درست است كه در هرفصلي بايد در برابر آفتاب مراقب چشم‌هايمان باشيم، اما تابستان به دليل روزهاي بلند آفتابي ممكن است مدت بيش‌تري درمعرض نور خورشيد باشيم و آفتاب، بيش‌تر چشم‌هايمان را تهديد مي‌كند.
از سوي ديگر، بسياري از متخصصان بهداشت و چشم‌پزشكان معتقدند كه نوجوانان و كودكان، بيش‌تر از بقيه‌ي افراد در معرض آسيب‌هاي چشمي قرار دارند.
آن‌ها مي‌گويند كه چون عدسي چشم كودكان و نوجوانان نازك‌تر است و آن‌ها در تابستان ساعت‌هاي بيش‌تري را به دليل رفتن به كلا‌س‌هاي مختلف و بازي با هم‌سالان و... بيرون از منزل سپري مي‌كنند، لازم است بيش‌تر مراقب سلامتي چشم خود باشند.
بنابراين هر‌چند لازم است همه براي حفاظت از چشم‌هايشان از عينك‌آفتابي استفاده كنند و در زمان خريد و تهيه‌ي عينك‌آفتابي دقت كنند كه حتماً عينك استاندارد بخرند، اما دقت و توجه نوجوان‌ها بايد بيش‌تر باشد.
در اين زمينه پاي صحبت‌هاي دكتر فريبرز سامعي، چشم پزشك مي‌نشينيم تا تخصصي‌تر با ضرورت تهيه‌ي عينك‌آفتابي، عوارض استفاده از عينك‌هاي غيراستاندارد و شرايط استاندارد بودن يك عينك آفتابي آشنا شويم.
- براي مراقبت از چشم‌هايمان در برابر نور خورشيد از چه جور عينك‌هايي بايد استفاده كنيم؟
كلاً عينك‌هاي آفتابي باعث كاهش ضررهاي ناشي از تابش شديد نور به چشم مي‌شوند. اما عينك‌آفتابي بايد استاندارد باشد، به يك دليل علمي ساده؛ وقتي از عينك‌آفتابي استفاده مي‌كنيم، مردمك چشم ما بيش‌تر از حد معمول باز مي‌شود و در صورتي‌كه عدسي عينك آفتابي استاندارد نباشد، اشعه‌هاي مضر را به‌صورت مستقيم وارد چشم ما مي‌كند.
چون كه جمع‌شدن مردمك چشم، يكي از راه‌هاي جلوگيري از نفوذ نور به داخل چشم است و وقتي شما از عينك غيراستاندارد استفاده مي‌كنيد، به دليل تيرگي عينك، مردمك چشمتان باز مي‌شود، در اين حالت خطرهاي ناشي از تابش اشعه‌ي ماوراي بنفش به چشم شما، به دو برابر مي‌رسد.
اين يعني گاهي اگر عينك نزنيد چشمتان نسبت به زماني كه از عينك غيراستاندارد استفاده مي‌كنيد كم‌تر دچار عارضه مي‌شود.
از سوي ديگر استانداردنبودن عدسي عينك آفتابي باعث سردرد، تهوع و خطاي ديد مي‌شود و حتي مي‌تواند بر روي بينايي فرد تأثير بگذارد. البته بايد بدانيم كه فقط عدسي عينك نيست كه بايد استاندارد باشد، بلكه لازم است فرم عينك‌آفتابي هم با فرمولوژي صورت فرد سازگار باشد تا در هنگام استفاده از عينك‌آفتابي خسته نشويد و عينك، باري بر روي صورت و بيني شما نباشد.
- از كجا بدانيم عينك آفتابي ما استاندارد است يا خير؟
براي تشخيص استاندارد‌بودن عينك، چند راه ساده وجود دارد.
اولين نكته‌اي كه معمولاً بسياري از افراد مي‌دانند و آن را رعايت مي‌كنند، همان استفاده از دستگاه يووي‌سنج براي خريد عينك است. اين دستگاه‌ها را حتي برخي از دست‌فروش‌ها هم دارند، اما با اين‌وصف توجه داشته باشيد كه بهتر است براي خريد عينك به مغازه‌هاي معتبر مراجعه كنيد.
البته زمان خريد عينك‌آفتابي شب نيست! بهتر است تأثير عدسي و رنگ عينك را در نور آفتاب امتحان كنيد و هنگام استفاده از يووي‌سنج دقت كنيد اگر يووي‌سنج عدد 400 را نشان داد بدانيد كه اين حداقل استاندارد براي يك عينك‌آفتابي است و كم‌تر از آن براي چشم ضرر دارد.
عدسي‌هايي استاندارد هستند كه بتوانند بيش از 59درصد از اشعه‌ي يووي يا همان فرابنفش را جذب كنند، ميزان يووي عينك استاندارد همان عدد 400 است كه با دستگاه‌هاي يووي‌متر قابل تشخيص و اندازه‌گيري است.
منتها لازم است در زمان خريد، مطمئن شويد كه دستگاه يووي‌سنج درست كار مي‌كند.
- عينك آفتابي يا رنگي!
اين‌روزها عينك‌هاي آفتابي رنگي بسيار مورد استفاده قرار مي‌گيرند، اما خوب است بدانيد كه هر عينك‌آفتابي براي خود، كاركردي جداگانه دارد. مثلاً عينك‌هاي دودي و يا عينك‌هايي كه قهوه‌اي كم‌رنگ هستند براي هرنوع مصرفي ايده‌‌ال‌اند، به‌خصوص براي افرادي كه قصد رانندگي دارند. اين عينك‌ها رنگ اجسام را تغيير نمي‌دهند و فقط روي ميزان نور آن‌ها تأثير مي‌گذارند.
عينك‌هايي با عدسي سبزرنگ، درخشندگي محيط را كاهش مي‌دهند و عدسي‌هاي زرد يا كهربايي براي زماني مناسب‌ترند كه فرد مشغول فعاليت‌هاي ورزشي است.
- اندازه‌ي عينك!
شما مي‌توانيد از عينك‌هايي با فريم گرد، مستطيل و لوزي استفاده كنيد، اما اين مهم است كه عينك شما سطح دور چشمتان را بپوشاند و از رسيدن نور به چشم جلوگيري كند. اگر از عينك طبي استفاده مي‌كنيد، حتماً مي‌دانيد كه عينك‌هاي طبي معمولي، قابليت فتوكروم و رنگي‌شدن دارند.
اما برخي از افراد از عينك‌هاي آفتابي‌اي استفاده مي‌كنند كه روي عدسي عينك طبي قرار مي‌گيرد. در هرحال فرقي ندارد كساني كه عينك طبي مي‌زنند حتماً بايد از چشمانشان در برابر نور آفتاب مراقبت كنند، به‌خصوص افرادي كه عمل لايزيك چشم انجام داده‌اند.
و نكته‌ي آخر اين‌كه فقط در ساعات روز و هنگامي كه در معرض نور خورشيد هستيد از عينک‌آفتابي استفاده کنيد، چون استفاده از عينك‌آفتابي در موقعيت‌هاي ديگر باعث آسيب‌ديدن چشم مي‌شود.
در ضمن، يادتان باشد بعد از استفاده، عينك‌آفتابي را در قوطي مخصوص بگذاريد تا خط و خش روي شيشه‌هاي آن نيفتد.
عكس: محمود اعتمادي/ دوچرخه