فقط رشته پيوندشان با اين دنيا چند سيم و لوله‌هاي تنفسي و پزشكي است و اما با همه اين ناتوانيشان قرار است اتفاقي بزرگ را رقم زنند؛ اهداي عضو، اهداي زندگي؛ همان واژه‌اي است كه زياد شنيده‌ايم. بسيار تلخ و غيرقابل پذيرش است براي خانواده‌اي كه بخواهد باور كند دفتر زندگي عزيزش ديگر در اين دنيا بسته شده ولي در اين بين اهداي عضو مي‌تواند هنوز نقطه بسيار كوچك اميدي باشد تا بخشي از اعضاي بدن آن عزيز جاني دوباره به بيماران و خانواده‌هاي چشم‌انتظارشان دهد. به‌راستي كدام يك از ما در چنين شرايطي مي‌توانيم چنين تصميم سختي را بگيريم؟ فرحناز صادق‌بيگي، رئيس واحد فراهم آوري اعضاي بيمارستان مسيح‌دانشوري معتقد است كه با اهداي عضو، مي‌توان فرصت اهدا زندگي را به چندين فرد و خانواده چشم به‌راه و نيازمند داد. او مي‌گويد: چندين سال پيش در ايران، مقاومت‌هاي زيادي براي اهداي عضو بيمار مرگ مغزي وجود داشت. خانواده بيمار نمي‌خواست باور كند كه ديگر عزيزش زنده نيست اما كم‌كم خانواده‌ها در جريان اهداي عضو قبول كردند اين موضوع كه اعضاي بدن عزيزشان مي‌تواند در جسم شخص ديگري زنده بماند و به بيمار ديگري كه تا مرگ فاصله‌اي ندارد، جان دهد، مسكني شد براي خانواده‌ها. او گفت: ظرفيت سال گذشته كشور از لحاظ اهداي عضو يك‌چهارم نياز بوده است و درصورتي به موفقيت نهايي مي‌رسد كه تمام مردم براي اهداي عضو رضايت دهند و روزي برسد كه هيچ بيماري در ليست انتظار به‌دليل نرسيدن عضو مورد نياز فوت نكند.
- سالانه حدود 4 تا 8 هزار نفر دچار مرگ مغزي مي‌شوند
فرحناز صادق‌بيگي با بيان اينكه اهداى عضو، اهداى زندگى به بيماران نيازمند به پيوند عضو است، افزود: هم‌اكنون 30هزار نفر در ليست انتظار پيوند هستند كه روزانه 10نفر آنان به‌علت كمبود يا فقدان و نرسيدن عضو پيوندى فوت مي‌كنند. همچنين فقط 25درصد موارد فوت‌شده به‌علت مرگ مغزى به مرحله اهداى عضو مي‌رسند.
وي در ادامه افزود: سالانه حدود 4 تا 8 هزار نفر دچار مرگ مغزي مي‌شوند كه از اين تعداد تقريبا نيمي از آنها يعني حدود 2 تا 4هزار نفر قابليت اهداي عضو را دارند، اما از اين تعداد فقط حدود 700 تا 800 نفر به اهداي عضو رضايت مي‌دهند؛ اين در حالي است كه هر مورد مرگ مغزى به‌طور بالقوه مي‌تواند با اهداى يك قلب، يك كبد، دو كليه، يك ريه، لوزالمعده و روده‌ها جان 8بيمار را نجات دهد و با اهداى بيش از 50 بافت مانند قرنيه، دريچه قلب و استخوان سبب بينايى و بازتوانى بيماران نيازمند شود. صادق‌بيگي درباره مشكلاتي كه در اين زمينه با آن روبه‌رو هستند، نيز گفت: هم‌اكنون كمبودهاي تجهيزاتي براي انتقال هوايي جهت انتقال اعضاي پيوندي به‌ويژه قلب و ريه كه مدت زمان كوتاه‌تري را مي‌طلبد، در كشور وجود دارد.
