و در چند سال گذشته، مراکز عرضه و ذبح بهداشتی نیز به همت شهرداری، سازمان سردخانه‌ها و کشتارگاه‌ها و سازمان دامپزشکی کشور، تقریبا در همه مناطق ایجاد شده، اما هنوز هم در مناسبت هایی نظیر عید قربان که ذبح به عنوان یکی از سنت‌های رایج اسلامی صورت می گیرد، شاهد موارد قابل توجهی ذبح خانگی و یا عرضه غیربهداشتی دام توسط چوبداران در حاشیه شهرها هستیم.
امسال حتی بیشتر از سال‌های گذشته، سازمان های مربوطه، برای حفظ سلامت شهروندان در برابر بیماری‌های قابل انتقال از طریق دام به انسان هشدار می‌دهند و این درحالی است که گوشت، با اینکه یکی از منابع مهم غذایی جامعه ایرانی است و مصرف آن به دلیل داشتن مواد مغذی مانند پروتئین‌ها و مواد معدنی، ضروری به نظر می‌رسد اما از سوی دیگر محیط کشت مناسبی برای رشد باکتری ها هم به شمار می آید. با این اوصاف، رعایت اصول بهداشتی در ذبح چهارپایان و نگهداری گوشت آنها، مخصوصاً در چنین روزهایی، بیش از همیشه به پیشگیری از شیوع بیماری‌ها کمک خواهد کرد.
دکتر حسین جعفری، عضو هیئت مدیره سازمان سردخانه ها و کشتارگاه‌ها، در این زمینه به همشهری می گوید: با توجه به اینکه شهر تهران بخش عمده ای از جمعیت کشور را در خود جای داده است و برای قربانی درروز عید قربان تقاضای زیادی از طرف شهروندان وجود دارد، در این ایام و به دلیل نیاز موجود، تعداد کثیری از چوبدارها، دام های خود را از نقاط دور و نزدیک کشور به سوی تهران سرازیر می کنند که عدم ساماندهی و نظارت بر این شیوه توزیع دام، مشکلات زیادی برای سلامت وبهداشت شهری و شهروندان به وجود خواهد آورد.
وی در ادامه به مشکلات موجود در این زمینه اشاره کرده و می گوید: آلودگی محیط زیست شهری، انتقال بیماری های مشترک دام و انسان، تقلب در توزین دام های ارائه شده به مردم، کیفیت پایین دام از نظر نژاد، جنس و... از مشکلاتی است که بیشترین لطمه ها را به شهروندان وارد می‌کند.
این در حالی است که دکتر داوود امان‌اللهی، مدیر آموزش اداره کل دامپزشکی استان تهران، با اشاره به افزایش ظرفیت و تعداد مکان هایی که دام بهداشتی عرضه می کنند، می گوید: اقدامات سازمان دامپزشکی، امسال نسبت به سال گذشته پیشرفت داشته است، به این ترتیب که تعداد ناظرین بهداشتی در جایگاه ها بیشتر شده و جمع آوری خون و اعما و احشا نیز از جایگاه ها صورت می گیرد و امیدواریم امسال شاهد جاری شدن خون در جوی ها نباشیم.
وی در ادامه به محاسن طرح ساماندهی ذبح در تهران اشاره کرده و می گوید: جمع آوری خون و اعما و احشای گوسفندان ذبح شده از این جهت مورد توجه است که بسیاری از بیماری های مشترک بین انسان و دام، قابلیت انتقال از طریق خون را داشته و به همین علت به مردم تاکید می کنیم، حیوانات را در خانه قربانی نکنند.
آدرس مراکز بهداشتی در سایت شهرداری
دکتر امان اللهی به تعداد جایگاه‌هایی که ذبح را تحت نظارت ناظران بهداشتی انجام می دهند و دسترسی به آدرس آنها از طریق مراجعه به سایت های www.tehran.ir امکان پذیر است، اشاره کرده و می‌گوید: از آنجا که برخی از بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان مثل هاری، کزاز، سیاه زخم و جنون گاوی صرفا روی دام زنده و توسط دامپزشکان قابل تشخیص بوده و همچنین بسیاری از بیماری‌های عفونی و انگلی مشترک بین انسان و دام مثل سل در بازرسی پس از کشتار توسط کارشناسان بهداشت گوشت تشخیص داده می شود، اداره کل دامپزشکی استان تهران با همکاری سازمان سردخانه‌ها و کشتارگاه‌های شهرداری تهران، بر عرضه بهداشتی دام زنده و ذبح بهداشتی آن نظارت می‌کند؛ چنانچه برای عید قربان امسال، تعداد 40 جایگاه در تهران و 30 جایگاه در شهرستان های اطراف در نظر گرفته شده است و حدود 250 نفر دکتر دامپزشک در آنها، وظیفه نظارت را برعهده خواهند داشت.
دکترجعفری نیز در همین راستا به اقدامات سازمان سردخانه ها و کشتارگاه‌ها اشاره کرده و می گوید: در سال جاری، سازمان سردخانه ها و کشتارگاه های شهرداری تهران با تاکید بر سلامت دام و رعایت موازین بهداشتی در عرضه آن (غذای سالم) و در نهایت تأمین سلامت شهروندان(شهروندان سالم)، حفظ محیط زیست شهری و جلوگیری از آلودگی آن، جلوگیری از اجحاف در حق شهروندان از نظر قیمت و توزین دام، سهولت دسترسی شهروندان به دام مورد نیاز جهت قربانی نمودن (شهر سالم) با همکاری مناطق 22 گانه شهری و اداره کل دامپزشکی و استقرار دکتر دامپزشک مبادرت به ایجاد مراکز عرضه موقت بهداشتی دام در سطح مناطق 22 گانه شهری کرده تا گامی در جهت تامین بهداشت شهر و شهروندان برداشته باشد.
400 بیماری مشترک
دکتر زهره مشاک، دامپزشک، نیز با تاکید بر لزوم این نظارت ها به همشهری می گوید: بیش از400 نوع بیماری مشترک بین انسان و دام وجود دارد که در صورت مصرف گوشت آلوده بیماری از دام به انسان منتقل می‌شود که کرم‌های دستگاه گوارش (تنیا ساژیناتا)، تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، بروسلوز و سالمونلا از پرخطرترین بیمارهای موجود در این زمینه هستند که تنها از طریق پرورش و ذبح بهداشتی دام قابل پیشگیری خواهند بود.دکتر مشاک همچنین، ذبح خانگی دام را علاوه بر احتمال وجود بیماری در گوشت و انتقال آن به افراد، از لحاظ امکان بروز آلودگی‌های ثانویه، غیربهداشتی قلمداد کرده و می‌گوید: امکان انتقال آلودگی از چاقو یا دست آلوده در هنگام ذبح وجود دارد.
همچنین هوا، محیط و پشم گوسفند یا موی بز و یا تماس قسمت‌های بیرونی بدن حیوان با بخش داخلی پس از باز کردن لاشه، احتمال آلودگی گوشت با انواع میکروارگانیسم‌ها را افزایش می‌دهد و در صورتی که افراد از این گوشت ها مصرف کنند، بیمار خواهند شد.