این کتاب مجموعه‌ای است از بررسی‌های دکتر ناصرالدین پروین دربارة شاعر برجسته، پژوهشگر توانا، مبارز سیاسی و روزنامه‌نگار هوشیار، محمدتقی بهار (ملک‌الشعرا).
زندگی اجتماعی و فرهنگی، و دورة کمتر شناخته شده اما طولانی و پرتلاطم روزنامه‌نگاری ملک‌الشعرا مورد بحث قرار گرفته است.
«ملک‌الشعرای بهار آغاز نویسندگی در جراید ملّی خود را پس از گشایش تهران به دست مشروطه‌خواهان در ۲۴ تیر ۱۲۸۸ نوشته است. حال‌آن‌که پنج ماه پیش از آن، یعنی از ۲۸ اسفند ۱۲۸۷ که هنوز استبداد صغیر در تهران حاکم بود، در انتشار روزنامة نیمه‌علنی خراسان انباز شد و همین تاریخ را باید آغاز روزنامه‌نگاری او دانست.
از انتشار آن روزنامه تا درگذشتش (اردیبهشت ۱۳۳۰)، اثر اندیشه و قلم بهار در روزنامه‌ها و مجله‌های مختلف، به صورت مقاله و یادداشت و مصاحبه و پیام دیده می‌شود. او خود، افزون بر سه شماره از روزنامة خراسان، به‌عنوان روزنامه‌نگاری حرفه‌ای، روزنامه‌های نوبهار و تازه بهار مشهد، نوبهار و زبان آزاد و ایران و مجلة دانشکده را منتشر ساخته و چند روزنامة دیگر را نیز به صورت آشکار یا پنهان سرپرستی کرده است. این، جز مقاله‌های ادبی و تاریخی و سروده‌های اوست که در شمار چشمگیری از روزنامه‌ها و مجله‌های معاصر او در تهران و شهرستان‌ها و خارج دیده می‌شود. درواقع، نوشتارهای بهار در پیایندها، از نظر حجم بزرگترین بخش از آثار اوست و بدون بررسی دقیق آن‌ها، سرگذشت و سیر اندیشة سیاسی و دگرگونی ادبی آثارش را نمی‌توان به‌درستی شناخت. علاوه بر این، بخش مهمی از نوشتارهای مستقل بهار و سروده‌هایش، ابتدا در روزنامه‌هایی که خود منتشر می‌ساخت به چاپ رسیده و گاهی با آن‌چه بعدها به شکل کتاب انتشار یافت، متفاوت است.» (ص141 کتاب)
مقاله‌های سیاسی و اجتماعی بهار از نظر حجم بزرگترین بخش از میراث قلمی اوست. این مقاله‌ها، علاوه بر روشن ساختن گوشه‌هایی از تاریخ معاصر ایران، سیر اندیشة سیاسی و تحول نثر و حتی نظم ملک‌الشعرا را می شناساند. در پایان کتاب ۵۲ مقالة برگزیدة بهار آورده شده است.
نویسنده همچنین در مقاله‌ای تاریخ دقیق اجرای ترانة «مرغ سحر»، اثر جاودانة بهار، و انگیزة راستین سرودن آن را مطرح ساخته است.
كتاب دلمشغولی‌های نونشته ناصرالدین پروین در قطع رقعي در 446 صفحه به قيمت 35 هزارتومان منتشر شده است.