در اتومبیل‌تان نشسته‌اید که ناگهان احساس می‌کنید تلفن همراهتان - که در جیب کت‌تان است - به لرزش درآمده، اما وقتی گوشی را از جیبتان در می‌آورید، می‌بینید که خیالاتی شده‌اید. بعضی وقت‌ها هم فکر می‌کنید صدای زنگ در را شنیده‌اید اما وقتی در را باز می‌کنید، کسی را پشت در نمی‌بینید.
مادران هم ممکن است تجربه مشابهی داشته باشند؛ بعد از ظهربرای استراحت دراز کشیده‌اند که ناگهان فکر می‌کنند صدای گریه نوزاد خود را شنیده‌اند؛ با اضطراب و نگرانی به اتاق کودک می‌دوند تا او را درآغوش بگیرند وشیرش بدهند که می‌بینند شیر خوارشان آرام و آسوده خوابیده و لبخندی هم به لب دارد. با خود می‌گویند: حتما صدای گریه بچه همسایه بوده است. اینها اتفاقاتی است که ممکن است خیلی از ما آن‌را تجربه کرده باشیم. فکر می‌کنید چرا؟
این پدیده اگرچه تازگی ندارد، امروزه مدل‌های تازه تری پیدا کرده است. کسانی که به استفاده از تلفن همراه و پیجر اعتیاد دارند، حتی وقتی گوشی تلفن همراه در جیبشان نیست هم این صدا ولرزش را حس می‌کنند.
زنگ اضطراب آور (ringxiety)، یک واژه ترکیبی است که از ترکیب 2 کلمه ringer به معنی زنگ زننده و anxiety به معنی اضطراب، ساخته شده. این کلمه به احساس اشتباه شنیدن صدای زنگ تلفن همرا ه یا لرزش آن گفته می‌شود؛ در حالی که این باور غلط بوده و چنین صدا یا لرزشی وجود نداشته است. البته به‌طور کلی در زمانی که به اشتباه صدای زنگ تلفن یا درمنزل، هنگام استفاده از وسایل صدا دارمانند سشوار و ماشین یا دوش گرفتن، شنیده می‌شود هم این اصطلاح را به‌کار می‌برند.
اولین بار یک دانشجوی دکترای رشته روان‌شناسی حرفه‌ای از دانشگاه کالیفرنیا به نام دیوید لارمی- که پایان نامه‌اش درباره اثرات تلفن همراه بر رفتار انسان بود- در سال 2006 این اصطلاح را رواج داد. او ادعا کرده بود که خودش هم از این مشکل در عذاب بوده ومعمولا در زمان اصلاح ریش خود و زمانی که شیر آب باز بوده این صداهای دروغین را می‌شنیده است.
صدا کن مرا!
مشکل این پدیده در این است که در هر زمان و موقعیتی روی می‌دهد، چه وقتی که تنها باشیم و چه زمانی که با دیگران. خیلی اوقات این تصور که ممکن است در شلوغی محل کارمان صدای زنگ تلفن همراهمان را نشنویم، ما را بر آن می‌دارد که آن را روبه‌روی خود روی میزکارمان یا در کنار قاشق و چنگال روی میز رستوران قرار دهیم.
حتی در این شرایط هم ازدحام روزانه، همهمه صدای رادیو وتلویزیون، شر شر آب و صداهایی مانند آن می‌توانند به جای زنگ تلفن گرفته شوند. درواقع ما صدایی را می‌شنویم که در انتظارش هستیم. به‌نظر می‌رسد بیشتر ما در زمان‌هایی دچار این اشتباه می‌شویم که اضطراب داریم مبادا تلفنی را از دست بدهیم.
یا منتظر آمدن کسی هستیم و می‌ترسیم صدای زنگ در را نشنویم. مادران هم منتظرند تا به محض شنیدن صدای کودکشان، او را شیر بدهند و این در آنها اضطراب ایجاد می‌کند که مبادا متوجه نیاز کودکشان نشوند!
پای پنجم!
