موضوعی که در ایران نیز سال‌هاست که مورد تأکید مسئولان، فعالان اجتماعی و مردم است، اما در این بین خلأهای قانونی برای فراهم کردن این بسترهای مناسب برای زندگی کودکان و نوجوانان وجود دارد که در سطح جامعه به شکل آسیب‌های اجتماعی خود را نشان می‌دهد؛
برای مثال طبق آخرین پیمایش‌های سازمان بهزیستی استان تهران و جمعیت امام‌علی(ع) که در ارتباط با کودکان کار و خیابان در تهران صورت گرفته و از سوی روزنامه همشهری دیروز منتشر شد، سن ورود کودکان به خیابان به چهارسالگی رسیده است و 20درصد کودکان کار حداقل یک‌بار الکل و 23درصد آنها حداقل یک‌بار مواد‌مخدر مصرف کرده‌اند.
اما داستان و زنگ خطرها به همین نقطه ختم نمی‌شود زیرا ما هر‌ماه شاهد شکل‌گیری پرونده‌هایی از خشونت علیه کودکان و نوجوانان همچون پرونده ناظم مدرسه معین و... هستیم؛ اتفاقات تلخی که ضرورت تصویب قوانین جامعه در حوزه حقوق کودکان را بیش از گذشته گوشزد می‌کند.
البته همه اینها در شرایطی است که لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان نزدیک به 13سال است در دست بررسی است، حالا در آخرین مرحله به پشت درهای صحن علنی مجلس رسیده است و در نوبت دستور قرار دارد. اما نکته نگران‌کننده درباره این لایحه این است که برخی نمایندگان مجلس خواستار تصویب آزمایشی این لایحه هستند و اعتقاد دارند که بهتر است این لایحه به‌صورت آزمایشی شروع شود و بعد از چند سال دوباره مورد بازبینی قرار گیرد؛
اما در مقابل این خواسته، تعدادی از نمایندگان معتقدند باتوجه به اهمیت این لایحه و ضرورت نیاز به آن بهتر است لایحه حمایت از حقوق کودکان هرچه سریع‌تر به صحن مجلس برسد و به‌عنوان لایحه‌ای مهم با اولویت مورد بررسی قرار گیرد.
- لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان پشت در صحن علنی مجلس
چند روز پیش بود که ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی از اجرای آزمایشی لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان خبر داده و گفته بود: لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان از مجلس هشتم تا‌کنون در دستور کار قرار دارد و هنوز به سرانجام نرسیده و اگر به همین رویه ادامه پیدا کند، تا یک سال دیگر هم ممکن است رسیدگی به آن طول بکشد.
او توضیح داده بود: اگر بخواهیم لایحه مذکور در نوبت صحن علنی قرار بگیرد، بسیار طولانی می‌شود و شاید نوبت رسیدگی به آن در مجلس دهم نرسد اما با توجه به اینکه لایحه حمایت از حقوق کودکان بسیار اهمیت دارد، حتما نیاز داریم تا هرچه سریع‌تر قانون شود، بنابراین با توجه به حساسیت موضوع 50 نفر از نمایندگان مجلس درخواست کردند تا این لایحه به‌صورت آزمایشی در قالب اصل85 به تصویب برسد.
اما بخش نخست اصل85 قانون اساسی که ابوترابی به آن اشاره می‌کند و مدعی است که 50نماینده مجلس خواهان استفاده از آن در مورد لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان است، چیست؟ در این اصل آمده است: «مجلس نمی‌تواند اختیار قانونگذاری را به شخص یا هیأتی واگذار کند ولی در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی قوانین را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیون‌های داخلی خود تفویض کند، در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می‌کند به‌صورت آزمایشی اجرا می‌شود و تصویب نهایی آنها با مجلس خواهد بود.»
نماینده مردم نجف‌آباد در مجلس شورای اسلامی همچنین با تأکید بر اینکه اجرای لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در وضع کنونی یکی از واجبات است، ادامه داد: «با اجرای آزمایشی این لایحه می‌توان با یک ماده واحده آن را تبدیل به قانون کرده و پس از آن ظرف مدت 5سال معایب آن را شناسایی کنیم. قانون مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری هم به‌صورت آزمایشی اجرا شدند.»
او درباره موانع موجود بر سر راه لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان گفت: «نخستین مانعی که بر سر راه این لایحه وجود دارد این است که در صحن علنی نوبت بررسی به آن نمی‌رسد چراکه حجم لوایح و طرح‌های در دستور کار مجلس بالاست و فرصت به بررسی لایحه مذکور در این دوره از مجلس نمی‌رسد. دومین مانعی که وجود دارد این است که تعداد ماده‌های این لایحه زیاد است و سوم اینکه اگر به شورای نگهبان ارسال شود و این شورا به لایحه ایراد بگیرد، ر وند تصویب آن بسیار طولانی می‌شود.»
- استفاده از اصل85 در کار نیست
اما عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی اظهارنظر ابوالفضل ابوترابی را به‌طور کل رد کرده و به همشهری می‌گوید: «اصلا چنین چیزی نیست و به‌زودی شاهد بررسی این لایحه در صحن علنی مجلس و تصویب آن خواهیم بود.» فاطمه ذوالقدر در این‌باره به همشهری توضیح داد:
«من نامه اجرای آزمایشی لایحه حمایت از حقوق کودکان را دیده‌ام که فقط 15نماینده آن را امضا کرده بودند، ضمن اینکه اولویت برای ما بررسی در صحن علنی و رأی آوردن کلیات لایحه و بررسی جزئیات آن است.» عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان قطعا خلأهای حقوقی دارد که در بررسی خود را نشان می‌دهد، افزود: «دقیقا به همین دلیل است که تلاش داریم این لایحه در صحن علنی مطرح شود تا بتوانیم جزئیات آن را بررسی و قانونی جامع و کامل تصویب کنیم.»
او تأکید کرد: «بررسی و تصویب این قانون بسیار مهم است چراکه هم‌اکنون در حوزه کودکان و نوجوانان مشکلات جدی همچون خشونت رفتاری والدین، ممانعت از تحصیل، کودک‌آزاری، کودکان کار و... را داریم که هر روز هم ابعاد تازه‌ای پیدا می‌کند و خطرات جدی را برای این دو گروه سنی دارد.»
ذوالقدر با بیان اینکه این لایحه در نوبت بررسی است، گفت: «تمام تلاش ما این است که کلیات این قانون هر چه سریع‌تر در صحن علنی مجلس بررسی شود و ما با اجرای آزمایشی آن موافق نیستیم.»
- بررسی لایحه فقط در صحن علنی مجلس
عبدالرضا عزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس هم از کسانی است که اجرای آزمایشی این لایحه را غیرمنطقی می‌داند و به همشهری می‌گوید: «اجرای آزمایشی این لایحه درست نیست و باید در صحن علنی مجلس مطرح شود چراکه جزو لوایح مهم است که باید در مورد جزئیات آن تصمیمات درست و منطقی بگیریم.»
او تأکید کرد: «در مورد این لایحه کمیسیون اجتماعی مجلس تصمیم‌گیرنده است و درست نیست که بخش‌های دیگر مجلس در این‌باره اظهارنظرهای بدون اساس داشته باشند. نباید صحبت‌های شخصی یک نماینده اساس تصمیم‌گیری مجلس قرار گیرد و براساس آن قضاوت کرد، درباره لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان هم برنامه ما مشخص است و به محض بررسی در صحن علنی مجلس، در کمیسیون اجتماعی مشکلات و موانع آن را مورد مطالعه قرار می‌دهیم.»