- چگونه اهداي عضو كنيم
اهداي عضو براي كساني كه دوست دارند در اين كار انساني و خير مشاركت كنند، شرايط سختي ندارد. هر كسي مي‌تواند به وب‌سايت فراهم‌آوري اعضاي پيوندي بيمارستان مسيح‌دانشوري برود (ehda.ir) و فرم پر كند. بعد از آن، كارت عضويت به آدرس خانه عضو جديد فرستاده مي‌شود. البته داشتن اين كارت به تنهايي براي رضايت اهداي اعضا كافي نيست چون قانون، شرط رضايت همزمان پدر و مادر را براي اهداي عضو تعيين كرده است؛ به همين دليل كسي كه اين كارت را دريافت مي‌كند بايد خانواده‌اش را از تصميمي كه گرفته، مطلع كند و با آنها درباره اين تصميم حرف بزند. داشتن اين كارت در اصل نشان‌دهنده رضايت و خواسته دارنده آن براي اهداي اعضايش در صورت مرگ مغزي است.
- كدام اعضا اهدا مي‌شوند؟
قلب و ريه‌ها، كبد و روده‌ها، لوزالمعده و كليه‌ها به علاوه بعضي از بافت‌ها، اعضاي قابل پيوند بدن انسان هستند؛ مثلا از بين بافت‌هاي بدن، اهداي قرنيه مي‌تواند بينايي كسي را كه آسيب شديدي به چشمش خورده برگرداند يا پيوند مغز استخوان هم تنها درمان ممكن در بعضي از سرطان‌هاي خون است. همچنين فردي كه مي‌خواهد اعضاي بدن خود را اهدا كند، مراحل خاصي را طي مي‌كند و به همين دليل كمي ديرتر از متوفيان معمولي به خاك سپرده مي‌شود (بعد از حدود ۳۶ساعت). براي انجام مراحل اهداي عضو، بعد از آنكه خبر وجود بيمار مرگ مغزي اعلام مي‌شود، هماهنگ‌كننده واحد فراهم‌آوري اعضا به بيمارستان مي‌رود تا مراحل مربوط به ويزيت اوليه انجام شود. اگر مرگ مغزي در معاينه اوليه تأييد شود، نوار مغزي اوليه را از بيمار تهيه مي‌كنند و فرم‌هاي مربوط به اهداي عضو را هماهنگ‌كننده پر مي‌كند. بعد از آن، گيرنده را براساس گروه خوني، سايز اهداكننده، نوبت فهرست و... پيدا و اهداكننده را براي انجام عمل پيوند، با آمبولانس مجهز به بيمارستان مسيح‌دانشوري منتقل مي‌كنند. بعد از انتقال به بيمارستان، اهداكننده به آي‌سي‌يو منتقل مي‌شود و متخصصان بيهوشي وضعيت بيمار را در حالت پايدار نگه مي‌دارند و مراحل مراقبت شروع مي‌شود. بعد از مرحله نگهداري، دوباره تيم ۴نفره پزشكي (متخصص جراحي اعصاب، اعصاب، داخلي و بيهوشي) به‌طور جداگانه بيمار را ويزيت مي‌كنند تا مرگ مغزي او تأييد شود. پس از تأييد مرگ مغزي توسط ۴متخصص گروه، جلسه توجيهي در محل واحد پيوند با حضور مسئول واحد، مددكار، روانشناس، نماينده پزشكي‌قانوني، هماهنگ‌كننده‌ها و خانواده اهداكننده برگزار مي‌شود و بعد از توجيه خانواده، رضايت نهايي براي اهداي عضو از آنها گرفته مي‌شود. پس از گذراندن اين مراحل، بيمار مرگ مغزي براي انتقال اعضا به اتاق عمل برده و مراحل انتقال و پيوند انجام مي‌شود.