برای خیلی‌ها تلفن همراه مانند اندام پنجم است؛ یعنی اگر ما بدون دست و پا نمی‌توانیم به راحتی کارهایمان را انجام دهیم، آنها بدون تلفن همراه نمی‌توانند زندگی کنند. احتمالا زنگ دروغین با نشانگان احساس دروغین اندام قطع شده ((phantom limb syndrome ارتباط دارد. حتما شما هم ازفردی که پایش قطع شده، شنیده‌اید که انگشت پایش می‌خارد! در این مواقع شما می‌دانید که این عضو وجود ندارد و بنابر این نمی‌توانید با خاراندن پایش او را از شر این احساس خلاص کنید، اما او وجود پا را احساس می‌کند. شنیدن صدای زنگ تلفنی که وجود ندارد، شاید به همین علت زنگ تلفن دروغین (phantom phone ring) هم نامیده می‌شود.
داستان یک قربانی واقعی!
جاناتان زاباک ، مدیر روابط عمومی شرکت بارسون- مارستلر تجربه خود را چنین شرح می‌دهد: با دوستانم بیرون رفته بودیم و من داشتم امکانات جدید تلفن همراهم را به آنان نشان می‌دادم که لرزش آن را در جیب پهلویم حس کردم.
دستم را در جیبم فرو کردم تا آن‌را بردارم اما متوجه شدم که تلفن در دست دیگرمن بوده و این احساس خیالی بیش نبوده است.او کسی است که موقع خواب تلفن همراهش را در کنار تختش می‌گذاشته ونیمه شب که از خواب برمی‌خاسته تلفنش را نگاه می‌کرده، چون خیال می‌کرده؛ زنگ تلفن را شنیده است. او می‌گوید: این اتفاق ناراحتم نمی‌کرد. الان هم فکر می‌کنم تلفن همراه مانند غده‌ای نیست که روز به روز بزرگ شود و با آن مشکلی ندارم. این وسیله برای من مانند یک ساعت بیولوژیک است!
چرا و به چه علت؟
روان‌شناسان می‌گویند ممکن است احساس این زنگ دروغین، با اعتماد به نفس انسان ارتباط داشته باشد. انسانی که به تدریج برای درک هویت و ارزش خود به مراجعات تلفنی خود وابستگی پیدا کرده، وقتی به دروغ صدای زنگ آن را می‌شنود، در واقع ضمیر ناخودآگاه اوست که شهرت و ارزشش در جامعه را به او گوشزد می‌کند. ( با این تصور که هرکس تلفنش بیشتر زنگ بخورد، شخص مهم‌تری است!).
عده‌ای دیگر ارتباط شلوغی محیط با شنیدن صدایی که وجود ندارد را به حساس بودن شنوایی انسان به فرکانس صوتی بین هزار تا 6 هزار هرتز- که زنگ‌های اصلی تلفن‌های همراه در این محدوده هستند- نسبت می‌دهند. چون در این محدوده فرکانس، مشکل می‌توان محل خاص و منشأ صدا را به‌طور دقیق تعیین کرد. به همین علت هم، وقتی از دور شنیده شود، قابلیت اشتباه گرفته شدن با صداهای دیگر را دارد. اگر چه هنوز تحقیقات راجع به این موضوع به اندازه کافی وجود ندارد.
بی. جی. فاگ - مدیر یک مرکز تحقیقاتی دردانشگاه استانفورد- می‌گوید: افراد تلفن همراه را جزئی از خود می‌پندارند. آنها بدون تلفن همراه کامل نیستند چون این تلفن است که آنها را با جهان اطرافشان مرتبط می‌کند.
مانند بقیه انسان‌ها، ما چنان در اجتماع و مسئولیت‌های خود درقبال آنچه می‌گذرد، گیر کرده‌ایم و چنان از تهدید به تنهایی و رانده شدن از طرف جامعه هراس داریم که بهتر است اشتباه کنیم تا اینکه تلفنی را به اشتباه از دست بدهیم. مغز ما مدام در حال کاوش و بررسی است تا اگر لازم باشد، جواب بدهیم.لابد می‌پرسید چرا این موضوع به تازگی این‌قدر شایع شده که در روزنامه‌ها هم راجع به آن می‌نویسند؟
با توجه به گسترش استفاده از تلفن همراه در زندگی مردم- که می‌توان گفت در دهه اخیر رشد انفجاری داشته- این مسئله عجیب نیست. وقتی صحبت از چالش‌های فناوری و آسیب‌های آن به آرامش زندگی وسلامت روان افراد می‌شود، این‌جور اختلالات و بیماری‌های عجیب، خیلی هم دور از انتظار نیست.