هفدهمین جلسه نشست کرسی یونسکو در فرهنگ و فضای مجازی: دوفضایی شدن جهان سه شنبه ۱۴ آذر در محل تالار ایران دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران با عنوان تحلیل محتوی تویتر ترامپ و شبکه سیانان (CNN) در دوره انتخاباتی اخیر آمریکا توسط سیده زهرا امامزاده دانشجوی دکتری رشته ارتباطات و رسانه دانشگاه کنتربری کشور نیوزیلند برگزار شد.
در ابتدای جلسه دکتر احسان شاه قاسمی عضو هیأت علمی گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ضمن خوش آمدگویی به حاضران در ارتباط با موضوع جلسه به این نکته اشاره کرد که: لازم است در زمینه راهبردهای رسانهای آقای ترامپ و خانم کلینتون بازاندیشی و پژوهش انجام گیرد، چرا که سرنوشت کشور ما و دنیا به این انتخابات بستگی دارد. و نیز بخشی از پژوهش ها مانند پدیده ترامپ و داعش و استفاده آنها از فضای مجازی هستند که حائز اهمیت اند که نه تنها در کشور ما بلکه در کشورهای دیگر دنیا نیز روی این موضوعات کارهای پژوهشی انجام نشده است و می بایست بیشتر مورد توجه و بررسی قرار گیرند.
در ادامه خانم سیده زهرا امامزاده تحلیل محتوی تویتر ترامپ و شبکه سیانان در دوره انتخاباتی اخیر آمریکا را مورد بحث قرار داد و گفت: در آخرین انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا در سال ۲۰۱۶ تقابل بین رئیس جمهور منتخب «دونالد ترامپ» و رسانه های آمریکایی از موضوعات مهمی بود که می توان از منظرهای مختلفی آن را مورد بررسی قرار داد. دغدغه ی مقاله ی حاضر مشاهده و بررسی تقابل دونالد ترامپ و رسانه های آمریکایی است؛ از آنجایی که مشاجرات لفظی بسیاری بین دونالد ترامپ و رسانه های آمریکایی به خصوص شبکه CNN بوده است، بحث حاضر به بررسی تعامل و نوع عکس العمل ترامپ و مواضع و موضوعات مطرح شده توسط شبکه ی CNN می پردازد.
دانشجوی دکتری رشته ارتباطات و رسانه دانشگاه کنتربری نیوزیلند در ادامه افزود: بررسی این تعامل و تقابل با استفاده از دو تئوری مهم ارتباطات «برجسته سازی» و «مواجهه ی گزینشی» انجام شده است و روش تحقیق ما «تحلیل تماتیک» است. در این تحقیق از یک سو به مطالعه و تحلیل ویدیوهای CNN از 7 تا 31 ماه اکتبر که در دوران تبلیغات انتخاباتی امریکا نقش مهمی را برعهده داشت، پرداخته ایم و از سوی دیگر محتوی توییتر ترامپ را در همین بازه ی زمانی مورد بررسی قرار گرفت.
خانم امامزاده در ادامه به نتایج تحقیق خود اشاره کرد و افزود: نتیجه بدست آمده نشان داد که دونالد ترامپ در مقابل بیشتر اتهاماتی که CNN به او نسبت داده بود عکس العمل خاصی نشان نداده است. اینطور به نظر می رسد که ترامپ سیاست «نادیده گرفتن» را سیاست بهتری برای مقابله با CNN می دانسته است. در میان موارد بررسی شده تنها یک مورد بوده است که ترامپ به سوگیری ها و مواضع CNN پاسخ داده است و آن موضوع، مربوط به رابطه اش با زنان است؛ که در این مورد دونالد ترامپ سعی کرده است به مواضع رسانه ها به خصوص CNN پاسخ بدهد که خودش را توجیه کرده و در نهایت از مردم عذرخواهی کند. نتیجه ی نهایی تحقیق حاضر این بود که کمپین تبلیغاتی ترامپ سیاست: نادیده گرفتن اتهامات وارد شده، حمله کردن به رغیب و تنها پاسخ دادن به اتهاماتی که عمومی شده اند، را اتخاذ کرده است.
در ادامه دکتر سعید رضا عاملی رئیس کرسی یونسکو در فرهنگ و فضای مجازی: دوفضایی شدن جهان در مورد اهمیت دیدگاه کرسی یونسکو در فضای مجازی و فرهنگ حول مقوله ارتباطات سیاسی عنوان کرد: ارتباطات سیاسی در یک معنا مداخلات ارتباطات و رسانه ها را در مسیر دهی به عرصه سیاست منعکس می کند. لذا با این نگاه باید دید ترامپ چگونه از فضای ارتباطات سیاسی جدید برای پیروزی در انتخابات استفاده کرد. وقتی ما به توییتر که یک شبکه اجتماعی است نگاه می کنیم متوجه می شویم که این یک ظرفیت سرمایه اجتماعی بزرگ در آن شکل گرفته است و در عین حال یک بحث جدید بوجود می آورد که "نفوذ در شبکه های اجتماعی" است، یعنی استفاده الگوریتمی از شبکه های اجتماعی که می توانند به صورت اتوماتیک پیام را تولید، توزیع و توسعه دهند و از "هیچ" یک فضای متراکم خبری بوجود بیآورند. ترامپ در واقع از ظرفیت توئیتر برای مقابله با فضای رسانه ای حاکم و ایجاد فضای فرامرکزی استفاده کرد.
استاد ارتباطات دانشگاه تهران همچنین افزود: خود فضای شبکه اجتماعی و هشتک شدن پیام ها یک ایهام جمعیتی بزرگ هم ایجاد می کند، در فضای واقعی کمپین بیش از 10 نفر به مثابه رویداد یک اتفاق مهم است در حالی که در شبکه های مجازی دیده نشدن پیام هم خود ایهام چمعیتی ایجاد می کند و این بدان معناست که 10 نفر یک پیام را مشاهده کرده اند و این در حالی است که تنها یک پیام ایجاد شده است و لذا منطق فضای مجازی که "یک تولید به مثابه همه تولید و یک اثر به مثابه همه توزیع است" اتفاق می افتد. توفیق ترامپ آن بود که توانست 450 توییت برای پیام خود ایجاد کند و از میان توئیت ها یک فضای فراگیر و انبوه خبری بوجود بیآورد.
دکتر عاملی در خاتمه افزود: ترامپ از حساسیت های بخش سفید پوست جامعه آمریکا استفاده کرد و پیام هایی را متناسب با خواسته آنها تولید کرد از جمله مواجهه انتقادی با حضور مسلمانان، لاتینو ها و همچنین نقد روحیه هزینه آور جنگی آمریکا و مداخله در امور سایر کشورها که در عمل هم مسیر مخالف را دنبال کرد و امروز بر طبل خشونت و جنگ طلبی می کوبد. پ
دکتر عاملی افزود: در ایران نیز تأثیر شبکه های اجتماعی در انتخابات و حتی موضوع زلزله های اخیر با مشارکت بالای مردم را می توان مشاهده کرد. و لذا بهره گیری از شبکه های اجتماعی همانند توییتر و فیسبوک نیز موضوع مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد و در حوزه ارتباطات سیاسی و ظهور فرهنگ سیاسی جدید مورد مطالعه قرار گیرد.
جلسه با پرسش و پاسخ شرکت کنندگان و اهداء لوح تقدیری از طرف رئیس کرسی یونسکو به خانم سیده زهرا امامزاده به پایان رسید.