اين‌ها حرف‌هاي اميرعلي است كه در پايه‌ي نهم درس مي‌خواند و معتقد است با اين‌همه وسيله، نمي‌توانند غير از کوله کيف ديگري به مدرسه ببرند. اميرعلي کوله‌اش را روي يک کتفش مي‌اندازد و به سمت خانه مي‌رود. هم‌مدرسه‌اي‌هايش هم در حال بازگشت به خانه‌اند و همه کوله‌بردوش!
* * *
مريم مراداُف، کارشناس تغذيه و کارشناس ارشد فيزيولوژي ورزشي با تأکيد بر اين‌که در دوره‌ي کودکي و نوجواني، ستون فقرات شکل نهايي خودش را مي‌گيرد و ترکيب بزرگ‌سالي خودش را به دست مي‌آورد، مي‌گويد:
«انحناهاي نامناسب ستون فقرات که ممکن است دراين سن شکل بگيرد، مي‌تواند هم باعث دردهاي استخواني شود و هم بر روي شکل بدن تأثير بگذارد. مثلاً نمونه‌اي از چاقي را در نظر بگيريد، الآن خيلي از دانش‌آموزها اضافه‌وزن زيادي ندارند، اما شكل انحناي كمر، شكم را جلو مي‌دهد و شكل بدن چاق‌تر به نظر مي‌آيد.
بنابراين اگر بخواهيد اندام‌هايتان درست شكل بگيرند، لازم است در دوران نوجواني، راست راه برويد و راست بنشينيد. اين‌ها مي‌تواند در شكل‌دهي درست ستون فقرات مؤثر باشند.»
مراداف درمورد استفاده از کوله‌پشتي که اتفاقاً در اين سن بسيار مورد علاقه‌ي نوجوانان است، تأکيد دارد که آن‌ها با رعايت اصولي مي‌توانند از بروز مشکلات استخواني ناشي از استفاده‌ي نادرست از کوله، پيش‌گيري کنند.
* * *
صبا دانش‌آموز پايه‌ي يازدهم هم به استفاده از کوله‌پشتي عادت دارد و برايش بسيار سخت است که حتي در مهماني‌ها، کيف معمولي دستش بگيرد. صبا تقريباً همه‌ي وسايل مورد نياز يک روز را در کيفش دارد. او بندهاي کيفش را روي هردو شانه‌اش مي‌اندازد، اما مي‌گويد وقتي با اين حالت به مترو مي‌رود، بقيه‌ي مسافرها به او اعتراض مي‌کنند، چون جاي زيادي مي‌گيرد.
* * *
حالا در ميانه‌ي سال تحصيلي هستيم و استاندارد باشند يا نه، از همين کوله‌هايمان مي‌توانيم طوري استفاده کنيم که استخوان‌هايمان کم‌تر آسيب ببينند.
مراداف در گفت‌وگو با هفته‌نامه‌ي دوچرخه به نوجوان‌ها توصيه مي‌كند: «کوله‌پشتي را طوري تنظيم کنيد که انتهاي كوله‌پشتي حدود سه سانتي‌متر از گودي كمرتان بالاتر باشد. در ضمن وزن آن با وسايل داخلش بايد حداکثر 10درصد کل وزن بدن شما باشد.
توزيع وزن و نحوه‌ي چيدن وسايل در کوله‌پشتي بسيار مهم است. اگر قرار است وسايل زيادي داخل آن بگذاريد مراقب باشيد كه چيزهاي سنگين ته كوله نيفتند،چون در اين حالت بدنتان را پايين مي‌کشد و نهايتاً اگر وسايل زياد و سنگيني داشتيد، مي‌توانيد بخشي از آن را در کيسه‌اي جداگانه گذاريد و دستتان بگيريد.
بعضي‌ها هم عادت دارند يک بندِ كوله را روي شانه‌شان مي‌اندازند. اين كار در عدم قرينگي شانه‌ها، تأثيرگذار است. بهتر است بندهاي کوله روي هر‌دوتا شانه گذاشته شود و نکته‌ي آخر موقع بلند‌کردن کوله‌پشتي، با زانو خم شويد و کوله را برداريد و از کمر خم نشويد.»
* * *
همين هفته‌ي گذشته مهرزاد حميدي، معاون تربيت بدني و سلامت وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرد که در برخي مواقع استفاده از کوله‌پشتي سنگين مي‌تواند موجب بي‌حسي عضلات يا فلج شانه‌اي شود.
او گفت كه هميشه گفته‌ايم که کتاب‌هاي درسي دانش‌آموزان براي آن‌ها کافي است، اما برخي مدارس بر استفاده از کتاب‌هاي کمک‌آموزشي تأکيد دارند و اين مسئله در مدارس خاص حادتر است. در چنين وضعيتي بهتر است مدارس کمدي در اختيار دانش‌آموزان قرار دهند تا ناچار نشوند همه‌ي وسايل را با خود ببرند و بياورند.
حميدي اشاره كرد كه دستورالعمل کوله‌پشتي استاندارد در دست تدوين است و برنامه‌ا‌ي آموزشي در اين‌باره از طريق تلويزيونِ تعاملي آموزش و پرورش تهيه شده است.
هم‌چنين مديران مدارس و معلمان را در مرحله‌ي اول آموزش خواهيم داد و از طريق انجمن اوليا و مربيان آموزش لازم به خانواده‌ها نيز ارائه خواهد شد تا کوله‌‌پشتي‌هاي استاندارد خريداري کنند.
* * *
کوله‌پشتي استاندارد چه جور كوله‌‌اي است؟
مراداف مي‌گويد: «بايد سايز کوله با قد و قواره‌ي كودكان و نوجوانان متناسب باشد. كوله‌ي خيلي بزرگ براي جثه‌ي كوچك، بار زيادي به قامت او وارد مي‌كند. هم‌چنين بند کوله بايد قابليت تنظيم و كوتاه و بلندشدن داشته باشد.
پشت كوله‌پشتي بايد بالشتک هوا داشته باشد و نرم باشد. بند کوله هم بايد پهن باشد، چون بندهاي باريک روي شانه فشار وارد مي‌کنند، اما بند پهن فشار را در کل پهناي بند پخش مي‌کند.
هم‌چنين بايد توجه كنيم كه مواد تشکيل دهنده‌ي کوله‌پشتي سبک باشد. كوله‌ي ساخته شده از چرم يا برزنت سنگين در صورتي كه وسايلي هم داخل آن قرار بگيرد، خيلي سنگين مي‌شود.»
* * *
جلوي آينه برويد و يا از پدر و مادرتان بخواهيد به شانه‌هاي شما نگاه کنند، اگر در يکي از آن‌ها حالت افتادگي وجود داشت و يا ستون فقراتتان دچار انحنا شده بود، بايد براي اصلاح آن اقدام کنيد.
مراداف مي‌گويد: «نرمش‌هاي ساده‌اي که از قسمت بالاي بدن، از گردن شروع مي‌شود و روي کتف و ساعد و دست‌ها مي‌آيد، براي جبران فشار ناشي از سنگيني كوله خوب است. در موارد جدي‌تر بهتر است به پزشک ارتوپد مراجعه کنيد.
حتماً وقتي براي اصلاح آن اقدام كنيد كه اين عدم قرينگي دارد اتفاق مي‌افتد يا جايي از ستون فقرات شما دچار انحنا شده است. چون هنوز راه درمان وجود دارد.»