تاریخ انتشار: ۲۴ شهریور ۱۳۸۵ - ۱۲:۲۶

اشرف‌السادات ارومنی: در چند سال گذشته روشی در میان آموزگاران و به توصیه پژوهشکده تعلیم و تربیت آموزش و پرورش رایج شده است که از آن با نام «تحقیق در عمل» نام می‌برند.

بر اساس این روش، که نوع خاصی از پژوهش میدانی به شیوه مطالعه موردی است، معلمان، با مشاهده یک مشکل، طی مراحل سامان یافته، به بررسی مشکل و سعی در ارائه راه‌حلی برای آن برمی‌آیند. در آستانه شروع سال تحصیلی جدید، گزارش خلاصه شده‌ای از نمونه‌ای از یک تحقیق در عمل را که توسط یکی از آموزگاران منطقه 3 به اجرا درآمده است، در پی می‌آوریم.

سرآغاز
سالها بود که در این اندیشه بودم که اساسی‌ترین کار در آموزش و پرورش، یاددهی درس ریاضی به صورت مفهوم یابی و اشراف داشتن فرزندان این مرز و بوم در امر یادگیری و استفاده صحیح از آموخته‌ها در زندگی روزمره است، در نتیجه ضعف آموزگار و دانش‌آموز در این عرصه، نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند.
وقتی که حس کردم شاگردانم در درس ریاضی و خواندن عددهای چهار رقمی اشکال دارند و به خوبی نمی‌توانند آنها را بخوانند و بنویسند، به فکر راهبردهایی افتادم که عددهای چهار رقمی را با استفاده از بازی و ساختن یک وسیله کمک آموزشی جدید تدریس کنم تا بتوانم قدمی هر چند کوچک در راه رساندن ایده و افکارم داشته باشم.

بیان مسئله
وقتی در کلاس ریاضی احساس کردم شاگردانم ضعفی در این درس دارند، با مطالعه منابع و گفت‌وگو با همکاران هم‌پایه، بر آن شدم که وسیله کمک‌ آموزشی جدیدی را درست کنم تا به کمک آن بتوانم هم‌ با بچه‌ها بازی کنم و هم ریاضی(عددهای چهار رقمی) را آموزش بدهم.
با همکار گرامی خودم خانم زاهدی‌فر نیز چندین بار تماس برقرار کردم تا بتوانم این مشکل را تا حدودی از میان بردارم. با خود اندیشیدم که باید بتوانم ذهن و فکر دانش‌آموز را آن طور که دلم می‌خواهد، آماده گرفتن مطالب کنم. لذا مشکلات را چنین یافتم:
* همراه ساختن آموزش با بازی و ایجاد تنوع در یادگیری .
* جا گرفتن همه رقم‌ها در ستون مربوط به خود .
* تکرار و تمرین‌ در ساعت‌های اضافی در کلاس.

راه‌ حل‌های پیشنهادی
با کاربرد وسایل کمک‌آموزشی و عینی بودن تدریس ریاضی، یادگیری دانش‌آموزان تسهیل می‌شود. بدین ترتیب پیشنهاد می‌شود: با ایجاد تنوع در تدریس و استفاده از انرژی سرشار خود دانش‌آموز، مشکل را برطرف کرد.

ابزار اندازه‌گیری
* درست کردن وسایل کمک آموزشی.
* مشخص کردن جایگاه همه رقم‌ها در ستون مربوط به خود.
* آوردن یک کیسه که داخل آن مقداری نخود و لوبیا وجود دارد.

شیوه اجرا
دانش‌آموزان چون در پایه دوم با عددهای سه رقمی آشنا شده‌اند و امسال می‌خواهند عددهای چهار رقمی و بالاتر را یاد بگیرند، با آوردن این وسایل کمک آموزشی(تصویر ضمیمه)، سر کلاس از بچه‌ها می‌خواهیم همه آنها نیز مانند نمونه در منزل درست کنند و به مدرسه بیاورند. پس از آماده شدن این وسایل کمک‌آموزشی، سر کلاس از بچه‌ها می‌خواهیم مقدار کمی از این نخودها را روی کارت بریزند و سپس هر  کدام را اول جدا جدا بخوانند و سپس با هم بخوانند. در میان بچه‌ها شور و شعف خاصی ایجاد می‌شود و چون بچه‌ها با هم مشورت می‌کنند، در آنها ایجاد انگیزه می‌شود و بعد از خواندن، آن را در دفتر خود یادداشت می‌کنند. بدین ترتیب آنها می‌توانند با تمرین و تکرار و بازی این عددها را به خوبی بخوانند. در ضمن یادآوری می‌شود که مرتبه هر کدام از اعداد را نیز بچه‌ها به خوبی یاد می‌گیرند.

نتیجه‌گیری
سالی که گذشت این شیوه یادگیری را به اجرا گذاشتم و فکر می‌کنم که بازدهی خوبی هم برجای گذاشته باشد. ان‌شاءا... بتوانیم در سال‌های بعد نیز این کار را ادامه بدهم.

ارزیابی
در سال جدید نیز این شیوه را با کمی تنوع دنبال خواهم کرد و از دوستان هم پایه خود نیز که همگی استاد من هستند، می‌خواهم که در تدریس خود ضمن ایجاد تنوع، وسایل جدید آموزشی هم همراه داشته باشند تا بتوانیم ان‌شاءا... بهره خوبی از کلاس ببریم و از خود خاطره خوشی در میان بچه‌ها باقی بگذاریم.