كننده به بيمارستان‌هاي مرجع مسموميت در كشور بين ۴۰ تا ۶۰ نفرشان بر اثر دارو مسموم شده بودند. همچنين مسموميت ۷۰ تا ۸۰ درصد اين موارد تعمدي بوده است. البته بايد توجه كرد كه مسموميت‌هاي دارويي در كودكان اغلب اتفاقي و بر اثر كنجكاوي كودك و يا اشتباه والدين رخ مي‌دهد. بر اين اساس ۶۰ درصد از مسموميت‌هاي كودكان ناشي از دارو است كه اغلب اتفاقي هستند. در بحث مسموميت دارويي بايد بدانيم كه در راس داروهايي كه اغلب منجر به مسموميت مي‌شوند، داروهاي آرامبخش، ضد‌افسردگي و سپس داروهاي مسكن غيرمخدر و داروهاي ضد‌جنون شايع‌تر هستند. در اين بين داروهاي مغز و اعصاب نيز مي‌توانند منجر به اين مسموميت‌ها شوند.
بهتر است داروهاي بيمار افسرده و يا بيماراني كه تعادل رواني ندارند و يا افرادي كه سابقه اقدام به‌خودكشي دارند را دور از دسترس‌شان قرار داده و مراقبت دقيقي درخصوص ميزان داروي مصرفي‌شان به عمل آوريم. در عين حال بايد توجه كرد كه در سالمندان مسموميت دارويي بسيار شايع و البته خطرناك است. تشابه ظاهري شكل داروها، ابتلا به فراموشي، عدم‌اطلاع از نام داروها، بي‌سوادي يا كم‌سوادي و يا خوانا نبودن مقادير مصرفي دارو مندرج روي جعبه دارويي، ممكن است به اين منجر شود كه سالمندان داروي خود را به اشتباه يا به‌طور تكراري مصرف كنند. در برخورد با فرد مسموم غيرهوشياري كه در كنارش بسته‌هاي داروي مصرف شده وجود دارد، ضمن حفظ خونسردي خود و عدم القاي استفراغ در اين فرد، بسته‌هاي دارويي را همراه بيمار به بيمارستان ببريد و با شماره ۱۹۰- داخلي ۳ (مركز اطلاع‌رساني داروها و سموم) و يا ۱۱۵ تماس بگيريد.