زمين يكباره فرو ريخت و و غرش‌كنان حجم بزرگي از لايه‌هاي سنگي را بلعيد. قطعه بزرگي از زمين به ناگاه ناپديد شد و جاي آن گودالي بزرگ به قطر چند ده متر باقي ماند.
ما در 10ميليون‌سال پيش هستيم، بركناره زاگرس؛ جايي كه قرار است پديده‌اي شكل بگيرد كه بعدها «فروچاله كبوترلان» نام بگيرد
نقطه‌اي در جنوب جايي كه بعدها روستايي به‌نام «وليعصر» در آن قرار دارد و جزئي از استاني به نام ايلام مي‌شود. بياييد با هم به زير سطح زمين در آن سال‌ها سفر كنيم
جايي كه آب‌هاي زيرزميني در ميان درز و شكاف لايه‌هاي سنگي همچون رودخانه‌هايي پنهان جاري هستند. نبايد هيچ‌گاه قدرت آب را دست‌كم گرفت، خصوصا وقتي زمان هم دست ياري به او مي‌دهد.
آب و زمان به كمك هم مي‌توانند سنگ‌هاي سخت را هم به زانو درآورند؛ سنگ‌هايي مانند سنگ‌هاي آهكي و گچي، هرگز نمي‌توانند در برابر همدستي اين دو مقاومتي از خود نشان دهند.
به مرور و با طي زمان، آب با ورود ميان درز و شكاف سنگ‌ها در عمق جان آن‌ها نفوذ مي‌كند، ذره ذره طي ميليون‌ها سال آن‌ها را در خود حل كرده و به دوردست‌ها مي‌برد.
به مرور و با ادامه اين فرآيند زمين‌شناختي، در دل زمين حفره‌هايي سربسته جاي سنگ‌ها را مي‌گيرند. هر قدر اين حفره‌ها بزرگ‌تر شوند، لايه‌هاي سنگي كه سقف آن‌ها را تشكيل داده‌اند، سست‌‌تر مي‌شوند.
سرانجام سنگ‌ها مقاومت خود را از دست مي‌دهند و به يكباره فرو مي‌ريزند. تا پيش از اين، نشاني از داستان جدال پنهان و مستمر سنگ و آب روي زمين ديده نمي‌شد و طبيعت در سطح زمين راه خود را به آرامي مي‌پيمود كه به ناگاه حجمي از زمين يك مرتبه و غرش‌كنان فروريخته و فروچاله‌اي روي سطح هويدا مي‌شود.
همچون بنايي فروريخته، آوارهاي اين رويداد در كف گودال ديده مي‌شوند، البته به خاطر جنس آوارها، اغلب، اين فروچاله‌ها زمينه‌اي مساعد براي رويش گياهان هستند، اگر وسعت اين چاله بسيار بزرگ باشد حتي براي كشاورزي هم مورد استفاده قرار مي‌گيرند
براي همين است كه معمولا در مناطق مرطوب پوشش گياهي خوبي دارند. سنگ آهك‌هاي گچ‌دار زاگرس نيز مانند ساير همجنس‌هايشان، مقاومت خود را در برابر آب‌هاي زيرزميني از دست داده‌اند.
آن‌ها در برخي مناطق به مرور همسفر آب شده‌اند و حفره‌هاي سربسته جاي خالي اين سنگ‌هاي 15ميليون ساله را پر كرده‌اند. سقف اين حفره‌ها گاه توان خود را از دست داده و فروريخته و فروچاله‌هايي را در منطقه ايجاد كرده‌اند.
«فروچاله كبوترلان» كه داستان شكل‌گيري آن را خوانديد، از اين‌گونه جاذبه‌هاي طبيعي است.
اين فروچاله در شهرستان «بدره» و در امتداد جنوبي روستاي «وليعصر» و در نزديكي «تنگ بهرام‌خاني» علاقه‌مندان به زمين‌گردشگري را به ملاقات خود فرامي‌خواند.
تنها كافي است گردشگران بر لبه اين فروچاله به قطر 30 و عمق 15 متر بايستند تا عظمت آن را به چشم ببينند.
سايه‌سار خنك و سرسبز درون چاله، خانه امني براي پرندگان صحرايي شده است و پرواز دسته‌جمعي آن‌ها از درون اين دهان گشاده زمين به سوي آسمان، نام كبوترلان يا همان «لانه كبوتر» را به زيبايي سزاوار اين پديده طبيعي كرده است.
به ياد داشته باشيم پديده‌هاي طبيعي همچون فروچاله‌ها به ندرت رخ مي‌دهند، اما دخالت خواسته يا ناخواسته ما انسان‌ها در كشاكش اين پديده‌ها، فرآيندهاي طبيعي را مختل مي‌كند.
گاه برداشت گسترده و بي‌رويه آب‌هاي زيرزميني باعث خالي شدن سريع شكاف‌ها و درزهاي زيرين زمين از مايه حيات مي‌شود.
با خالي شدن ناگهاني درز و شكاف‌ها، سنگ‌ها توان مقاومت نداشته، فرو مي‌ريزند و فروچاله‌هاي بزرگ و كوچكي را شكل مي‌دهند.
بدين‌ترتيب همين عامل جذب گردشگر، مي‌تواند با توسعه ناصحيح و برداشت نادرست ما از آب‌هاي زيرزميني، با وقوع پي‌درپي و غيرطبيعي در اطراف محل زندگي ما، به عاملي دردسرساز و نگران‌كننده تبديل شود
منبع:همشهري سرزمين من