به گزارش ايرنا، دکتر همایون خوشروان گفت: با این روند کاهش، یعنی آبی که باید وارد خلیج گرگان شود طی سال 2016 و 2017 حدود 16 میلیارد متر مکعب کسری بیلان داشت چون دریای خزر طی یک سال گذشته چهار سانتی‌متر افت آب داشته است.
وی ادامه داد: بنابر این اگر این میزان را به مساحت دریای خزر احتساب دهیم اکنون معادل 16 میلیارد متر مکعب آب کم داریم و این آب کم یعنی اثر کاملا مشخص بر روی تراز آب خلیج گرگان و تالاب میانکاله که باید جدی گرفته شود.
عضو هیات علمی گروه پژوهشی مدیریت محیط زیست وزارت علوم تحقیقات و فناوری با اشاره به مطالعه 10 ساله خود بر روی خلیج گرگان گفت: خلیج گرگان اکنون در وضعیت اضطرار قرار دارد، یعنی مانند بیماری است که به اورژانس مراجعه کرده و باید بستری شود تا بعد از ریکاوری سلامتی خود را به دست آورد اما متاسفانه عده‌ای از متخصصان و مدیران هنوز باور ندارند که این بیمار به اتاق مراقبت‌های ویژه نیاز دارد و آن را را به حال خود رها کرده‌اند و حتی در تصمیم‌گیری‌ها به گونه‌ای عنوان می‌کنند که فعلا فعالیتی را برای نجات خلیج گرگان انجام ندهیم.
وی اظهار کرد: در اینجا دو واقعیت وجود دارد یکی این که دریای خزر که منبع تامین‌کننده آب خلیج گرگان و تالاب میانکاله است با سرعت 100 برابر آب اقیانوس‌ها دچار کاهش می‌شود.
عضو کمیته ملی نجات خلیج گرگان گفت: تا دو هفته پیش که در منطقه بودم بیش از 90 درصد تالاب میانکاله خشک شده بود؛ همچنین خلیج گرگان هم حدود 23 درصد مساحت خود را از دست داده است متاسفانه آن بخشی از خلیج گرگان در حال خشک شدن است که در منتهی‌الیه غربی قرار گرفته و از لحاظ اکولوژیکی یکی از مهم‌ترین قسمت‌های خلیج گرگان است.
وی افزود: این بخش یک محیط بسیار کم عمق، غنی از غلظت اکسیژن، نور کافی و المان‌هایی است که باعث می‌شود یک اکوسیستم پویا باشد، در حال از بین رفتن است بنابر این اگر فرصت‌سوزی کنیم و مشکل خلیج گرگان را حل نکنیم می‌بینيم که غنای ژنتیکی این خلیج و تالاب میانکاله خیلی سریع نابود می‌شود و دیگر نمی‌توانیم کاری کنیم.
خوشروان که به ارائه مقاله‌ای با عنوان نوسانات سطح تراز آب دریای خزر و راهکار نجات خلیج گرگان در چهارمین کنفرانس بین‌المللی اقیانوس‌شناسی خلیج فارس پرداخته، گفت: رسیدن خلیج گرگان به این وضعیت دو علت اصلی دارد.
وی افزود: یکی کاهش تراز آب دریای خزر که مهم‌ترین علت است و دوم کاهش حقابه تالاب است در واقع جلوی آب‌های شیرین در قالب آب‌بندها و رودخانه‌ها که باید به عنوان حقابه وارد تالاب شود گرفته شده چون یا برای پرورش ماهی یا کشاورزی استفاده می‌شوند بنابر این دیگر خلیج گرگان نمی‌تواند آبگیری کند.
خوشروان ادامه داد: بنابر این تالاب در حال از دست دادن آب شیرین خود است، از طرف دیگر هم آب دریای خزر در حال کاهش است و دیگر وارد خلیج نمی‌شود بنابراین دو منبع ورودی آب در خلیج گرگان دچار مشکل شده است.
وی افزود: بنابر این دو علت اصلی خشک شدن خلیج گرگان یکی کاهش دبی رودخانه‌ها به علت فعالیت‌های انسانی، مهار آب‌های سطحی با هدف فعالیت‌های اقتصادی و در نهایت کاهش سطح تراز آب خزر به عنوان مهم‌ترین دلایل خشک شدن خلیج گرگان است.
وی به ارائه سه راهکار در کمیته ملی نجات خلیج گرگان اشاره کرد و گفت: اولین راهکار لایروبی کانال‌های ورودی مانند کانال‌های آشوراده، خزینی و چوپ اوغلی به خلیج است، دو کانال آشوراده و چوپ اوغلی تبادل آب را انجام می‌دهند اما به علت کاهش عمق آب خزر به شدت کارایی خود را از دست داده‌اند، کانال خزینی هم از خلیج گرگان وارد زبانه ماسه‌ای میانکاله می‌شود اما در نیمه راه متوقف می‌شود چون دریای خزر عقب‌نشینی کرده و دیگر نمی‌تواند به دریای خزر برسد.
