این واقعیت ناامیدکننده‌ای است که محققان آن را اعلام کرده‌اند. در واقع باید گفت برهان علمی مشخصی پشت این قضیه وجود ندارد. با این‌حال، محققان سخت در تلاش هستند تا پاسخی برای این پرسش بیابند که آیا استفاده گسترده از ماسک برای پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا مفید است یا نه؟
مردم آمریکا در برابر این پرسش که بالاخره ماسک مفید است یا مضر، به حرف مقامات دولتی کشور اعتماد کرده‌اند. اما مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها نظر متفاوتی را ارائه میکند. دکتر مایکل بل، یکی از کارشناسان مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها می‌گوید:«ما نمی‌خواهیم مردم این ماسک‌ها را از سر بی‌میلی و برای رفع تکلیف استفاده کنند.
در واقع توصیه عمومی پرهیز از مواجهه با بیماری است.»اما چنین چیزی عملاً غیرممکن است. بنابراین مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها استفاده از یک ماسک ساده جراحی را در شرایط زیر توصیه میکند:
درصورتی که شما کاملاً سالم هستید و باید در مکانهای شلوغ و پر ازدحام رفت و آمد کنید، بیمار هستید و احتمال می‌دهید که ممکن است با یک فرد سالم تماس نزدیک داشته باشید مثل اعضای خانواده، شما با فردی زندگی می‌کنید که بیمار است گرچه بیماری در مراحل اولیه است و شما هم به ناچار باید به بیرون از منزل آمد و شد داشته باشید.
اگر هم شما فرد سالمی هستید که باید از یک بیمار پرستاری کنید، می‌توانید از یک ماسک گران‌قیمت که ضخامت بیشتر و فیلتر قوی تری دارد استفاده کنید؛ اما به خاطر داشته باشید ماسک هرگز نمی‌تواند جایگزین مراقبتهای اولیه برای پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا شود. مراقبت‌هایی نظیر شستن دست و پرهیز از تماس با افرادی که دچار عفونت دستگاه تنفسی هستند.
دکتر جولی گربردینگ، مدیر مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها می‌گوید:«نگرانی ما بیشتر از جانب افرادی است که فکر می‌کنند ماسک یک وسیله جادویی است و جلوی انتقال هر نوع بیماری تنفسی را می‌گیرد. در واقع ماسک می‌تواند درحفاظت شخصی مؤثر باشد، اما اتکای صرف به آن اشتباه است.»
نگاهی به پدیده جهش ویروس
امکان بروز همه‌گیری آنفلوانزا حتی در سطح جهان چندان دور از ذهن نیست؛ چراکه ویروس ایجاد‌کننده این بیماری به‌راحتی جهش پیدا میکند. به‌دنبال این جهش، ویروس واجد ویژگی‌هایی می‌شود که قبلاًَ انسان‌ها آن‌را تجربه نکرده‌اند.
دانشمندان نمی‌توانند پیش‌بینی کنند که چه زمانی همه گیری جهانی بعدی آنفلوانزا از راه خواهد رسید. با این وجود نگرانی‌ها با توجه به ظهور و گسترش آنفلوانزای مرغی در آسیا در حال افزایش است.
تهیه واکسن برای نوع جدید ویروس آنفلوانزا به چند ماه زمان نیاز دارد. بنابراین تا زمان آماده شدن واکسن، برای پیشگیری از بیمار شدن رعایت همان نکات ساده کنترل عفونت باید در دستور کار جوامع مختلف قرار گیرد.
در توصیه‌های مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها روی 2 نکته بیش از بقیه تأکید شده است: نخست پرهیز از حضور در مکانهای شلوغ و پرجمعیت و دوم پرهیز از تماس نزدیک با افراد بیمار بجز در شرایطی که باید از یک بیمار پرستاری کنید.
آنفلوانزا به راحتی در فاصله حدوداًَ 2 متری از فرد بیمار به فرد سالم قابل انتقال است. متأسفانه طبیعت آنفلوانزا این گونه است که فرد در ابتدای بیماری اصلاًَ نمی‌داند که بیمار شده و تا قبل از شروع علایم آنفلوانزا یعنی بدن درد و عطسه و سرفه همچنان از خانه بیرون می‌رود و در تماس نزدیک با افراد سالم قرار می‌گیرد. اما چرا استفاده از ماسک در فهرست مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها قرار ندارد؟
دکتر گربردینگ پاسخ می‌دهد:«ماسک می‌تواند جلوی برخی ذرات معلق حاوی ویروس که به واسطه عطسه و سرفه ایجاد می‌شود را بگیرد. اما اینکه قطرات معلق بزرگ حاوی ویروس یا قطرات کوچک کدامیک خطرناکترند، چندان واضح نیست. به علاوه ماسک‌های ساده جراحی فقط قطرات معلق بزرگ را فیلتر می‌کنند، اما ماسک‌هایی که فیلترهای قوی دارند در دسترس همه قرار ندارند. » به‌علاوه یکی از نگرانی‌های مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها، القای حس اعتماد به نفس و امنیت کاذب به مردم است. مثلاً بیماری به واسطه یک ماسک معمولی که درست هم روی صورت منطبق نشده به‌جای اینکه در خانه استراحت کند، سر از ایستگاه مترو در می‌آورد!
توجه به این نکته ضروری است که آنفلوانزا صرفاً از راه هوا منتقل نمی‌شود. فرض کنید بیماری هنگام عطسه یا سرفه دستش را جلوی دهان و بینی می‌گیرد، بعد با همان دست دستگیره در یا میله اتوبوس را لمس میکند. حال اگر شما هم آن دستگیره یا میله را لمس کرده و سپس دست خود را به دهان یا بینی تان بزنید در معرض عامل بیماریزا قرار گرفته اید. به‌نظر می‌رسد توصیه‌های مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها با توجه به تحقیقات جدیدتر در زمینه استفاده از ماسک تغییر خواهد کرد.
دکتر بل پیشنهاد میکند:«اینکه فردی از داشتن چند عدد ماسک در منزل احساس راحتی خیال میکند اصلاَ قضیه غیرمنطقی نیست به‌شرطی که از آنها به‌شکل صحیح استفاده کند.»
سی‌ان‌ان- 20 دسامبر2007