رییس گروه پژوهشی مدیریت محیط زیست وزارت علوم تحقیقات و فناوری افزود: البته این راهکار مردود است چون پیش‌بینی می‌شود دریای خزر تا سال 2100 بیش از یک و نیم متر کاهش سطح تراز آب خواهد داشت بنابر این اگر آب دریای خزر تا این اندازه پایین رود، اگر لایروبی نیز انجام شود عملا دیگری آبی نیست که وارد خلیج گرگان شود.
وی به راهکار دوم اشاره کرد و گفت: دوم بحث این است که بیایم با احداث یک کانال مصنوعی در بخش منتهی‌الیه غربی خلیج گرگان در مقابل جزیره اسماعیل سای که شیب نسبتا مناسبی دارد، آب خزر را از این طریق در یک فاصله یک و نیم کیلومتری وارد خلیج گرگان کنیم.
وی افزود: این موضوع هم می‌تواند به صورت کوتاه مدت مشکل خلیج گرگان را حل کند اما این کانال هم اگر دریای خزر به عقب‌نشینی خود ادامه دهد می‌تواند مشکل‌آفرین شود.
خوشروان اظهار کرد: سومین راهکار به نیروگاه حرارتی نکاء بر می‌گردد، به این معنا که نیروگاه حرارتی نکاء روزانه 10 متر مکعب بر ثانیه آب حرارتی مازاد خود را وارد دریای خزر می‌کند و اکنون چون آب دریا به علت گرمایش زمین گرم شده این آب گرم برای نیروگاه مشکل ایجاد می‌کند که پیشنهاد دادیم آب نیروگاه را از طریق یک خط لوله 14 کیلومتری به بخش غربی خلیج گرگان که در حال خشک شدن است انتقال دهیم تا خلیج نجات یابد.
وی افزود: این گزینه خوبی است که بتوانیم از طریق آب مازاد این نیروگاه خلیج گرگان را پرآب کنیم، البته این کار خودش هم نیاز به یک سری ملاحظات مهندسی دارد ما نمی‌توانیم آب شور خزر را بدون این ملاحظات وارد خلیج گرگان کنیم یک سری از فرایندهای ژئوشیمیایی است که روی آب در مرحله انتقال باید صورت گیرد تا آب ایده‌آل منطبق با شرایط اکولوژیک خلیج گرگان وارد آن شود تا توازان آب شور و شیرین به هم نخورد.
وی ادامه داد: برای این منظور می‌توانیم با استفاده از آب حرارتی نیروگاه و رودخانه نکارود تلفیقی ایجاد کنیم تا یک آب مناسب با توجه به شوری منطقه وارد بخش غربی خلیج گرگان شود تا مشکل برای حداقل یک مدت 10 ساله حل شود تا در طولانی مدت بتوانیم راهکارهای اساسی را به کار ببریم.
وی درباره آب حرارتی نیروگاه نکاء توضیح داد: این آبی است که برای خنک شدن توربین‌ها استفاده می‌شود و آبی پاک است فقط حرارت آن بالا است که در این فاصله 14 کیلومتری طول کانال انتقال خنک می‌شود و با فرایندی شوری را هم کاهش می‌دهیم.
عضو کمیته ملی نجات خلیج گرگان گفت: اما متاسفانه هنوز مجریان امر به این باور نرسیده‌اند که از این راه می‌توان مشکل را حل کرد.
وی اظهار کرد: اعضای کمیته ملی نجات خلیج گرگان هنوز به این راهکار جوابی نداده‌اند و می‌گوید نیاز به مطالعات بیشتری دارد اما می‌دانیم هر چقدر زمان را از دست بدهیم به ضرر ما خواهد بود.
وی گفت: یکی دیگر از نگرانی‌ها از خشک شدن خلیج گرگان ورود ریزگردها است یعنی اگر بخش غربی خلیج خشک شود و رطوبت خود را از دست بدهد ریزگردها جان کشاورزی سه استان گلستان، مازندران و گیلان را تهدید می‌کند.
تاریخ انتشار: ۲ اسفند ۱۳۹۶ - ۲۳:۰۱
همشهری آنلاین: رییس گروه پژوهشی مدیریت محیط زیست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: دریای خزر که منبع تامین‌کننده آب خلیج گرگان و تالاب میانکاله است با سرعت ۱۰۰ برابر اقیانوس‌ها دچار کاهش سطح می‌شود.